Ofis ve ev salonlarını süsleyen desenli, iri yapraklı Difenbahya bitkisi güzelliğinin yanı sıra zararlı da olabilmektedir. Ağlayan çiçek adıyla da tanınmış olan bitkiye bu ismini veren olay fazla sulandığı ve havanın nem oranı yüksek olup yeterli terleme yapamadı zamanlarda topraktan aldığı suyu yaprak uçlarından damlalar şeklinde boşaltmasıdır. Bu sıvıda ve yaprakların ya da dallarının kırılmasıyla sızan özsu içinde toksik maddeler bulunmaktadır.
Tropikal Kökenli Süs Bitkisi
T
ropikal kökenli difenbahya bitkisi (Dieffenbachia) salonların gözdesidir. Sıcak, nemli ve yarı gölge, köşeleri seven bitki geniş, yeşil üzerine beyaz desenli yapraklara sahiptir. Araceae familyasından olan kalın gövdeli, bol yapraklı ve çok tercih edilen bu salon bitkisi bulunduğu ortama iyi adapte olmakta, çabuk büyümektedir. Bitkinin bilimsel literatürlere geçmiş 56 türü bulunmaktadır. Difenbahya esintili, havadar ortamlardan da hoşlanmaktadır.
Bitki İsmini Nereden Almıştır?
Çiçekleri için değil gösterişli yaprakları için yetiştirilen ve iç mekânlara çok yakışan, cins adı Difenbahya olan bitkiye Alman doğa ve fizik bilimcisi Johann Karl Ernst Dieffenbach’ın adı verilmiştir. Onun anısına verilen ismi taşıyan bitki Difenbahya şeklinde tanınmış olup bazı kişiler bitkiyi ağlayan çiçek olarak bilirler. Tropik çiçeği de onun bir diğer adıdır.
Zehirleme Sebebi Nedir?
Bit
kinin yaprak hücrelerinde doğal olarak bulunmakta olan kalsiyum oksalat adlı bir kimyasal maddenin kristalleri (rafit) ile proteolitik olarak isimlendirilen bazı enzimler zehirlenme vakalarından sorumlu tutulmaktadır. Bitkinin yaprakları kesilir ya da koparılırsa dışarı sızan özsu içindeki zararlı kimyasallar cilde, göze ve vücudun başka kısımlarına bulaşarak etkisini göstermektedir. Bitkinin yaprak uçlarından da dışarı atılan bu suyla temas halinde çocukların ellerinde, dudak ve dilde şişliklere ve nefes darlıkları ortaya çıkabilmektedir. Difenbahya bitkisi yapraklarının ele alınarak ovuşturulmasıyla bile zehirleyebileceği akıldan çıkarılmamalıdır.
Zararları Nelerdir?
Bilmeden yapraklarını yiyen küçük bir çocuk bir süre sonra konuşamayabilir. İngilizcede bitkiye verilen ad bu sebeple dumb cane(dilsiz baston, kamış)’dir. Bitkideki kimyasallar gırtlak ve dili yakabilmekte, ödem geliştirmekte, sekresyonu artırmakta, ağrıyla birlikte ağızda geçici bir felce sebep olabilmektedir. Sindirim sistemine karışmış yani yutulmuşsa ishal, midede bulantı hissi ve kusmaya, yutkunmada zorluğa, ağız ve dudakta şişme de görülmektedir.
Tıbbi Yardım Şarttır
Bir zehirlenme vakasında yapraklarını yiyen bir kız çocuğunun dili şişmiş, boğazı kurumaya başlamıştır. Hastaneye zamanında yetiştirilen kız kurtarılmış olsa da herkes bu kadar şanslı olmayabilir. Uzmanlar difenbahya yapraklarını yutan veya çiğneyen bir çocuğun 1 dakika içinde, yetişkinlerin de 15 dakikada zehirlenebileceğini belirtmektedir.
Bu bitkinin özsuyu ile temas edilen eller göze sürülürse körlük tehlikesi de ortaya çıkabilmektedir. Zehirli maddelerin kana karışması durumunda öldürücü olabilen Difenbahya bitkisinin yaprakları bir zamanlar Amerika’da zenci kölelere, cezalandırmak ve konuşmalarını engellemek amacıyla zorla yedirilmekte veya özsularını içirilmiştir. Tucuna Kızılderilileri ise yaşadıkları dönemde oklarının ucuna zehir olarak sürmüşlerdir. Brezilya Kızılderilileri bir başka amaçla kullanmıştır. Düşmanlarının yiyeceklerinin içine difenbahya zehiri damlatarak üremelerine engel olmaya çalışmışlardır.
Ortada çokça abartılı öyküler dolaşsa da ancak çiğnenirse öldürücü olabilmektedir. Cildi hassas olan kişiler Difenbahya bitkisine dokunduktan sonra ellerini yüzlerine sürenlerde cilt tahriş olmakta, kızarıklıklar görülebilmektedir. Sadece yaprakları değil bütün olarak zehirli olduğu bilinen bu bitkinin saksı değiştirme, bakım gibi zamanlarda bu bitkiye dokunulacaksa eldiven kullanılmalıdır.
Zehirlenme Durumunda Ne Yapmalı?
Z
ehirlenme vakaları nadir görülse de genellikle çocuklar zarar görmekte ve hastanelere ulaştırılmaktadır. Vakaların pek az bir kısmında semptomlar ilk 5 dakikada belli olup basit birkaç destekleyici tedavi ile giderilebilmektedir. Difenbahya zehirlenmelerinde tedavi planında hastada görülen klinik bulguların ciddiliği esas alınmaktadır. Ağız yoluyla alınma olgularında bölgesel ağrı kesiciler uygulanmaktadır. Daha ağır olgularda kaşıntı giderici antihistaminik ve steroid türü ilaçların kullanılması gerekmektedir. Solunum yollarında ödem görülmesi ve hastanın soluk alamaması durumunda (ancak bilinci kapalı hastalarda) soluk borusu içine hava yollarının açık tutulması amacıyla özel bir tüp yerleştirilmesi (entübasyon) hatta hayati tehlike daha fazla ise soluk borusuna bir delik açılmasına ( trakeostomi) karar verilebilmektedir.
Öldürücü olabilecek bu ev bitkisinden vazgeçilmese de evcil hayvanı ve çocukları olanlar daha dikkatli olmalıdır. Evlerin vazgeçilmez canlı dekorlarından olan difenbahya bitkisi görsel anlamda çok beğenilmekteyse de zararlı olabileceği gerçeği akıldan çıkarılmamalıdır. Dünyada da çok tercih edilen bu iç mekân süs bitkisini bir yere hediye olarak götürülecekse o evde çocuk olup olmadığı bir kez daha düşünülmeli, belki de fikir değiştirip daha masum bir saksı bitkisi götürülerek olası tehlikelerin önüne geçilmelidir. Aksi halde ağlayan çiçek denilen difenbahya bir ailenin ağlamasına yol açacaktır.
Kaynakça:
azbitki.com/dieffenbachia
haberturk.com/yasam/haber/1288484-aglayan-cicek-olarak-bilinen-difenbahya-cicegi-icin-zehirlenme-uyarisi
haberler.com/difenbahya-cicegine-dikkat-tehlike-saciyor-8745278-haberi/
angelfire.com/ar2/fitoterapi/saglik/zehirlenme.htm
techturkey.com/forum/sohbet/167067-difenbahya-cicegi.html
ilginc.blogspot.nl/2013/09/dieffenbachia-tropic-snow-dumb-cane.html
webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:YTAnwrcEq7EJ:medicaljournal.gazi.edu.tr/index.php/GMJ/article/viewFile/577/516+&cd=7&hl=tr&ct=clnk&gl=tr&client=opera
Yazar:Müşerref Özdaş