Su ürünleri yetiştiriciliği kapsamında; özellikle soğuk su balığı olan alabalık yetiştiriciliği, dünyanın birçok ülkesinde geniş çevresel koşullar altında yapılmaktadır. Bu nedenle bölgelere ve ülkelere göre üretme amaçları ve planları birbirinden farklılıklar gösterebilir. Ancak, ister tatlı suda 200-250 gr.’lık, ister deniz ortamında 5 kg olarak yetiştirilsinler hepsinin üretim prensipleri aynı esaslara dayanır.
Alabalık yetiştiricilerinin ortak amacı, daha üretken, hastalıklara karşı dirençli ve yüksek kalitede ete sahip balıklar üretmektir.
Alabalık türleri içerisinde yoğun ve yaygın yetiştiriciliği yapılan en önemli tür Gökkuşağı Alabalık türüdür. Alabalık ülkemizde hem karasal havuzlarda, hem baraj gölleri ve denizde kafeslerde yetiştiriciliği yapılan bir balık türüdür. Diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de Gökkuşağı alabalığı, yetiştiriciliği en yaygın yapılan türdür.
Gökkuşağı alabalığının ilk yetiştiricilik macerası Kaliforniya’da küçük bir nehirde başlamıştır, 1880 yılında Avrupa’da,1970 yılında ise ülkemizde yetiştiriciliği yapılmaya başlanmıştır. Gökkuşağı Alabalığının taksonomik sınıflandırılma macerası ise oldukça aksiyonlu geçmiştir, kendisi için bilim adamları 30’dan fazla tür ismi belirlemiş buda isimlendirme konusunda çok kafa karıştırıcı olmuştur, fakat 1988’de Amerika Balıkçılık Derneği Balık İsimleri Komitesi, bütün Pasifik alabalık ve salmonları için ONCORHYNCHUS cins adını belirlemiş böylece Atlantik alabalık ve salmonlarından ayırt edilmesini sağlamıştır. Sonuç itibarı ile Gökkuşağı alabalığının tür ismi son şeklini almış ve Oncorhynchus mykiss olarak belirlenmiştir.
Biraz da Gökkuşağı alabalığının genel özelliklerinden, yetiştiricilikte önemli tür olma sebeplerinden bahsedelim dilerseniz.
Gökkuşağı alabalığının vücudu uzundur, sırtında bir yağ yüzgeci bulunur, karın kısmı gümüşi beyaz yahut sarı renktedir. Doğa koşullarında diğer alabalıklarda olduğu gibi yumurtalarını akarsuyun kumlu ve çakıllı tabanına bırakır. Yuva dişi tarafından şekillendirilir.
Gökkuşağı alabalığının yetiştiricilikte yaygın olarak kullanılmasının nedenlerini sayacak olursak;
Yüksek adaptasyon: Bulunduğu ortama adapte olma yeteneği güçlü bir tür olması yetiştiriciliğinin yapılmasındaki en önemli faktörlerden biridir.
Yemden yararlanma kabiliyeti : Diğer alabalık türlerine göre gökkuşağı alabalığı yemden yararlanma kabiliyeti ile değer kazanır.
Kuluçka dönemlerinin kısalığı: Gökkuşağı alabalığının kuluçka süresi, diğer alabalık türlerine göre oldukça kısadır. Bu yetiştiricilik için gerçekten önemli bir konudur. Kuluçka döneminin uzaması yetiştiricileri maddi zararlara uğratır.
Hastalıklara karşı dayanıklılık : Hastalıklara karşı gösterdiği direnç kendisini değerli kılan diğer özelliklerden biridir.
Alabalık yetiştiriciliği ülkemizde önemli yetiştiricilik dallarından biri haline gelmiştir. Bugün 50.000 ton / yıl’ı aşan üretimimiz küçümsenmeyecek seviyededir.