Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinde 1886 yılında doğan Deruni’nin asıl adı Hüseyin Avni Başok’tur. Halk arasında, Hacı Kardaş olarak da ünlenen şair, çok iyi bir tasavvuf eğitimi almıştır. Hem iyi bir şair, hattat ve alim olan Deruni, aynı zamanda çok güzel bir yazıyla yazmış olduğu ayet levhalarıyla da bilinmektedir. Deruni, Deruni Baba, Deruni Abdal mahlaslarıyla bilinmektedir.
Deruni’nin Hayatı
İyi bir mutasavvıf olan Deruni, aldığı tasavvuf eğitiminin yanında, yazı bilgisi de oldukça ilerlemiştir. Bektaşilik tekkelerinde bulunmuştur. Hurufilik inancına sahip olduğu bilinmektedir. Yaptığı bir hac ziyareti dönüşünde, 1964 yıllında Akmağdeni’nde hayatını kaybetmiştir. Hayatı ve aldığı eğitim hakkında fazla bilgi yoktur.
Edebi Kişiliği
Şiirlerini genellikle tasavvuf ve dini konularda dile getirmiştir. Aldığı tasavvuf eğitiminin de etkisiyle, bilgilerini şiirlerinde nasihat verir bir dille, dinleyenlere aktarmıştır. Yazdığı dörtlüklerin oldukça fazla olduğu bilinmektedir. Şiirlerini bir defterde toplayıp, bir araya getirmiştir. Yazdığı eserlerle, Türk Edebiyat tarihinde, tasavvuf şairleri arasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Eserlerinde, insanlıktan ve ahlaki değerlerden bahsetmiştir. Genellikle nasihat eden bir üslup kullanmıştır. Şiirlerinde çok samimi ve içten bir dil kullanıldığından dolayı deruni lakabını almıştır. Fakat pek çok eseri günümüze kadar ulaşamamıştır.
Eserleri
Olmaz
“Cahili camiye imam etseler
Anın ardı sıra cemaat olmaz
Kibirli kimseye üç tuğ verseler
Anda bir merhamet inayet olmaz
Hünerin yok ise meydana çıkma
Kalp evi Kabedir bir taşın yıkma
Yalancı deyyusun sözüne bakma
Gösterse keramet şefaat olmaz
Kovma muhanneti kovduğum yeter
Kahraman olur da karşında biter
Söz asilzadeye ölümden beter
Aslı bozuklarda namus ar olmaz
Bazının mecliste dinlenmez sözü
Meydanı hünerde karadır yüzü
Başına vursalar yüz bin topuzu
Eski adetinden feragat olmaz
Bazı adam vardır her söze uyar
Körün gözü görmez kulağı duyar
Merkebe vursalar donanmış eyer
Çalsan üzengiyi yeğin at olmaz
Kimisi dangalak kimisi bengi
Merhametli olur yiğidin kendi
Binde bir bulunur kafanın dengi
Olur olmaz ile ünsiyet olmaz
Deruni’nin kalbi misal-i derya
Var ise metaın alana söyle
Hasmın kadı ise yardımcın mevla
Andan gayrisine şikâyet olmaz”
Yazar:Ensar Türkoğlu