Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Ayak Burkulması Durumunda Yapılması Gereken Uygulamalar

0 905

Ayak Burkulması Durumunda Yapılması Gereken UygulamalarAyak burkulunca en çok etkilenen bölge ayak bileğidir. Ayak bileği oynar eklemdir. Ayak bileği kemiklerine kaslar, sert ve sağlam bağ doku şeritleri ile bağlanır. Bu şeritlere tendon denir. Ayak burkulunca tendonlar zarar görebilir.
Düz olmayan zeminde egzersiz yapılması, ayak bileğinde bükülmeye neden olan düşmeler, atlama veya sıçrama sonrasında dikkatsizlik sonucu ayağın yanlış pozisyonu ile gelişir. Basketbol, tenis, futbol gibi yoğun hareket ve zorlama gerektiren sporlarda daha fazla görülür. Zeminin düzgün olmaması da riski artırır. Daha önceden bir bilek burkulması geçirildiyse daha sonra gelişme riskini artırır.
Ayak burkulmaları genelde ayağın içe doğru dönmesi ile olur. Bu durumda ayak bileğinin dış kısmındaki bağlar zedelenir. Bağlarda gerilme olması en hafif şeklidir. Bağlarda yırtılma ya da kopmalar görülebilir.
Ayak burkulmasında kemiklerde kırık olup olmadığının görülmesi için ayak röntgeni çekilir. Bazı durumlarda (kıkırdak kırığı şüphesi gibi) MR gibi tetkiklere ihtiyaç duyulur.
Burkulma sonrası ayak bileğinde ağrı, şişlik, morarma görülür. Yürümede zorluk vardır.
Tıbbi Tedavi
İlk yapılması gereken, ayak üzerine basmamak, soğuk uygulamak, elastik bandaj sarmaktır. Ayak yukarı kaldırılarak dinlendirilir. Elastik bandaj, ayaktan başlayarak bileğe doğru sıkıca sarılarak uygulanır. Bandaj kan dolaşımını bozmayacak sıkılıkta sarılmalıdır. Antienflarnatuar analjezilder (naproksen sodyum, diklofenak potasyum gibi) veya parasetamol verilir. 2-3 günde düzelme sağlanır.
Kırık durumlarında alçı, atel ya da cerrahi girişim uygulanabilir. Atel, burkulmanın şiddetine göre 10 gün-6 hafta arasında önerilebilir. Profesyonel sporcularda sakatlığın bu konuda uzman olan ortopedist tarafından değerlendirilmesi ve fizyoterapist eşliğinde tedavinin yürütülmesi önemlidir.

Diyet Değişiklikleri
C vitamini doku zedelenmelerinin tamirinde önemlidir. C vitamininden zengin gıdaların başında tatlı sarı biber, tatlı kırmızı veya yeşil biber, su teresi, brokoli, karnabahar, koyu yeşil yapraklı sebzeler, kivi, çilek, portakal, limon, domates, fasulye ve papaya gelir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Ayak dinlendirilmelidir. Ağrı, şişlik ya da rahatsızlık verici faaliyetlerden kaçınmalı, istirahat edilmelidir. Genelde şiddetli olmayan durumlarda 1-3 gün yatak istirahati önerilir. Şiddetli burkulmalarda daha uzun süre istirahat verilebilir.
Beze sarılı buz paketini, yoksa soğuk su 15 ila 20 dakika süreyle burkulma bölgesine uygulanmalı, gündüz uyanık iken her iki-üç saat tekrarlanmalıdır. Buz dolu suda da tutulabilir. 3 gün boyunca, uygulama sıklığı azaltılarak bırakılır. Yirmi dakikadan uzun süreli buz uygulamaları dolaşım ve sinirlere hasar verebilir. Eğer damar hastalığı ya da duyu azalması gibi durumlar varsa, buz uygulamadan önce doktordan bilgi alınmalıdır. Bu durumlarda uygulama sahasında buz uygulamalarının yan etkileri olabilir.
Ayaktaki şişliğin azaltılması için elastik bir bandaj ile ayak bileği sarılabilir. Çok sıkı sarılarak kan dolaşımı engellenmemelidir. Bandajlama işlemi kalbe uzak bölgeden başlayıp yukarı doğru sarılarak yapılmalıdır.

Ayak Burkulması Durumunda Yapılması Gereken UygulamalarÖzellikle geceleri, kalp seviyesinden yukarıda olacak şekilde ayak bileğinin yükseltilmesi şişliğin azaltılmasında yararlıdır. Yüksekte tutulan ayaktan yer çekimi etkisi ile aşırı sıvının azaltılması sağlanır.
Etkinliklerde ayağa iyi oturan ayakkabılar tercih edilmelidir. Yüksek topuklu ayakkabılar giyilmemelidir.
Kişi kendisini hazır hissetmediği zaman spor veya diğer fiziksel aktivitelere katılmamalıdır. Denge egzersizleri dahil vücudun stabilitesini sağlayan egzersizler spor eğitmeni gözetiminde yapılabilir.
Yüzme, bisiklet veya yürüyüş gibi egzersizlere, sonrasında ağrıya neden olmazsa başlanabilir. Fakat 2-3 hafta boyunca sıçrama veya dönme hareketleri yapılmamalıdır.
Ayak bileğinin korunması için yüksek ve elastik olmayan sert bilekli ayakkabılar giyilmelidir.
Ayak bileği hareketlerine kontrollü egzersizlerle başlanması iyileşmeyi hızlandırır. Günde 3 defa 5-10’ar kez ayak bileğine daireler çizdirerek hareket yapılmalıdır. Bir diğer egzersiz de ayak başparmağını bir kalem gibi kullanarak havaya harflerin yazılması hareketleridir. Bu hareket günde 2-3 defa tekrarlanır.
Dizler gergin uzatılır ve ayak başparmağı uzağa itilir. Bu 15 saniyelik egzersiz günde 10 defa tekrarlanır. Sonrasında ayak başparmağı bileğe doğru yaklaştırılır, 15 saniye beklenerek gevşetilir, günde 10 defa yapılır.
Denge egzersizi de yararlıdır. Bir masanın yanında, sağlam ayak, havada denge sağlamak için kaldırılır ve burkulan ayak üzerinde 3 dakika durulur. Günde 3 defa tekrarlanır. Böylece eklem dengesi düzgün sağlanabilir. Zorlaştırmak için gözler kapanarak da denenebilir.

Önerilen Besin Takviyeleri
• Proteolitik enzimler: İltihap ve şişlik azaltıcı etkileri nedeniyle bromelain, papain, tripsin ve kimotripsin, hafif yaralanmalarda, incinme ve burkulmalarda yararlı olabilir ve doku iyileşmesini hızlandırabilir. Bazı araştırmalara göre, şişme ve ağrıya karşı bromelain ve papain veya kimotripsin ve tripsin kombinasyonları etkili bulunmuştur. Günde 4 kez 2’şer tablet bromelain (1.000-2.000 MCU) alınması önerilir.
• Antioksidanlar: C ve E vitamini içeren takviyeler kas zedelenmelerine karşı koruyucu olabilir. C vitamini kolajen sentezi için gereklidir. Yaralanmalarda, C vitaminine olan ihtiyaç artar. C vitamini eksikliği de iyileşmeyi geciktirebilir. Aktiviteler sırasında oluşan serbest radikalleri nötralize etmek için antioksidan takviyesi önerilir. Günde 400-3.000 mg C vitamini ağrıyı azaltmak ve ağır egzersizlerden sonra kas gücünü artırmak için önerdin Günde 400-1.200 IU E vitamini takviyesi de birçok araştırmada yer almıştır, ancak iyileşme sürecine etkisi bilinmemektedir.
• Çinko: Birçok enzimin bileşenlerinden birisidir. Çinko eksikliği de doku hasarlarında iyileşmeyi geciktirebilir. Manganez, bakır ve silisyum da çinko gibi önemli eser elementlerdendir. Günde 15-30 mg çinko desteği yapılabilir.
• Glikozamin sülfat ve kondroitin sülfat: Deride, bağ dokusunda, eklem ve kıkırdak dokuda bulunan glikozaminoglikanların üretimine destek olur. Deneysel araştırmalar, doku iyileşmesine destek olabileceğini göstermektedir. Avrupa ülkelerinde kondroitin sülfatın enjektabl formu çeşitli eklem ve bağ dokusu hasarlarının oluştuğu spor yaralanmalarında kullanılmaktadır.

Ayak Burkulması Durumunda Yapılması Gereken UygulamalarÖnerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler
• Atkestanesi: Antienflamatuvar etkili triterpenik yapıda essin kompleksi içermektedir. Ödemi azaltıp iyileşmeyi hızlandırabilir. %2 essin içeren jel, incinme, burkulma ve spor yaralanmalarında kullanılmaktadır.
• Arnika: Arnika montana (öküzgözü) çiçeklerinden hazırlanan tentürden yararlanılır. Öküzgözü çiçeklerinin etanol içinde bekletilmesiyle hazırlanan tentürden 1 tatlı kaşığı alınıp 500 ml su içinde karıştırılır. Yıkama veya kompres çözeltisi olarak yararlanılır. Günde 5 kez en az 15 dakika kompres yapılır. 2 gram çiçek 100 ml kaynamış su içinde 5 dakika demlenip süzülür. Süzüntü ile günde 4-5 defa kompres yapılır.
Aromaterapi Uygulamaları
Adaçayı, papatya veya biberiye uçucu yağlarından yararlanılır. Bir pamuk parçası üzerine damlatılan 4-5 damla uçucu yağ ile kompres yapılması önerilir. Papatya çiçekleri toz haline getirilip vazelin veya larıolin ile karıştırılır, incinme veya burkulma olan yere sürülür.

Kaynakça:
https://www.acilci.net/ayak-bilegi-burkulmasi-ne-yapmali-ne-yapmamali/

Yazar: Fatih Bolelli

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku