Avrupa Birliği temelleri, II. Dünya Savaşı’nın hemen sonrasında atılmıştır. Bu yıkıcı savaş sonrasında Avrupa kıtasında bir daha savaş yaşanmaması ümit edilerek Amerika Birleşik Devletleri’nin bir benzerini kurma fikriyle yola çıkılmıştır. Aslında bu fikir sadece kurucu üye olan devletlerce bilinmekte idi. Ekonomi merkezli kurulan bu ortaklık, 6 devletten oluşmakta idi. Ancak ilerleyen yıllarda çok ciddi bir başarı elde eden bu Birlik, sonrasında birçok yeni üye alımıyla hızla genişlemeye başlamıştır. Bu genişleme sadece toprak açısından olmayıp bir anlamda da siyasi olarak güçlenmeyi beraberinde getirmiştir. Her yeni üyenin katılımı ile daha da güçlenen Avrupa Birliği, kısa sürede küresel bir aktör haline gelmeyi başarmıştır. Her ne kadar küresel bir aktör olmaya gayret gösterilse de bu uzun vadede birçok alanda feragat etmeyi de beraberinde getirmiştir. Örneğin Avrupa Birliği’nden üye ülkeler üye olmaktan var olan otomatik bir devir sistemiyle sahip oldukları egemenliği kısmen Avrupa Birliği’nin kontrolüne devretmiştir. Bu devir 2000’li yıllarla beraber son derece ağır bir şekilde tartışma konusu olmaya başlasa da devrin kapsamı her kurucu anlaşmayla beraber daha da genişlemiş ve günümüzdeki halini almıştır. Bu süreçte Avrupa Birliği, yeni üye alsa da hiç üye kaybetmemiştir. Ancak 2016 yılının 24 Haziran’ında İngiltere Avrupa Birliği’nden ayrılma yönünde karar almıştır.
Bu aslında malumun sonu gibi de gelebilir. Çünkü birçok anlamda çatı statüsü altıda tıpkı bir federal devlet edasında bütün yetkileri tek bir elde toplayan Avrupa Birliği, bazı alanlarda başarısız da olmuştur. Örneğin günümüzde Avrupa Birliği’ne üye 28 ülke varken bunların sadece 19’unda parasal birlik sağlanmıştır. Başka bir ifadeyle 28 Avrupa Birliği üyesinden sadece 19’undan Avrupa Birliği’nin ortak para birimi olan avro kullanılmaktadır. Öyle ki bu ülkeler arasında bazıları avro fikrine tamamen karşıdır ve de kendi milli parasını kullanmaya devam etmektedir. Bu ülkeler arasında başı Birleşik Krallık, İsveç, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Hırvatistan ve Danimarka bulunur. Bunlardan bazıları ekonomik olarak Avrupa Birliği’ne tam anlamıyla entegre olamadıklarından bazıları ise, milliyetçi tavırlar ve bazıları da kendi para birimi daha değerli olduğundan Avrupa Birliği’nin ortak para birimine karşıdırlar. Ancak burada ekonomik olarak Avrupa Birliği içinde tam bir entegrasyon sağlanamadığı çok açıktır. Yani ekonomik olarak Avrupa Birliği içinde yer alan ülkelerin ortak para birimi altında hareket edebilecek birbirine eş ekonomileri bulunmaz. Bu da beraberinde çok ciddi anlamda sorunları getirir. Örneğin Yunanistan, İspanya, İtalya ve de Portekiz bu durumdan en çok muzdarip olan ülkelerin başında gelir.
İ
lerleyen yıllarda parasal birlik tam olarak sağlanır mı bu bilinmez. Ancak sağlanması için ciddi anlamda reform yapılması gerektiği ise çok açıktır. Avro bölgesinde olup ekonomik olarak bir sorun yaşamayan devletler ise şunlardır: Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika, Finlandiya, Slovenya, Slovakya
Yazar:Emir Karasu