Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Cyberpunk Nedir?

0 1.643

Hem bir kültürü hem de bir türü ifade eden cyberpunk terimini tanımlamak zor bir iştir. Bilim kurgunun alt kategorilerinden biri olan cyberpunk temasında doğanın yok olduğu yerine yüksek teknolojik içeriklerin aldığı ve tüm bunlarında insan yaşamının önüne geçtiği bir kurgu tasarımı vardır.

Cyberpunk’ı kısaca anlatmak istersek “High tech. Low life.” diyebiliriz.

CCyberpunk Nedir?yberpunk ortamlarında; distopik bir gelecekte ileri düzeyde gelişmiş bilim ve teknolojik bir yapı hakimdir. Toplumda, sosyal karışıklıklar vardır, devlet düzeni olsa bile bu düzen içerisinde siyasi karışıklıklar ve yolsuzluklar hakimdir. Ancak çoğu zaman hükümet ya etkisizdir veya tamamen dağılmıştır. Bununla birlikte mega ölçüde büyük kar amacı güden şirketler (genellikle teknolojik temelli şirketler ağırlıktadır) topluma, kamuya ve hatta güvenliğe yön verirler. Cyberpunk’da endüstriyel bir distopya hakimdir.

İnsanlar dünyasında ise yasa dışı ticaretler, çeteler, uyuşturucular ve karanlık bir dünya tanımlanır. İnternet bağlantısı çok yüksektir ve insanların çoğu sanal gerçeklik içerisinde yaşarlar. Cyberpunk ortamlarında dış uzay konu edilmez söz konusu uzay siber uzaydır. Gerçeklik ve sanallık arasındaki çizgi çok incedir ve bazen de birbirine karışır. Yüksek teknolojiye bağlı olarak hackerların sayısı fazladır. Bu tarz toplumda cyberpunklar, androidler, yapay zekalar vardır ve insanlar ile bir aradadır. İnsan benzeri androidler bu kültürün önemli imgelerindendir.

Cyberpunk teknolojik bir ütopyaya benzemekle birlikte ileri teknoloji toplumun karanlık tarafını ortaya çıkarmaktadır. Cyberpunk da sistem insan lehine işlemez.

Cyberpunk teriminde cyber ileri teknolojiyi ifade ederken punk terimi de toplumu, insanları ifade eder. Punk olmak ile otoriteyi sorgulamak ve kabul edilen otoriteyi yıkmaya çalışmak anlatılır. Cyberpunk’da ki kahramanlar günümüz kahramanları aksine anti-kahramanlardır. Yabancılaşmış, uyumsuz, dışlanmış, suçlu, muhalif olma eğilimindedirler. Cyberpunk yapısında zayıflara yer yoktur.

“Klasik Cyberpunk karakterleri; genel distopik geleceklerde toplumdan uzakta, günlük yaşamın hızlı teknolojik gelişmelerle sıkıştırıldığı, bilgisayarla işlenmiş bilgilerin her yerde bulunan ve insan bedenin değişikliğine saldıran veri alanları olduğu yerlerde yaşayan; farklılaştırılmış ve yabancılaştırılmış karakterlerdir.” Lawrence Person

Cyberpunk Nedir?Cyberpunk terimi ismini Bruce Bethke’nin 1983 yılında Amazing Science Fiction Stories dergisi için yazdığı “cyberpunk” isimli kısa öyküsünden alır. Alfred Bester tarafından yazılmış olan The Demyrished Man (1952) – (Yıkıma Giden Adam) ve The Stars My Destination (1957), Philip K.Dick tarafından yazılmış olan Do Androids Dream of Electric Sheep (1968) – (Andoridler Elektrikli Koyun Düşler mi), K.W. Jeter’ın yazdığı Dr.Adder (1972 de yazılmış ancak 1984’e kadar yayınlanmamıştır), Thomas Pynchon’un Gravity Rainbow (1973) isimli kitabı, John Brunner’ın Shockwave Rider (1975) isimli kitabı ve Vernor Vinge tarafından yazılmış olan True Names (1981) isimli kitaplar içerisinde cyberpunk türüne ilişkin güçlü temalar ve imgeler bulunduran yapıtlardır. Yakın günümüzde ise Neal Stephenson’ın yazdığı Snow Crash’ın (1992) Cyberpunk dönemini Post Cyberpunk dönemine taşıyan bir eserdir.

”Android hizmetkar göç etmenin ödülü, radyoaktif serpintiyse geride kalmanın cezasıydı.”
Philip K.Dick – Do Androids Dream of Electric Sheep

Cyberpunk Nedir?Cyberpunk denilince günümüz yazarlarından aklımıza ilk William Gibson, Bruce Sterling, Pat Cadigan, Rudy Rucker, John Shirley ve Lewis Shiner gelir. Terimi ilk kullanan B.Bethke olmasına rağmen W.Gibson bu türün başlıca isimlerinden biridir. Özellikle 1984 de yayınlanan Neuromancer isimli kitabı ve sonrasında Count Zero ve Mona Lisa Overdrive ile birlikte Sprawl Üçlemesi’ni tamamlayarak cyberpunk teriminin gerçek temsilcisi olmuştur.

Cyberpunk edebiyat alanında ortaya çıkmış olmasına rağmen günümüzde giderek büyüyen bir alt kültür haline gelerek sanata, modaya ve hatta felsefe alanında bile kendine yer edinmiştir.

Cyberpunk Nedir?1982 yılında Philip K.Dick’un Andoridler Elektrikli Koyun Düşler mi? kitabından uyarlanarak senaryolaştırılan ve Ridley Scott tarafından filme alınan, Harrison Ford’un baş rolde oynadığı Blade Runner cyberpunk türünün kült filmlerinden biridir.

Sinemada Matrix, Equilibrium, Robocop, Terminator, Mad Max gibi filmler bu türü destekleyen yapımlardır.
Cyberpunk’ın egemen olduğu bilgisayar oyunlarından birkaç örnek verirsek; System Shock, Deus Ex, Metal Gear, Megami Tensei, Syndicate sayabiliriz.

Bu tür müziğe de etki etmiştir. Kraftwerk, The Prodigy müzik gruplarını bu türle ilişkilendirebiliriz.

Cyberpunk günümüzde manga ve animelerde de çok fazla kullanılmaktadır. Özellikle Ghost in the Shell bu türün ana temasını yansıtması açısından başlıca söyleyeceğimiz bir isim olabilir. Başka örnekler vermek istersek de Akira, Ergo Proxy, Battle Angel Alita Psycho-Pass manga/animeleri bir çokları arasında sayabiliriz.
Kaynakça:
en.wikipedia.org/wiki/Cyberpunk
whatis.techtarget.com/definition/cyberpunk
neondystopia.com/what-is-cyberpunk
makeuseof.com/tag/cyberpunk-introduction-sci-fi-genre
pathumpunchihewa.blogspot.com.tr/2011/05/machine-philosophy-anent-dystopian.html

Yazar:Funda Ergenekon

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku