Geçmişten günümüze kadar gelinen süreç içerisinde, birçok olgu ve kavram canlılığını yitirmeden günümüze kadar ulaşmayı başarabilmiştir. Hiç şüphesiz ki, sanat kavramı bu kavramlar arasında en üst noktalarda kendisine yer edinmiştir.
Öyle ki, birçok sanat türü geçmişten günümüze kadar gelmeyi başarmıştır. Ağaç baskı adı verilen sanat türü de, bu türler arasında yer almaktadır. Bu sanat türünün ortaya çıkış dönemine bakıldığında, karşımıza ortaçağ dönemi çıkmaktadır. Ağaç baskı, en yalın tabirle kendine has özel bir yöntem sayesinde resim yapma ve boyama tekniği olarak ifade edilebilmektedir. Aynı zamanda bu teknik sayesinde yapılan resimlere de ağaç baskı adı verilmektedir. Yani bu kavram hem teknik hem de bu teknik sayesinde ortaya çıkan ürün olarak değerlendirilebilmektedir.
Ağaç baskı yapabilmek için, birçok işlem gereklidir. Bu işlemlere başlayabilmek için öncelikle bir adet düz yüzeye sahip ağaç blok gereklidir. Bu blok üzerine, isteğe göre resim çizilir. Bu çizimin ardından çizilmiş olan resmin dışında kalan alan, keskin bir araç yardımıyla kesilir ve ağaç bloktan çıkartılır. Bu çıkarılma işleminin amacı, resmin ağaç yüzeyinde bir çıkıntı oluşturmasını sağlamaktır. Ardından, elde edilen bu çıkıntıya mürekkep sürülür ve uygun yapıdaki bir kağıt, mürekkep sürülü alan üzerine bastırılır. Yapılan bu işlemin sonucunda, kağıtta ağaç blok üzerinde bulunan mürekkepli çıkıntının izi kalır. Bu noktada, bir şey oldukça önemlidir. Kağıt üzerindeki iz, düz değil ters olarak çıkartılır. Bu nedenle de, sanatçının ağaç blok üzerine resmi ters bir şekilde çizmesi gereklidir.
Bu sanat türünü icra edebilmek için bir çok önemli nokta bulunmaktadır. Bu türde ağaç blok, sanatın değerini belirler. Bu nedenle de, ağaç bloğun hangi ağaçtan seçildiği oldukça önemlidir. Öyle ki, armut, kiraz, çınar ve kayın ağaçlarından yapılan ağaç blokları, ağaç baskı yapabilmek için en ideal ağaç türleridir. Bu ağaçların özelliği ise, yumuşak bir oduna sahip olmalarıdır. Baskı için kullanılacak olan ağaç bloğun yüzeyi, son derece pürüzsüz ve de düz bir şekilde olmalıdır. Ağaç baskı yapabilmek için bu durum en temel ön koşullar arasında yer almaktadır. Eğer ağaç blok düz ve pürüzsüz olmazsa, yapılan resimden istenilen verim alınamaz. Ağaç blok üzerinde desen oluşturabilmek için, yararlanılmakta olan temel araç, bu iş için uygun yapıda bir bıçaktır. Bazen, blok üzerinde yiv açmak gerekebilmektedir. Bu tür durumda, oluklu ya da düz bir şekle sahip keserler kullanılmaktadır. Keserler yiv açmak dışında aynı zamanda, resmin dışındaki bölümleri kesmek için de kullanılabilmektedir. Bu noktada, oldukça dikkat ve de ustalık gerektiren bir eylem yaşanmaktadır. Bu eylem, resmin dışında kalan bölümleri ağaç blok üzerinden kesip çıkartmaktır. Bu işlem gerçekleştirilirken, ağaç bloğun yarılması ve de kesilen yüzeyin kenarlarının pürüzsüz olması gerekmektedir. Bunun için, çok keskin bıçakların kullanılması gereklidir.
Bu sanat türünde diğer bir önemli kısım ise, ağaç blok üzerindeki resme mürekkep sürme işlemidir. Bu işlemde resim üzerine mürekkep, bir silindir yardımıyla sürülür. Silindir, ileri ve geri hareketleriyle resmin üzerinde hareket ettirilir. Böylece blok üzerindeki desenin tüm girintili ve çıkıntılı bölümlerine, mürekkep ince bir katman halinde yayılmaktadır. Baskı için özel olan kağıt, mürekkep sürülü desen üzerine, oldukça dikkatli bir şekilde serilir. Ardından kağıdın arka yüzeyi, kağıdın mürekkepli desene daha iyi yapışması amacıyla yumuşak bir ovma yastığı ya da bir kaşık yardımıyla ovuşturulur. Bu işlem, mürekkepli yüzeyin tamamının kağıda aktarılmasına kadar devam eder. Ortaya çıkışı ortaçağ dönemine kadar uzanan ağaç baskı sanatının uygulanışı bu şekildedir.
Yazar:Erdoğan Gül