Antik Mısır Sanatı, beş bin yıl öncesine kadar gider. Mısır sanatı Nil Vadisi’nde, uygarlık beşiği olan Mısır’da şekil almıştır. Eski Mısırlıların sanatı son derece sembolik ve büyüleyiciydi.
Stil :Antik Mısır sanatının tarzı gerçek hayatın ve doğanın neredeyse tam temsiliydi. Üç boyutlu formların sıkı temsil kurallarına bağlı kalmak esastı. Güzel ve gerçek görüntüleri güzel resimlerden daha önemli bir şekilde sunmak daha önemliydi. Din, Eski Mısır uygarlığında önemli bir rol oynamıştır. Birçok önemli eser ilahi (tanrıların oğulları veya kızları) olan tanrı, tanrıçalar ve Firavun’u gösterirdi. Rakamlar gerçek hayatta nispi önemine dayanarak belirli boyutlarda çizildi. Mesela, Firavun nerede olursa olsun bir resimde en büyük figür olarak resmedilmiştir.
Sembolizm, eski Mısır sanatında önemli bir rol oynamıştır. Firavun’un emri, emirlerin korunması konusundaki yetkisini sembolize ederdi. Neredeyse her yerde Mısır tanrı ve tanrıçalarının sembolleri vardır. Hayvanlar ve renkler Mısır sanatında da sembol olarak kullanıldı. Mavi ve yeşil renkler Nil’i ve toprağa getirdiği hayatı temsil ediyordu. Sarı renk, güneşi de tutan tanrıyı temsil eder. Eski Mısırlı sanatçılar detaylara özen göstererek karmaşık bir anatomi bilgisini gösterir.
Mimarlar, güneşte kurutulmuş ve fırınlanmış tuğlalar, kalker, kumtaşı ve granit kullandı. Piramitler gibi inşaat işlerinde rampalar ve diğer kaldırma cihazları kullanıldı. Yapılar bittiğinde sanatçılar tepeden aşağıya dek süslemeye büyük özen ve önem verdiler. Büyük granit yapıların dekorasyonu hiyeroglif ve resimli oymalarla yapılmıştır.
Eski Mısırlılar, ölümden sonra hayata inandılar; bu da, olağanüstü bazı yapılar inşa etmelerine neden oldu. Mumlamayı mimari eserlerde de kullandılar. Bu yapıların bazıları büyük ve ince bir şekilde dekore edilmiştir, diğerleri nispeten küçüktür. Örneğin; Mısır piramitleri gibi.
Papirüs
Kağıt kelimesinin kökeni papirüsten gelmektedir; Nil Nehri kıyısında yetişen bir bitkinin kurutularak işlenmesi sonucu papirüz kağıtları elde edilmiştir. Eski Mısır’da yaşamın değişik yönleri hakkında yazılar yazılırken papirüs sayfaları kullanıldı. Yazı amacı ile birlikte, papirüs, sandalye, masa, sandık ve diğer eşyaların yapılması adına kullanıldı. Papirüs tabakalarının kalitesi farklıydı. En kalitelisi, en iyi edebi ve dini eserler için kullanılıyordu.
Heykel
Eski Mısır tanrılarını, tanrıçaları ve ilahi kralları ve kraliçeleri tasvir etmek için büyük ve gerçekten güzel heykeller yapılmıştır. Bu heykelleri inşa ederek, krallara ve kraliçelere ebedi hayat vermeyi amaçlamışlardır. Bu heykellerin yapımında belirli kurallar uygulanmıştır. Erkek heykeller genellikle dişi olanlardan daha koyu renkteydi. Heykeller kralın oturduğunu gösterecek olursa, dizler üzerine eller yerleştirilirdi. Üç bin yıldan beri belirli ve sıkı kurallar uygulandı ve zamanla çok az değişiklik yapıldı bu eserler adına.
Hiyeroglif yazılar
Hiyeroglif, Eski Mısırlıların yaklaşık 3500 yıldır kullandığı alfabedir. Fransız mısır uzmanı Champollion tarafından hiyeroglif alfabesinin anlamı çözüldü. Hiyeroglif, resimlerin ve sembollerin bir karışımıdır. Simgelerin bazıları tek başına kullanıldığında bir anlam ifade eder ve bazı simgeler kombinasyon halinde kullanılmıştır. Birçok eserin süslenmesinde hiyeroglif kullanılmıştır.
Tablolar
Eski Mısır tabloları binlerce yıldır Mısır’ın kurak ikliminden dolayı unutuldu. Mezarlarda bulunan bazı resimler, dünyevi hayatında ölen kişi tarafından gerçekleştirilen ve sonsuza dek devam edecek hayalindeki arzu ve isteklerini gösterirdi. Resimlerin yaratılması esasen öbür hayatı hoş bir yer haline getirmekti.
Eski Mısır medeniyeti, insan uygarlığının beşiğidir.
Yazar: Osman Uçar