Beyin temelli öğrenme ile ilgili yapılan çalışmaların sayısı artmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen olumlu sonuçla ile birlikte beyin temelli öğrenme eğitim hayatında da önem kazanmıştır. Beyin temelli öğrenme, elde edilen bilgilerin daha kalıcı olmasını sağlamak için beynin kendine has işleyiş kurallarının kabul edilmesini ve öğretim sürecinin bu süreçte kullanılan yöntemlerin bu kurallara uygun düzenlenmesi gerektiğini içeren bir kavramdır.
Beyin temelli öğrenme de beyin ile uyumlu olan öğrenme ele alınmaktadır. Bu doğrultuda beyin temelli öğrenmede ( BTÖ) psikoloji, nöroloji, kimya, genetik ve sosyoloji gibi çalışmalar iç içedir. Beyin temelli öğrenme bir düşünme yöntemidir. BTÖ kişileri beynin doğal yapısına ve işleyişine uygun düşünmeye teşvik eder. BTÖ bireyleri düşünmeye teşvik ederek beynin işleyişine ve beyne uygun karar alınmasını sağlar. BTÖ geleneksel basmakalıp yargılardan kişileri uzaklaştırır.
BTÖ kişilere öğrenme konusunda yapılması gerekenleri sunmaz. Beyin temelli öğrenme, öğrenme sürecinde beynin yapısına uygun stratejilerin ya da yöntemlerin seçilmesi gerektiğini vurgular. Beyin temelli öğrenmeye göre etkili ve kalıcı öğrenmenin sağlanması için beynin yapısını ve işleyişini bilmek gerekmektedir Beyin temelli öğrenme geleneksel öğrenme yaklaşımındaki eksiklikler sonucunda ortaya çıkmıştır. Beyin temelli öğrenme “beyin en iyi biçimde nasıl öğrenir” sorusunu temel alarak öğrenmede kalıcılığı sağlamak amacıyla ortaya çıkmıştır.
Öğretim Etkinlikleri Modeli
Öğretim etkinlikleri modeli Gagne tarafından 1974 yılında ortaya konulmuştur. Gelişen şartlar doğrultusunda Gagne modelini 1985 yılında tekrar gözden geçirerek geliştirmiştir. Gagne öğrenmeyi hem süreç hem de ürün olarak ele almıştır. Öğretim etkinlikleri modeline göre öğrenme kısmen davranışlarla gözlenebilir. Ama öğrenme tam olarak beyinde gerçekleşmektedir.
Gagne öğretim etkinlikleri modelin de öğrenmeyi sekiz ana başlık altında toplamıştır. Bu sekiz kategori birbiri ile ilişkili ve birbirinin devamını niteliğindedir. Ayrıca bu kategoriler arasında hiyerarşik bir sıralamada vardır. Bu sekiz kategori şu şekildedir;
1. İşaret öğrenme: Bu basamak öğretim etkinliği modelinin ilk basamağını oluşturmaktadır. En alt basamak olan işaret ile öğrenme de çocuğun sesleri ayırt etmesi ve ışığın rengini fark etme bu basamak da gerçekleşmektedir.
2. Uyarıcı davranış bağına öğrenme: işaret öğrenme basamağını öğrendikten sonra kişi uyarıcı ile davranış arasında bağ kurmayı öğrenir. Örneğin kırmızı ışık ile durmak arasındaki ilişkiyi öğrenmesi gibi.
3. Uyarıcı davranım bağlarını kurarak uyarıcı-davranım zincirlerini oluşturma: bu basamakta birey algıladığı uyarıcılar arasında bağ kurarak harekete geçer ve zincirleme davranıma dönüştür. Örneğin bir arabayı çalıştırma gibi.
4. Sözlü karşılıklarıyla uyarıcı- davranım zincirlerini öğrenme: Bu basamak da kişi anlamlarını öğrendiği sözcükler arasında bağlantı kurmayı öğrenir. İki sözcük arasında bağlantı kurarak farklı sözcükler türetebilir ve cümleler oluşturabilir.
5. Ayırt etmeyi öğrenme: Bu basamak da kişi nesneler ve olgular arasındaki farklılıkları fark eder ve birbirinden ayırt edebilir. Benzer nesneleri gruplandırabilir ve farklı olanları özelliklerine göre ayırabilir.
6. Kavram öğrenme: birey bu basamak da öğrendiği kavramların anlamlarını öğrenir.
7. İlke öğrenme: birey bu basamakta bir önceki basamakta öğrendiği kavramlar arasında ilişki kurmayı öğrenir.
8. Problem çözme: birey bu basamak da diğer basamaklar da öğrendiklerini uygulamaya geçirerek bir problemi çözmeyi öğrenir.
Öğretim etkinlikleri modelinde Gagne öğretim süreci sonunda istenilen başarının elde edilmesi için sürecin belirlediği adımlar doğrultusunda ilerlemesini vurgulamıştır. Bu doğrultuda süreç boyunca şu adımları oluşturmuştur;
1. Öğrenme süreci için dikkat sağlama ve merak uyandırarak güdüyü harekete geçirme
2. Öğrenme süreci sonunda ulaşılmak istenilen hedeflerin belirlenmesi be bu hedeflerden öğrencinin haberdar edilmesi
3. Ulaşılmak istenilen hedefler doğrultusunda eski bilgilerin hatırlatılması. Yanı eski bilgiler ile yeni bilgiler arasında bağlantı sağlama
4. Öğrenme süreci ile ilgili ve konu ile ilgili uyarıcı materyallerin sunulması
5. Öğrencinin doğru bilgiye ulaşması için bilgiyi kullanma, materyal kullanımı gibi konularda rehberlik etme.
6. Davranışı ortaya çıkarma
7. Ortaya konulan davranış sonrasında öğrenim süreci ve sonuç ile ilgili öğrenciye dönüt sağlama. Dönüt ile birlikte eksik ya da yanlış öğrenilmelerin düzeltilmesi
8. Öğrenilenleri değerlendirme
9. Son olarak öğrenilen bilgilerin kalıcılığını sağlama ve diğer alandaki öğrenmelere transferini sağlama yer almaktadır.
Yazar: Nagihan Albayrak