Crohn hastalığı karın ağrısı ve şiddetli ishale neden olan bir kronik iltihabi bağırsak bozukluğudur. Crohn hastalığının tedavi seçenekleri ilaçlar ve cerrahiyi içerir. Ancak, diyet ve yaşam tarzında bazı değişiklikler belirtileri yönetmeye yardımcı olabilir ve aynı zamanda uzun vadeli remisyona yardımcı olabilir. Bu makalede bu hastalıkla mücadele edenler için bazı beslenme ipuçları vereceğiz.
Not: Crohn hastalığı için standart bir diyet yoktur bu nedenle, her birey kendisi için en uygun besinleri bulana kadar bazı deneme yanılma yöntemleri uygulamalıdır. Bunun için bir yiyecek günlüğü tutmanız ve hangi besinlerin semptomları alevlendirdiğini not almanız önerilir. Yazılı notlar ayrıca yeterli besin ögelerini alıp almadığınıza karar vermesi açısından diyetisyeninize/doktorunuza yardımcı olacaktır.
Crohn hastalığı, bir iltihabi barsak hastalığıdır ve özellikle kolon ve ileum olmak üzere sindirim sisteminin herhangi bir kısmını etkileyebilir. Crohn hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak, bu hastalık genetik ile bağlantılı olmuştur ve yaygın bir şekilde aile öyküsü olanlarda görülür. Aynı zamanda belirli bir virüs ya da bakterinin, bu hastalığın gelişimine yol açan anormal bağışıklık tepkisini tetikleyebileceği düşünülmektedir. Yahudi kökenli doğu Avrupa’lılarda ve beyaz insanlar arasında daha fazla görüldüğü için etnik köken de bu hastalığa katkısı olan bir faktör olabilir. Sigara ve non-steroid anti-inflamatuar ilaç kullanımı iltihabı artırabilir ve bu durumu daha kötü yapabilir.
Crohn hastalığı ile ilişkili semptomlar arasında yorgunluk, düşük dereceli ateş, ishal, karın ağrısı, bulantı, kusma, kramp, dışkıda kan varlığı, iştah kaybı, ağız yaraları ve kilo kaybı bulunmaktadır. Bu hastalığın tedavisi yoktur. Tedavinin amacı sindirim sistemindeki iltihabı azaltmak, zayıflatıcı belirtilerle baş etmek ve vücudun yeterli beslenmesini sağlamaktır. Anti-inflamatuar ilaçlar, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar, antibiyotikler, anti-diyaretikler, besin takviyeleri ve ağrı kesiciler gibi ilaçların bir kombinasyonu semptomlarını tedavi etmek için kullanılır. Çoğu zaman bir ameliyat da sindirim sisteminin bozuk bir bölümünün çıkarılması için gerekli olabilir. Ancak, Crohn hastalığını yönetmek için, diyet değişiklikleri hayati önem taşımaktadır.
Crohn Hastaları İçin Beslenme Önerileri:
Beslenme iltihabi semptomların giderilmesinde önemli bir rol oynar. Bu durum iştah kaybına ve vitamin ve minerallerin yetersiz emilimine yol açabileceği için, yeterli miktarda besin ögeleri ve kalorinin alındığından emin olmak çok önemlidir. “Amerikan Crohn ve Kolit Vakfı”na göre bu hastalığa sahip kişilerin %68 inde gözlenen ve Crohn hastalarında en sık görülen besin eksikliği D vitamini eksikliğidir. Ayrıca hastaların %40’ı karbonhidratları düzgün emilimini gerçekleştiremez. Ayrıca Chron hastalığından sindirim sistemlerinin ileum bölümü etkilenen kişilerde B12 vitamini eksikliği gözlenmektedir. İleum, bağırsakta B12 vitamini emiliminin gerçekleştiği yerdir. Tüm bu gerçekler, bu hastalıkta iyi planlanmış bir diyet ihtiyacı olduğunu kanıtlamaktadır.
Chron Hastaları Hangi Besinleri Tüketmelidir?
“Amerikan Crohn & Kolit Vakfı”na göre bu hastalığın neredeyse üçte ikisi ileumu etkilemektedir böylece bu bölgede bir darlık gelişimine yol açmaktadır. Bu tür durumlarda, dışkı kalıntısının miktarını en aza indiren düşük lifli bir diyet uygulanması tavsiye edilir. Bu diyetin amacı karın bölgesindeki rahatsızlığı azaltmak ve aynı zamanda bağırsak tıkanmasını önlemek içindir. Aşağıdaki besinler bu amaca yardımcı olacaktır.
– Sindirim sisteminin rahatlamasını sağlamak ve iltihabın iyileşmesini sağlamak için beyaz pirinç, makarna ve tahıl gibi kolay sindirimi gıdalar ekleyin. Bu gıdalar tamamen sağlıklı kabul edilmese de, vücuda gerekli kalori miktarını sağlamaktadırlar. Listede daha sonra belirteceğimiz diğer besin ögeleri ile bu gıdaları dengelediğinize emin olun.
– Olgun muz ile süt, bu durumda ihtiyaç duyulan kaloriyi sağlamak için büyük bir kaynaktır. Muz kolay emilir ve potasyumdan zengindir. Kusma, ishal ve prednizon tedavisi almak, potasyum ve magnezyum kaybına neden olabilir. Bu nedenle muz tüm Crohn hastaları için olmazsa olmaz bir meyvedir. Bunun dışında mango, papaya, kavun ve avokado sindirim sistemini zorlamadan vücuda gerekli olan besin değerlerini sağlar.
– İltihabı engellemeye yardımcı olan temel omega-3 yağlarını vücuda sağlamak için buharda haşlanmış, fırında pişirilmiş ya da ızgara yapılmış somon, ringa ve pisi balığı harika seçeneklerdir. Ayrıca proteinden zengin olan balık ve yağsız kümes hayvanlarını beslenmeye eklemek vücudun daha hızlı iyileşmesine yardımcı olur. Bununla beraber derilerinin tüketilmediğine emin olun.
– Düşük lifli beslenmede kendi ham formlarında meyve ve sebzeler çok bulunmamalıdır ancak her zaman bunların yumuşak formlarını beslenmenize dahil edebilirsiniz. Bu sebze ve meyveleri haşlamak ya da çorba yapmak bağırsakları zorlamadan yeterli besin ögelerini sağlayabilir. Nohut, mercimek, kabak, balkabağı, havuç ve yaban havucu gibi sebzeleri püre haline getirmek bağırsakları zorlamadan gerekli maddeleri almanızı sağlar.
– Eğer laktoz intoleransınız yoksa yoğurt, sert peynir dilimleri ve tofu gibi gıdalar alevlenme dönemlerinde kolaylık sağlamaya yardımcı olabilir. Peynir dilimleri sadece büyük miktarda kalori sağlamakla kalmaz aynı zamanda hastalığa bağlı kemikle ilgili sorunları önlemede yardımcı olan kalsiyum açısından zengindir. Eğer laktoz intoleransınız varsa, badem ve soya sütü iyi alternatiflerdir. Bunlar da kalsiyum bakımından zengindir.
– Crohn hastalarının genellikle doğal formunda fındık tüketimi kısıtlanmalıdır ancak, her zaman onların yumuşak formlarını tüketebilirsiniz. Fındık ezmesi sağlıklı yağlar, proteinler ve E vitamininin iyi bir kaynağıdır.
– Yağsız olmayan bir şekilde hazırlandığında yumurta beslenmeye eklenebilir. Yumurta iyi bir protein ve demir kaynağıdır. Yumurta sarısı A, D, E, K vitaminleri olmak üzere yağda çözünen vitaminlerin emilmesinde yardımcı olan bir yağ asiti olan lesitin içerir. Ancak kolesterol sorununuz varsa yumurta sarısı tüketimini azaltmalısınız.
Kaynakça:
http://www.buzzle.com/articles/crohns-disease-diet.html
Yazar:Tülay Arsoy