-Hoşlanmadığımız birine iyilik yaparsak ne olur ?
Ben Fraklin etkisi; hoşlanmadığımız birine iyilik yaptığımızda, kişiye karşı bizde var olan olumsuz duygularımızın yok olması ve iyilik yaptığımız kişiyi sevmeye başlamamız, iyilik yapmaya eğilimli olmamız durumudur. Tam tersi olarak, incittiğimiz birinden hoşlanmamız ve ona karşı kötülüğe meyilli olduğumuz durumudur.
Varsayalım ki, sizden hoşlanmayan bir arkadaşınız, hocanız, akrabanız vs. var. Bu kişinin sizden hoşlanmasını istiyorsanız, ondan sizin için bir iyilik yapmasını ya da size bir konuda yardım etmesini isteyiniz. Bu kişinin size yardım ettikten sonra, size karşı olan olumsuz tutumları, ortadan kalkacaktır. Bilişsel çelişki kuramıyla da açıklanabilen bu durum aslında; kişinin, sevmediğim birine yardım ettim, yardım ettiysem seviyorumdur, neden sevmediğim insana yardım edeyim? Şeklindeki düşüncesidir. Eğer bu kişi hem yardım edip, hem de size hala ısınamamış, olumsuz duyguları değişmemişse kendi içinde bilişsel çelişki yaşar ve buda kişide rahatsızlık duygusunu ortaya çıkarır. Yani bilişsel çelişki; kişinin davranışlarının ve düşüncelerinin birbirine uymaması halidir. Dolayısıyla bireyler iyilik yaptığı insana karşı olumsuz duygu besleyemez.
Herhangi bir kişiye yardımımız olduysa, aynı kişiye karşı benzer durumlarda da yardım etme isteğimiz, eğilimimiz diğer insanlara nazaran yüksektir. Kötülük yaptığımız insanlara karşı da nefret etme duygumuzun açığa çıktığını da unutmamak gerek. Bu etkiyi 17 Ocak 1706 yılında, Boston’da doğan ve on yedi çocuklu sabun ve mum imalatçısının onuncu oğlu olan “Benjamin Franklin” bulmuştur.
Kaynakça:
Sosyal psikoloji dersinden öğrendiklerim benim cümlelerimle …
Yazar:Nur Altn