İki kıtayı birbirine bağlayan ve her gün ister iş için olsun, isterse gezi amaçlı olsun, on binlerce turisti ağırlayan Türkiye’nin en kalabalık şehri olan İstanbul’da, Marmara Denizi kıyısında, Kabataş ile Beşiktaş arasında yer alan ve Osmanlı Padişahlarından Sultan Abdülmecit tarafından yaptırılan sarayın adıdır.
Osmanlı Devletinden, günümüze kadar ulaşan kaynaklara göre 1843 tarihinde yapımına başlanan Dolmabahçe Sarayı, çevresindeki işlerinde tamamlanması ile beraber 1856 yılında kullanıma açılmıştır. Saray genel olarak üç bölümden oluşmaktadır. Bunlar Mabeyn-i Hüayun, yani devletin idare ve yönetim işlerini yürüttüğü ve devletin üst kademesinin bulunduğu bölümdür. Harem-i Hümayun, yani Padişahın ve ailesinin özel yaşamını sürdürdüğü, devlet işlerinden uzak kaldıkları kişisel işlerin yapıldığı bölümdür. Son olarak ta Muayede Salonu, Padişahın gelen yabancı devlet ileri gelenlerini karşıladığı ve devletler arası ilişkilerin konuşulduğu, ayrıca da devletin ileri gelenleri ile bayramlaşma törenlerinin yapıldığı bölümdür.
Dolmabahçe Sarayında, 285 oda, 44 salon, 6 hamam bulunmaktadır. Sarayın en ihtişamlı yapısı, Muayede Salonudur. 56 adet sütun, 36 metrelik kubbesi ve bu kubbeye bağlı olan İngilterede Sultan Abdülmecit tarafından getirtilen 4,5 ton ağırlığındaki avize ve 2000 metrekarelik alanı ile görenleri kendine hayran bırakmaktadır. Sarayda bulunan birkaç bölümü sizlere de tanıtmak istiyorum. Süfera Salonunda elçiler karşılanmaktaydı. Elçilerin padişahın huzuruna çıktıkları Kırmızı Oda. Saraya girenleri karşılayan, Medhal Salon, sarayın üst katlar ile bağlantısını sağlayan Kristal Merdiven ve padişahın çalışma alanı ile özel hayatını geçirdiği bölümler arasında geçiş yapmasını sağlayan Zülhecheyn Salonu bulunmaktadır. Padişahın özel hayatını geçirdiği Hümayunun duvarlarını süsleyen mermerler Mısırdan getirtilmiştir. Ayrıca Hümayunda padişaha ayrılmış ihtişamlı bir hamam, çalışma odaları, yemek ve dinlenme odaları ayrıca büyük bir kütüphane de bulunmaktadır.
Sarayın işçiliğine ve yapılan işleme ve süslemelere bakıldığında batıdan esinlenildiği ve batı tarzında süslemeler bulunduğu göze çarpmaktadır. Fakat sarayın işleyişi ve Harem bölümünün farklı tutulması dikkate alındığında sarayın işleyiş açısından İslam kültüründen de esinlenilerek inşa edildiği söylenebilir.
Sarayın aralıklarla olmak üzere 6 padişaha son Osmanlı Halifesi Sultan Abdülmecite ve Mustafa Kemal Atatürke ev sahipliği yapmıştır. Daha sonraları 1984 yılına kadar protokollerde kullanılmış ve 1984 yılından sonra da müze – saray olarak kullanılmaktadır.
Yazar:Hikmet Akyol