Cari Açık Nedir?

Cari açık, bir ülkenin ürettiği malların ihraç sonucu getirdiği gelirin, ülkenin yurtdışından ithal ettiği mal ve hizmetlerden az olması durumudur. Cari açık 3 kalemden oluşmaktadır. Bunlar;

* Devletlerarası ithalat ve ihracat
* Hizmetler hesabı: taşımacılık, turizm, sigortacılık vb. hizmetler ticareti
* Transferler hesabıdır. (yurtdışında çalışan ülke vatandaşları ve ülkede çalışan yabancı ülke vatandaşlarının getirdiği döviz giriş çıkışıdır.)

Bu 3 kalem ülkeye döviz giriş çıkışını sağlar. Ve bunların neticesinde cari açık meydana gelir. Bir ülkenin gelişmişliğini belirlemek yahut sıralamak istiyorsak cari açık rakamına bakmamızın oldukça faydası olacaktır. Çünkü cari açık ile ülkenin gelişmişlik oranı ters orantılıdır.

Takdir edersiniz ki bir ülkenin gelişmesi, dünya da sözü sayılır bir ülke olması, vatandaşlarının yaşam kalitesinin yüksek olması vb. gelişimler için o ülkenin başka ülkelere muhtaç olmaması gerekmektedir. Bir ülkenin başka bir ülkeye yahut başka ülkelere muhtaç olmaması için de cari açık rakamının düşük olması yahut hiç olmaması gerekmektedir.

Şimdi sizlerin ‘cari açık ne demek? , cari açık nedir? , cari açık ne anlama gelir? diye devam eden sorularınızı kısaca yanıtladıktan sonra sizlere ülkemizdeki cari açık değerlerinden ve cari açık hesaplamalarından bahsetmek istiyoruz.

Cari açık nasıl hesaplanır?

Bir ülkenin dış dünya ile ekonomik ilişkileri ödemeler adı altınca incelenir. Ödemeler dengesi ise 2 ana unsurdan meydana gelir. Bunlar;

* Cari Denge
* Sermaye hesabı

Ödemeler dengesini oluşturan cari denge de 4 ana unsurdan meydana gelmektedir. Şimdi sizlere o 4 ana unsuru açıklayacağız.

Mal Dengesi: Bir ülkenin yurt dışına sattığı malların döviz geliri ile aynı ülkenin yurt dışından aldığı malların döviz bedeli arasındaki farktır.

Hizmetler Dengesi: Bir ülkenin yurt dışına sağladığı sigorta, turizm vb. hizmetler karşılığında aldığı döviz bedeli ile yurt dışından turizm vb. hizmetler karşılığında ödediği döviz bedeli arasındaki farktır.

Yatırım Gelirleri Dengesi: Bir ülkenin yurt dışına doğrudan veya dolaylı yolla yaptığı yatırımların döviz bedeli ile o ülkeye yabancı ülkelerin yaptığı yatırımların döviz bedeli arasındaki farktır.

Cari Transferler: Yurt dışında çalışan işçilerle beraber gelen döviz bedelidir.

Yukarıdaki bilgilerin tamamının ışığında ortaya cari denge formülü çıkmaktadır. Bu formül;

Cari Denge = Mal Dengesi + Hizmetler Dengesi + Yatırım Gelirleri Dengesi + Cari Transferler

Bu formülün sonucunda ortaya çıkan değer pozitifse cari açık söz konusu değildir. Ancak negatif bir sonuç çıkarsa cari açık olduğu söz konusudur.

Türkiye ve cari açık arasındaki ilişki nedir?

Türkiye her geçen gün hem ekonomik hem de siyasi alanlarda birçok gelişim kaydetmektedir. Tüm bunların neticesi doğal olarak cari açığı etkilemektedir. Türkiye Merkez Bankasının yaptığı son açıklamaya göre 2014 yılında 2013 yılına göre 18 milyar 822 milyon dolar azalarak 45 milyar 836 milyon dolara gerilediği doğrultudadır.

Yazar:Ensar Türkoğlu