Bengi; Aydın, Balıkesir, Muğla, İzmir başta olmak üzere, ege bölgesine ait sadece erkekler tarafından oynanan zeybek özellikli bir halk dansıdır. Toplu olarak oynanan bengi, davul, zurna eşliğinde genelde dokuz sekizlik ritimde oynanır. Geniş bir meydanda oynanan dansta, oynayanların çokluğuna göre davul zurna sayısı artabilir.
Sıra dansı olarak başlayan bengi, oyunun ilerleyen kısımlarında halka biçimine dönüşmektedir. Oyunu efe başı yönetir ve onun komutu doğrultusunda figürler uygulanır. Oyun efe başının meydana çıkması ile başlar, daha sonra efeye kızanlar olarak tabir edilen diğer dansçılar oyuna katılır. Dansın içeriği zeybeği anımsatmaktadır.
Bengi dansının ortaya çıkışı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Bazı kaynaklara göre, Müslümanlığın Türkler arasında yayılmaya başlamasıyla ortaya çıkan kabile kavgalarında, düşman kabilelerin en güçlü savaşçıları meydana çıkarılır. Bengi de, aralarında geçen savaşı kazananların, aldıkları esirlerin etrafında düzenlenen şenliğin anlatılma biçimidir. Diğer bazı kaynaklara göre ise, savaşa çıkmadan önce düzenlenen töreni ve savaşın kazanılması durumunda yapılan şenlikleri anlatan kutlama biçimidir.
Gezinme havası ile başlayan bengi, bengi havası ile devam eder. Genel olarak ağır bir tempoya sahip olan dans, yine de ağır zeybeklerden daha hızlı oynanmaktadır. Gezinme, kollu ve kolsuz yürüyüş, sağa ve sola yarım dönüşler, diz çökme gibi pek çok figür, zeybek ve bengide ortak figürlerdir. Bu yönü ile halk arasında bengiye, bengi zeybeği adı da verilmektedir. Bengi, günümüzde, Bergama bölgesinde hemen hemen her düğün, toplantı ve törende yaygın olarak oynanan halk dansıdır.
Yazar: Ömer HOŞNUT