Çil, güneşe maruz kalma sonucu oluşan minik lekelerdir. Çoğunlukla açık ten renkli kişilerde görülür. Güneş ışınlarına maruz kalma ile melanin pigmenti artarak birikir. Melanin pigmenti deriyi güneşin zararlı etkilerinden korur. Melanin, özel hücreler tarafından üretilir. Çil oluşumunda melanin üreten hücrelerde artış vardır. Bazı insanların çilli olması ırsidir.
Yanaklar, burun, kollar, omuzlar ve üst gibi gövdenin daha çok güneş gören üst bölgelerinde görülür. Çiller 1-2 yaş gibi küçük çocuklarda da görülebilir.
Güneşin az olduğu kış aylarında pigment üretimi daha az olduğundan, çil oluşumu azdır. Daha çok ilkbahar ve yaz aylarında çil oluşumu artmaktadır.
Bulgu, Belirti Ve Yakınmalar
Çiller, sarımsı kahverengi, kırmızı veya siyahımsı renkte olabilir. Güneş gören vücut kısımlarında görülür. Bir kişinin çillerinin rengi genellikle aynıdır. Farklı kişilerde ise farklı renklerde görülebilir. Kışın çillerin rengi açılır veya kaybolur.
Çillerin iki temel tipi vardır: Basit çiller ve güneş yanığı çilleri. Basit çiller genellikle tam yuvarlak ve küçük çivi başı büyüklüğündedir. Güneş yanığı çilleri ise genellikle koyu, düzensiz, pürüzlü kenarlara sahip ve bir kalem silgisinden daha büyük olabilir. En ağır güne ani çilleri sırt ve omuzlarda daha sık görülür.
Tıbbi Tedavi
İlkbahar ve yaz aylarında güneş koruyucu kremler güneşten koruyan kıyafetlerle önlem alınmalıdır.
Beyazlatıcı veya soldurucu kremler yararlı olabilir. Hidrokinon ve kojik asit içeren reçetesiz satılan ürünler ilk adımda kullanılabilir. %2 veya daha fazla hidrokinon içeren ürünler doktor önerisi ve reçetesi ile kullanılmalıdır. Bu ürünlerin aylarca düzenli ve sürekli uygulanması çillerin azalmasına yardımcı olabilir. %3-5 traneksamik asidin çiller üzerine 12 hafta süresince günlük uygulanması da çillerin solmasına yardımcı olmaktadır. Beyazlatıcı veya soldurucu kremler kullanılırken yararın artırılması için güneşten kaçınmalı ve güneş koruyucu ürünler kullanılmalıdır.
Retinoidler de çillerde yararlıdır. Bazen başka soldurucu kremlerle beraber de kullanılabilir. Tretinoin, tazaroten ve adapalen gibi retioidler birkaç aylık bir süre içinde sürekli olarak uygulandığında çillerin azaltılmasında yardımcı olabilir.
Kriyoterapi, muayenehane ortamında sıvı nitrojen ile çillerin dondurulması işlemidir. Çillerin bazı türlerinin tedavisinde kullanılabilir. Az sayıdaki çillere yararlı olabilir. Bütün çillere uygulanması veya bütün çil tiplerine uygulanması mümkün değildir.
Lazer tedavisi çillerin azaltılmasında veya soldurulmasında en çok yarar sağlayan yöntemlerdendir. Kriyoterapi gibi, lazer tedavisi de yüksek başarı oranı bulunan, yara izi veya cilt renk değişikliği riski düşük olan basit ve güvenli bir işlemdir.
Kimyasal peeling, yani soyma işlemi de çilleri veya düzensiz renk değişikliklerini hafifletmede yardımcı olabilir.
Diyet Değişiklikleri
Vücudun antioksidan kapasitesini desteklemek için C vitamininden zengin gıdalar tüketilmelidir. Turunçgiller, ıspanak, kivi ve yeşil yapraklı sebzeler günlük tüketilmelidir. Kivi, portakal, bir fincan taze ıspanak, üzerine yarım çay bardağı badem sütü katılarak blendırda karıştırılır; böylece cildi destekleyen kahvaltılık içecek hazırlanır ve günün yıpratıcı etkilerine hazırlanılabilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Güneş gören vücut bölümlerine SPF (güneş koruma faktörü) 50 olan organik güneşten koruyucu kullanılmalıdır. Geniş kenarlı şapkalar kullanılarak yüz güneş ışığından korunmalıdır. Güneşten koruyucu giysi (gömlek, uzun kollu, uzun pantolon) giyilmelidir. Güneşli havalarda güneş ışığının dik geldiği 10.00-16.00 saatlerinde dışarı çıkılmamalıdır. Güneşli havalarda kapalı ve gölgeli alanlarda zaman geçirilmelidir.
Çocuklar ve 18 yaş altı gençler güneşte daha fazla zaman geçirilmesi nedeni ile güneş ışığının zararlı etkilerine daha fazla açıktır. Çocukların bu konuda eğitilmeleri gereklidir.
Vücuttaki antioksidan savunma sistemini tüketen ve cildin yaşlanmasını hızlandıran sigara tüketilmemelidir.
Önerilen Besin Takviyeleri
Sağlıklı cilt için A, B kompleks vitaminleri ve C vitamini ile esansiyel yağ asitleri (keten tohumu, evening prinırose yağı) takviyesi önerilir.
Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler
Tarçın kabuğu, gotu kola yaprağı (centella asiatica), demirhindi meyvesi (tamarindus indica), siyah zerdeçal kökü (curcuma caesia) veya felfelek palmiyesi tohumu (areca catechu) gibi doğal ürünlerin herhangi birinden hazırlanan kremlerin topikal uygulanması ile ciltte pigment oluşumunda azalma, cildin elastikiyetinde, neminde ve yağ içeriğinde artış elde edilmektedir.
Maydanoz, güneş ışığının ciltte yaptığı iltihabi reaksiyonu ve hasarları azaltmada yardımcıdır. Bir çorba kaşığı sıkılmış maydanoz suyu ile bir çorba kaşığı limon suyu karıştırılarak çiller üzerine sürülür, 20 dakika beklenir ve yıkanır.
Toz tarçın ve limon suyundan elde edilen karışım ile yapılan maske çillerin açılmasında yardımcı olurken, cilde sağlıklı ve pürüzsüz bir görünüm kazandırabilir. 50 gram toz tarçın ile taze sıkılmış bir limonun suyu bir kapta iyice karıştırılır. Daha sonra ciltte leke veya çil olan bölgelere sürülerek 20 dakika beklenir, soğuk suyla temizlenir.
Aloe vera, cildin pürüzsüz, kırmızı ve parlak görünmesine yardımcı olmaktadır. Cilt lekeleri ve çillerde yararlı olabilmektedir. Gece yatmadan önce çillerin üzerine yedirilerek ince bir tabaka halinde aloe vera jeli sürülür. Sabah kalkınca yıkanır. Haftada 3 defa yapılması ile haftalar sonra çillerin renginde açılma elde edilir, ayrıca cildin daha sağlıklı görünmesi sağlanır.
Yumurtanın içerdiği lesitin maddesi ciltten doğal maddelerin emilimini artırmada yardımcı olur. Bal, içerdiği antioksidan bileşenler ile cildi destekleyen doğal ürünlerdendir. Bir çorba kaşığı bal ile bir adet çırpılmış yumurta iyice karıştırılır. Ciltte renk koyuluğu ve çil olan bölgelere srülerek 30 dakika beklenir, önce ılık daha sonra da soğuk suyla yıkanır. Haftada 3 gün birer defa uygulanır.
Çilek, antosiyaninden zengin yapısıyla güneş ışığına bağlı cilt hasarını azaltır. Sitrik asit içeriği ile çillerde yararlı olabilir. 3-4 adet çilek iyice ezilir ve çillerin üzerine uygulanır, 5 dakika sonra yıkanır.
Resveratrol ve E vitamini cildi destekleyen, canlılığını sağlayan ve renk koyulaşmasını, lekeleri azaltan doğal bileşenlerdir. 10 adet kırmızı üzüm iyice ezilir ve içine E vitamini kapsülü boşaltılarak karıştırılır. 20 dakika sonra soğuk suyla yıkanır. Haftalarca düzenli olarak kullanılmalıdır.
Patlıcan, içerdiği bileşenlerle çile neden olan melanin pigmentinin yapılmasını azaltır. Taze patlıcan ince dilimlenir ve dilimler çilli sahalara dairevi hareketlerle çevrilerek 10-15 dakika uygulanır. Günde bir defa, 2 hafta uygulama yapılır.
Yoğurt, içine çeşitli doğal maddeler katılarak cildi destekleyen ve daha canlı, parlak görünmesini sağlayan maske yapılmasını sağlar. İki çorba kaşığı yoğurdun içine bir kapsül E vitamini boşaltılır ve karıştırılarak çilli bölgelere sürülür, 5 dakika sonra yıkanır.
Nar, elajik asit, C, E vitamini ile çinko ve selenyum gibi antioksidan maddelerden zengindir. Çillenmeye ve yaşlanmaya neden olan güneş ışığının cilt hasarını azaltır. İlaç kullanmayanların günde bir bardak nar suyu tüketmesi cilt sağlığını destekler.
Kompres Uygulamaları
• Turp, cildi destekleyen doğal bileşenler içerir. Turp soyulduktan sonra ezilir, yulaf ezmesi ve limon suyu ile iyice karıştırılarak çiller üzerine kompres yapılır. 15 dakika sonra yıkanır.
• Salatalık, melanin pigmentinin yapılmasını azaltarak deri rengini açıcı özellik taşımaktadır. İki adet salatalığın suyu sıkılarak çilli bölgelere sürülür ve 10 dakika sonra yıkanır.
• İncir meyvesinin %4 oranında konsantresini içeren kreminin kullanılması 8 haftalık uygulama sonunda ciltte renk koyuluğu, çil, karışıklık ve akneye karşı yarar sağlanmaktadır.
• Badem yağı E vitamini, B2 ve B6 vitamini içeriği ile cildin güneş ışığına bağlı hasara uğramasını ve yaşlanmasını azaltmaya yardımcıdır. Badem yağı günde 10-15 dakika masajla hafifçe ovalanarak çillerin üzerine sürülür, 2-3 hafta uygulanır.
• Jojoba yağı cilt sağlığı için çok yararlı olup cilde yararlı diğer maddeler ile güneş koruyucu ürünlerin cilde daha fazla nüfus etmesini sağlar. 2 tatlı kaşığı jojoba yağı, yarım tatlı kaşığı zeytinyağı ve bir kapsül E vitamini karıştırılır. Karışımdan çillerin üzerine sürülerek 15 dakika beklenir. Sonrasında yumuşak, temiz bir bez ile yağ silinerek su ile yüz yıkanır.
• Kuşburnu, melanin pigmentinin oluşumunu sağlayan tirozinaz enziminin etkisini engeller. Ağız yoluyla kullanıldığında ciltte renk açılmasını sağlayabileceğine dair çalışmalar vardır. Kuşburnu çekirdeği yağı da içerdiği antioksidan maddeler ile cildin desteklenmesinde yararlı olabilir.
Yazar : Fatih Bolleli