Ağız kuruluğuna tıp dilinde xerostomia adı verilir. Tükürük salgısı yeterince olmaz ise ağız kuruluğu meydana gelir. Bu durum sürekli devam ederse rahatsız edici bir hal alır. Tükürük salgısı çok önemlidir. Tükürük salgısı diş çürüklerine engel olur, yiyeceklerin yutulmasını sağlar, ağızda bakterilerin üremesine engel olur ve ağızdaki ph düzeyini dengeler. Ağız kuruluğuna sebep olan bazı etkenler vardır. Bunlar:
1- İlaçların yan etkisi: Ağız kuruluğuna sebep olan etkenlerin başında bazı ilaçların yan etkisi gelir. Eğer normal şartlarda ağız kuruluğu olmuyor ve ilaç kullanıldığında ağızda kuruluk oluşuyorsa bu ilacın yan etkisidir. Böyle bir durumda doktora baş vurmak gerekir. Ve ilaç değiştirilebilir. Özellikle depresyon ilaçları, yüksek tansiyon ilaçları, Parkinson hastalığı ilaçları, idrar tutamama ve ishal gideren ilaçların yanında kas gevşetici ilaçlar da ağız kuruluğuna sebep olabilir. Her ilacın her bünyede verdiği tepki farklıdır. Bu yüzden aynı ilaç kimilerinde ağız kuruluğuna sebep olurken kimilerinde ise ağız kuruluğuna sebep olmaz. Yani ağız kuruluğu kullanılan ilaca vücudun verdiği bir tepki olarak değerlendirilebilir.
2- Çeşitli Gargaralar: Alkol içeren gargaralar ağızdaki bakterileri öldürür fakat ağızda kuruluk oluşturur. Ağız kuruluğu kullanılan gargaranın değiştirilmesi gerektiğinin bir göstergesidir.
3- Duygu Değişimi: Heyecan, kaygı, sinirli olma durumlarda ağızda kuruluk oluşabilir. Tükürük belirli periyodlarla yenilenir. Duygu geçişlerinde tükürük yenilenmeden buharlaşma olur ve ağız kurur.
4- Ağızdan Nefes Alma: Burun tıkanıklığında ağızdan nefes alınır. Burundaki farklı problemler de burundan rahat nefes alınamamasına yol açar. Özellikle uyku halinde istemsiz bir şekilde ağızdan nefes alınır. Bu durumda özellikle uykudan kalkıldığında ağız kuruluğu hissedilir. Bu durumda burunla ilgili rahatsızlıkların tespit edilmesi için alanında uzman bir doktora başvurmakta fayda vardır.
5- Şeker Hastalığı: Şeker hastalığının en büyük belirtilerinden biri ağız kuruluğudur. Eğer kandaki şeker seviyesi kontrol altına alınmaz ise sık idrara çıkılır. Bu da vücutta kuruluğa katkıda bulunmuş olur.
6- Mide Asidi: Mide asidi yemek borusundan yola çıkarak boğaza gelir ve hem boğazda hem de ağızda kuruluğa sebep olur.
7- Kafein Tüketimi: Kafein içeren içecekleri çok içmek ağız kuruluğuna sebep olur.
8- Susuzluk: Günde 2 litreye yakın su tüketmek gerekir. Eğer gereken su tüketilemiyorsa ağızda kuruluk oluşması normaldir.
9- Hormon Değişimleri: Menopoz, hamilelik gibi hormon değişimleri ağız kuruluğuna sebep olabilir.
10- Yaşlanmak: İnsan yaşlandıkça vücudun hastalıklara karşı direnci düşer ve belli bir yaştan sonra hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu dönemde ilaç kullanımı da arttığı için ilaçların etkisiyle ağız kuruluğuna daha çok rastlanır.
11- Kanser İlaçları: Baş ve boyun bölgesine yapılan radyoterapi ve kanser ilaçları tükürük salgısını azaltarak ağızda kuruluğa sebep olur.
12- Sigara: Sigara içenlerin ağzı sigara içmeyenlere oranla daha çok kurur.
13- Diş Macunu: Bazı diş macunları ağızda kuruluğa sebep olur.
14- Yatak Odasındaki Kuru Hava: Yatak odasında nemli hava olması için kalorifer peteklerine su kabı koymak havanın nemlenmesini sağlar. Yoksa oluşan kuru hava ağız kuruluğuna yol açar.
Ağız kuruluğu ile birlikte dilde kuruluk ve kabalık, ağızda koku, dişlerde çürüme, yutkunma zorluğu, kuru ve çatlak dudaklar ortaya çıkar.
Ağız kuruluğu sürekli oluyorsa mutlaka doktora danışmak da fayda vardır. Doktor kan testleri, tükürük bezlerinin röntgenini ister. Böylece ağız kuruluğunun sebebi ortaya çıkar ve bu sebebe göre tedavi uygulanır.
Doktor tedavisinin yanında sakız çiğnemek, burundan nefes almak, sigara içmemek, bol bol su içmek, ağız kuruluğuna yol açmayan diş macunları kullanmak gerekir.
Ağız kuruluğu şeker hastalığına, burundaki problemlere, kullanılan ilaçların değiştirilmesi gerektiğine, mide problemlerine işaret olarak ortaya çıkmış olabilir.
Kaynakça:
https://www.faydalarizararlari.com/agiz-kurulugu-nedenleri/
www.saglikvakti.com/agiz-kurumasi-neyin-belirtisidir/
Yazar: Serpil Altunyay