Boğa başlı köpek balıklarının gözlerinin önünde başlayıp, üzerinde devam edip, başın arkasına yakın yerde sonlanan iki belirgin çıkıntısı vardır. Ön taraftan görünürler ve boynuza benzedikleri için bu isimle anılırlar. Boynuzların uzunlukları değişkendir, sadece türler arasında değil, ayrıca aynı türe ait her bir birey arasında yaşa bağlı olarak da değişirler. Tüm türler boynuzludur. Boynuzlar bu takıma ve aileye boynuz köpek balığının isminin de konulmasına yol açmıştır. İnek cinsinden gelmesine rağmen burunları genelde domuza benzetilir.
Omurgalar, Yüzgeçler ve Dişler
Boğa başlı köpek balıkları iki sırt yüzgecinin önünden devam eden sağlam omurgalarıyla da diğer takımdan ayrılırlar. Camgöz köpek balığı (Squalidae) ve bazı yakın akrabaları, kahverengi camgöz balıkları (Familya Centrophoridae) ve ayrıca uyuyan köpek balığı da (Familya Dalatiidae) bu tip omurgaya sahiptir.
Boğa başlı köpek balıklarının ayrıca anal yüzgeci vardır, bu özellik diğer ailelerin üyelerinde yoktur. İki sırt yüzgecinin iyi gelişmiş olmalarına rağmen göğüs yüzgeci daha gelişmiştir. Geniş ve çok güçlüdürler ve köpek balığına kayaların ve su altındaki engellerin üzerine tırmanabilme imkânı sağlarlar.
Heterontus, farklı diş anlamındadır. Yetişkin boğa başlı köpek balıklarında bulunan iki ana tip dişe dikkat çeker. Yetişkinlerde ön çenedeki dişler kavrayıcıdır, arka dişler kuvvetli ve öğütücüdürler. Gençler sadece kavrayıcı dişlere sahiptir. Daha arkadaki dişler değiştikçe köpek balıkları büyür, arka dişler sivriliğini kaybetmeye ve düzleşmeye başlar böylece ıstakoz, yengeç, denizkestanesi ve diğer sert kabuklu hayvanları yiyebilirler. Omurgasızlardan solucanlar ve anemonlar ile omurgalılardan balıkların yanında, bu grup da yetişkinlerin ana besin kaynağını oluşturur.
Sığ Su Avcıları
Boğa başlı köpek balıkları sığ suları tercih etseler de sorguçlu boynuz köpek balığı 91 m derinlikte yaşar. Port Jackson köpek balığı 171 m’de ve zebra boynuzlu köpek balığı 200 m derinlikte yaşar. Karanlık çökmeye başlayınca boğa başlı köpek balıkları çok daha aktifleşir, yerlerinden çıkar ve karanlıkta avlanmaya başlar. Gençler yumuşak avları tercih ederken yetişkinler öğütücü dişleri yardımıyla sert kabuklu hayvanları ve denizkestanelerini avlarlar. ( yumuşak kısımlar sindirildikten sonra kabukları kusarlar)
Spiral Yumurtlayanlar
Bütün boynuzlu köpek balıkları yumurtlar. Bunu kur yapma ve çiftleşme takip eder. Çiftleşme esnasında erkek dişiyi göğüs yüzgecinden yakalar, benzer davranış hemşire köpek balığında da (Gingly montomacirratum) görülür. Birden fazla erkek kur yapar. İçlerinden başarılı olan bir tanesi dişinin genital açıklığını klaspırlarıyla yakalar.
Yumurtlama döllenmeden bir hafta ya da dört hafta sonra başlar. Her bir yumurta için işlem saatler sürer bunun nedeni yumurta kesesinin büyük olmasıdır. Yumurta kesesi 15 cm uzunluğundadır.
Familya Heterontidae: 1 cins, 8 tür’dür.
Heterodontus Bilinen isimleri arasında boynuzlu köpek balığı, boynuzlu veya Kaliforniya boynuzlu köpek balığı (H. Francisci) vardır. 1,2 m boylarındadır, gençleri dikkat çekici beneklere sahiptir. Sorguçlu boğa başlı köpek balığı, sorguçlu Port Jackson veya sorguçlu boynuzlu köpek balığı (H. Geleatus) yaklaşık 1,5 m uzunluğundadır, yumurta keseleri iplik benzeri uzantılardan oluşup 2 m uzunluğa kadar ulaşır. Bu yosunlara ve benzer yapılara bağlanmasına yarar. Japon boğa köpek balığı veya boynuzlu köpek balığı (H. Japonicus) yaklaşık 1,2 m uzunluğundadır. Bazen, hyroidler (denizanasının akrabaları) bu türün dişleri arasında büyür. Birçok dişi yumurtaları tek bir yuvaya yumurtlayabilir. Meksika boynuzlu köpek balığı (H. Mexicanus) 71 cm uzunluğundadır.
Bahai Magdelena Koyu yavrular için kreş görevi görür. Port Jackson veya bulldog köpek balığı, domuz balığı, tabbigaw, istridye kıran (H. Portusjackson) Yaklaşık 1,7 m uzunluğundadırlar. En iyi bilinen boğa başlı köpek balığıdır. Galapogos Boğa başlı köpek balığı veya boynuzlu köpek balığı (H. Quoyi) 61 cm boyu ile ailenin en küçük üyesidir. Açık gri yüzeyde siyah gösterişli benekleri vardır. Beyaz benekli ya da Mozambik boğa başlı köpek balığı (H. Ramalheira) yaklaşık 84 cm’dir. Kızıl-kahve üzerine beyaz beneklidir.
Zebra başlı köpek balığı veya boynuzlu köpek balığı (H. Zebra) 1,2 m uzunluğundadır. Az bilinen bir türdür, açık zemin üzerine kahverengimsi dikey bantları vardır. Üzerindeki desenler yüzgeçlere kadar uzanır, göz çıkıntıları diğer çoğu türlerden daha az belirgindir.
Kaynakça:
BBC John Dawes
Yazar:Tuncay Bayraktar