Yapı işlerini kolaylaştırmak, dağlık bölgelerden yol yapmak, tünel açmak , tren yollarını açmak gibi önemli ulaşım meselelerinde çok kuvvetli ve patlayıcı bir maddeye ihtiyaç vardı. 1846 yıllarında İtalyan Sobrero nitrogsilerini buldu, ancak bu madde sıvı hallerde bulunuyordu. Ufak bir sarsıntıda patlama meydana getiriyor bunun sonucunda can kaybı yaşanıyordu. Bu çok riskli olduğu için pek kimse cesaret edemiyordu. Başka patlayıcı madde arayışına girdiler.
Alfred Nobel, 1833 yılında doğmuştu. Gözlerini açtığında Stokholm şehrindeydi. Öğrenim hayatını Amerika’da tamamladı. Alfred, patlayıcı bir madde bulmaya çalışıyordu. Birçok deney yaptı bunun üzerine ve çok sayıda tehlike geçirdi. Hatta bir deneyde nitrogsilerin patlamış ve yanında çalışan iki arkadaşının ölümüne sebep olmuştu. Bu patlamada kendisi hafif yaralarla kurtuldu. Ölen arkadaşları olduğu için mahkemeye bile verildi. Ancak ölen kişiler bilimsel bir iş kazası olduğu için dava geri çekildi.
Tüm keşifler ve icatlarda olduğu gibi yine bir tesadüf sonucunda Nobel dinamiti buldu. Nobel deney yaparken içerisinde nitrogsilerin bulunan bir tüp yanlışlıkla masanın yanında bulunan kum yığınına düştü ama patlamadı. Bunu gören Nobel bu olay üzerine çok düşündü. Nitrogsilerin kuma karışıp haline gelmişti. Nobel nitrogsileri kumlu kil ve selülozla karıştırdı. 20 santim uzunluğunda 3-4 santim eninde olan çubuklar yaptı. Bunlara da dinamit adını verdi. O zaman yıllar 1866’yı gösteriyordu.
Dinamitin icadından sonra büyük engeller aşılık tren yolları yapılmaya başlandı. Dinamit kullanılarak 1871 yılında Alplerde bulunan on üç kilometre uzunluğunda bulunan Mont Cenis tüneli yapıldı. 1881 yıllarında on beş kilometrelik “Gotthard” tüneli açıldı. Bu icattan sonra tüm ülkelerde yol ve tünel inşaatları kolaylaştı.
İlk yıllarda dinamit yol ve tünel yapımında kullanılıyordu. Ancak ilerleyen zamanlarda savaşlarda da kullanılmaya başlandı. On binlerce insan dinamit patlamaları ile can verdi. Böylesine önemli bir icadın insanlar üzerinde kullanılmasına çok üzüldü Nobel. Bu icat ona çok büyük servetler kazandırmış ancak onu çok mutsuz yapmıştı. Bu üzüntüsünün sonucunda bir Nobel Vakfı kurdu ve tüm servetini bu vakfa bağışladı. Her yıl servetinden gelen bir kaç milyon lira ile insanlığa tıp, edebiyat, fizik, kimya ve barışa katkıda bulunan insanlara verilmesini vasiyet etti. Nobel 1896 yılında hayata gözlerini yumdu. Bu vakıftan esinlenerek insanlığa bu beş alanda en çok hizmet veren kişilere Nobel Ödülü verilmeye başlandı. Nobel ödülünün ismi de buradan gelmektedir.
Yazar:Zafer Kaplan