Kim hayır diyebilir ki, sıcak yaz günlerinde buz gibi dondurma ile ferahlamaya? Vanilyalıdan çikolatalıya, muzludan hurmalı ya, çilekli ve vişneliye envai çeşit dondurma sıcak yaz günlerinde bizlerin bir numaralı tatlı tercihimiz oluyor.
Peki severek yediğimiz bu dondurmanın nasıl yapıldığını biliyor muyuz?
Dondurma basitçe süt ve şekerin yada meyve suları ile şekerin dondurularak katı hale getirilmesidir. Yalnız dondurma yapımı yukarıdaki tanımımız kadar kolay değildir.
Günümüzde dondurma üç farklı yöntemle yapılmaktadır. Bunlardan birincisi, en çok tercih edilen yöntem olan modern makinelerde dondurma yapımıdır. Daha önceden fabrikalarda hazırlanmış olan dondurma tozları; süt, süt tozu yada meyve sularıyla birlikte dondurma makinelerine katılır, makine çok yüksek hızda bu maddeleri karıştırarak dondurmaya başlar ve kısa bir süre içerisinde dondurma hazır olur. Yalnız bu yöntemle elde edilen dondurmalar, el yapımı olanlar kadar lezzetli olmaz.
İkinci yöntem ise, döndürme yöntemidir. Süt ve şeker bir kazana dökülür (yalnız bu kazan özel bir kazandır, kazanın altında kazanı döndürmeye yarayan bir mekanizma vardır, ve kazanın üzerinde de döndürmek için bir çevirme kolu bulunur.) İçine süt ve şeker konulan kazan da, tahtadan yapılmış, alt kısmında musluğu olan bir fıçıya yerleştirilir. Fıçı ile kazanın arasına buz ve tuz dökülür, ve kazan döndürülmeye başlanır, Kazan döndükçe dondurma oluşmaya başlar. Bu sırada buzlar eridikçe, fıçının altındaki musluk yardımıyla eriyen sular boşaltılır ve fıçıya yeni buzlar konulur. Kazanı döndürme işlemi yaklaşık olarak bir saat on beş dakika sürer ve sonunda dondurma hazır olur.
Üçüncü yöntem ise dövme dondurma yöntemidir. Dövme dondurma yapımında da bir önceki yöntemde bahsettiğimiz kazan ve fıçı mevcuttur fakat dövme dondurma yapılırken süte salep de katılır, ve dondurma kazan yardımı ile döndürülmez, özel yapılmış tahta bir spatula ile saatlerce karıştırılır, dondurma kıvam aldıktan sonra da sert demir çubuk ile dövülmeye başlanır, dondurma sakız kıvamına gelene kadar da dövülür. Ülkemizin meşhur Kahraman Maraş Dondurması da işte bu dövme dondurma yöntemiyle yapılır.
Peki dondurmanın geçmişi nerelere dayamaktadır?
Dondurma ilk olarak Roma döneminde yapılmıştır. M.Ö 4 yüzyılda Romalılar, dağların zirvelerinden topladıkları karları sertleştirip top haline getirirlermiş, daha sonra bu topların üzerine meyve parçacıkları, pekmez ve bal gibi tatlı yiyecekleri döküp yerlermiş.
İşte tarihte bilinen ilk dondurma budur. Dondurmayı süt ile yapma fikrini ise Çinliler ortaya atmıştır. Dondurmayı külaha koyma fikri ise1900’lü yılların başlarında ortaya çıkmıştır. Başta sert yufka şeklinde olan dondurma külahları zamanla yerini sert, çıtır çıtır külahlara bırakmış ve dondurmalar da bugünkü halini almıştır.
Yazar: Enes ERMİŞ