Her kültürden ,her yöreden ve her ülkeden insanlar ,hemen hemen her sene 1 Nisan tarihine girdiklerinde sevdiklerine ve çevresindekilerine inanılmaz şakalar yaparak o günü eğlence haline getirirler.Şakayı yapan ve şakaya maruz kalan kişi o an tarihi unutur ve işin ciddiyetinin pekte farkında olmaz.. Peki, bu şakalar nereden çıkmıştır? neden her yıl, 1 Nisan şaka günü olarak ilan edildi? bizlerde sizlere bu konu hakkında detaylı aydınlatmaları sunmak,bu şakanın neye dayalı,çelişkili durumun ne olduğunu anlatmak istiyoruz. Evet merak edilen soru, Nisan 1 şakası nereden çıktı? Fransızlara göre, M.Ö. Roma İmparatoru Sezar’ın yaşadığı yıllarda bu şaka çok eski bir geçmişe dayanmaktadır.
Nisan 1 şakalarının ortaya çıktığı bu ilginç günün aslı,Fransızlara dayanmaktadır. Bu rivayetlere göre eskiden Roma İmparatoru Sezer M.Ö. 46 yılında takvimin başlangıç ayı olarak ,Ocak ayının olduğunu ilan ettikten sonra, 16. Yüzyılın ortalarına kadar Avrupa’da takvim başlangıcı yeni bir yılın ilk günü ilan edilmiş ve bu süreç mart ayının sonuna kadar ise baharı müjdeleyen 25 marta kadar sürdürülmüştür. O dönemlerde değişik kültürler ve değişik yöresel hizmetler gelişmeye devam etmiştir. Takvimdeki tarihin değişmesi ile bu değişiklikten haberi olmayan bazı insanlar bu durumu protesto edip,1 nisan ayında partiler düzenlemeye başlamışlardır. Eski adet ve geleneklerini sürdüren halk ,Kralın kararını protesto ettikten sonra, aynı parti ve hediyeleşme sistemlerine devam etmişlerdir.Yeni takvimden haberdar olan kişiler ise nisan ayını da aptallar günü olarak ilan etmişlerdir.
Ayrıca,Nisan 1 tabiri bir de Nisan Balığı’ kavramı olarak ifade edilmektedir..Fransa’da yılın bu döneminde balık avının yasaklanması neticesiyle,bazı şaka severlerin ilgisini bu yönde olduğunu bilen kişiler,genelde, balık avcılarını kandırmak için ırmaklara Nisan Balığı’ diye gür sesleri ile bağırarak, çiroz ringa balıkları atmaları ile, bu şaka başlatılmış ve ortaya çıkmıştır. Bu şakalar,her ne kadar günümüzde bu şekilde yaşanmasa da ,balık şeklinde çikolatalar yenilmesi, , hatta insanların arkasına kâğıttan balıklar yerleştirilerek, bu özel şaka geleneği hala yaşatılmaktadır. Fransa’da hala bu tür şakalar fazlası ile 1 nisan’da yapılmaktadır.
Ülkemizde ise bu şakalar ,sadece şaka gününe özel olduğu için farklı tarzlarda insanlara sunularak,işin eğlencesi bu şekilde her yıl gerçekleştirilmektedir. Bir nisan şakası takvimin değişmesi ve ilan edilmesi ile başlarken,diğer yandan bunu kabullenemeyen bazı insanların protestosu olarak,aptallar günü olarak ele alınmıştır. Bir nisanda hediyeleşme ve partilerin düzenlenmesi ve ilginç hediyeler verilmesini kabullenemeyenler,eski adedi sürdürmek üzere çakışan bu geleneğe, ve 1 ocak 25 marta kadar devam ettirdikleri ve bu inanışı sürdürdükleri için,1 nisan ‘da sonucu böyle bir şaka ilan edilmiştir. Kısacası 1 nisan şakası farklı değişik inanışların başlaması ve eskiden yeni yıl nisan ayı olarak başlarken ocak ayının 1. gününe ve yeni yıl 25 marta kadar ilan edilmesi ile gelişen ,kabullenilmeyen bir durumdur. Bu değişim protestoların yaşanmasına neden olmuştur.
Yazar: Suna Korkmaz