SoÄŸuk savaÅŸ yıllarının, belki de en açık ve net sembolü olan Berlin Duvarı, 13 AÄŸustos 1961 yılında, DoÄŸu Alman Meclisi’nin aldığı karar neticesinde yapılmaya baÅŸlanmıştır. Amacı ise, DoÄŸu Almanya vatandaÅŸlarının Batı Almanya’ya göç etmesini engellemektir. Yaklaşık 46 kilometre uzunluÄŸunda bulunan bu duvar, Batı’da yıllarca “utanç duvarı” olarak anılmıştır. 9 Kasım 1989 tarihine kadar ayakta duran bu duvar, DoÄŸu Almanya’nın vatandaÅŸlarına Batı’ya göç izni vermesinin ardından, tüm tesisleri ile birlikte yıkılmıştır.
Berlin’deki ilk fiili ayrım, 1961 yılında çekilen dikenli teller ile gerçekleÅŸmiÅŸtir. Ä°nsanların yaÅŸadıkları baskı, tutukluluk hissi ve akrabalık özlemleri gibi etkenlerin yanında, ekonomik bunalımın da baÅŸ göstermesi sebebiyle, DoÄŸu Almanya’dan Batı Almanya’ya göçlerin sıklaÅŸması sonucu alınan duvar örülme kararının etkileri, günümüze kadar sürmektedir. Duvarın doÄŸu tarafındaki ilginç bir özellik ise, kaçan vatandaÅŸların daha erken ve daha kolay fark edilebilmesi adına, bu bölümün beyaz renge boyanmış olmasıdır. Bu kadar ince ayrıntılar düşünülmesine raÄŸmen, sadece resmi olarak 5.000 kiÅŸi duvarı farklı yöntemlerle aÅŸarak kaçmayı baÅŸarmıştır.
Duvarın yapılışından önceki yaÅŸananlar ise, tarihte iz bırakmış olaylarıdır. 2. Dünya Savaşı´nın sonucunda, savaşı kaybetmiÅŸ olan Almanya’nın baÅŸkenti Berlin, Amerikan, Fransız, Ä°ngiliz ve Sovyet güçlerince 4 farklı yönetim bölgesine ayrıldı. Ardından, Batı ittifakı, yönetim birimlerini birleÅŸtirme kararı aldı; ancak Sovyetler BirliÄŸi bu birleÅŸmeyi kabul etmedi. Batılı kuvvetler ise, bu reaksiyon sonucunda, komünizme karşı bir tampon karakol niteliÄŸinde birlik oluÅŸturmayı amaçlayarak saf oluÅŸturdu. Buna karşın, DoÄŸu Almanya’da ise, Sovyetler tarafından yeni bir düzen kurulması hedeflendi. Ekonomik anlamda komünizm temelli olan, siyasi anlamda ise otoriter ÅŸekle bürünmüş DoÄŸu Almanya’dan Batı’ya kaçışlar, daha çok Berlin’den gerçekleÅŸmekteydi. Gerek büyük ölçekli kaçışlar, gerekse yönetimsel olarak kendini koruma refleksi ile, doÄŸu ile batı arasında duvar örme fikri iyiden iyiye yerleÅŸmiÅŸti. Hatta, duvar örüldükten sonra bir çok kaçışın önüne geçilememiÅŸ, bu nedenle duvarın boyu yükseltilmiÅŸ, araziye mayınlar döşenmiÅŸ, gözetleme kuleleri duvar boyunca belirli aralıklarla konuÅŸlandırılmıştı.
Zaman içinde, duvarın yıkılışını hızlandıran geliÅŸmeler yaÅŸandı. Duvarı savunan DoÄŸu Almanya hükümetinin en büyük dayanağı, “sosyalist doÄŸuyu kapitalist batıya karşı koruma” argümanıydı. Ancak söz konusu duvar, kendi vatandaÅŸlarının seyahat özgürlüğünü kısıtlıyor, kaçmaya çalışanları da canından ediyordu. Alman Demokratik Cumhuriyeti, 1989 yılında aldığı bir kararla, tüm DoÄŸu Alman kökenli vatandaÅŸların DoÄŸu Bloku’na geçmelerine izin verdiÄŸini duyurdu. Bu izinle birlikte, Polonya, Çekoslovakya, Macaristan, Yugoslavya gibi ülkelere, binlerce vatandaÅŸ göç etti. Bu ülkelerden özel trenlerle diÄŸer ülkelere kaçabilen vatandaÅŸların farkına varan DoÄŸu Alman hükümeti, duvarın anlamının kalmadığını düşünerek, 9 Kasım 1989’da duvarın yıkım kararını açıkladı. Brandenburg Kapısı’ndan baÅŸlanılarak, barikatlar ve diÄŸer geçiÅŸ önlemleri kaldırdı. Neredeyse 1 saat içinde, her iki bloktan gelen yüz binlerce Alman, duvarın iki tarafında birikmeye baÅŸladı. Resmi olarak ise 13 Haziran 1990’da yıkımına baÅŸlanan duvar, 13 Ekim 1990´da sona erecek Alman Demokratik Cumhuriyeti’nin de sonunu hızlandırmıştır.
Ekonomik anlamda da bölgenin seyri deÄŸiÅŸmiÅŸ, sermaye DoÄŸu Bloku’na akmaya baÅŸlamış, işçilik ücretlerinin az olması sebebiyle bir çok yatırımcı bu bölgeye yönelmiÅŸtir. Duvar boyunca tarihe tanıklık eden yapılar, fotoÄŸraflar ve diÄŸer kullanılan araçlar, 46 kilometrelik mesafede, bir çok yerde müzeler halinde sergilenmektedir.
Kaynakça:
http://tr.wikipedia.org/wiki/Berlin_Duvar%C4%B1
http://listelist.com/berlin-duvari-neden-yapildi-yikildi/
Yazar:Baran Akçok