Dünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum), 1971 yılında Klaus Schwab tarafından İsviçre’de kurulmuş olan kar amacı gütmeyen bir organizasyondur. Organizasyonun amacı politik, akademik ve iş dünyasının önde gelen isimlerini bir araya getirerek, dünyadaki mevcut problemleri tartışmak ve dünyadaki mevcut durumu daha iyi hale getirmek olarak belirlenmiştir. Dünya Ekonomik Forumu, her yıl Ocak ayında İsviçre’nin Davos kentinde yaptığı toplantılar ile ün kazanmıştır. Bu toplantılarda, dünya genelinde önde gelen 2500 kadar politikacı, akademisyen ve iş adamı katılmaktadır. Toplantılarda, dünyanın karşı karşıya kaldığı önemli problemler tartışılmaktadır. Dünya Ekonomik Forumu, Davos’taki yıllık toplantılar haricinde, dünyanın farklı yerlerinde de bölgesel problemlere ilişkin toplantılar düzenlemektedir.
Dünya Ekonomik Forumu 1971 yılında ilk kurulduğunda adı Avrupa Yönetim Forumu idi. Kurucusu olan Schwab’ın temel amacı, Avrupa’da kurulu şirketlerin ABD’deki yönetim yaklaşımlarını öğrenebilmesi ve zaman içerisinde ABD’deki şirketlerle rekabet edebilecek düzeye gelebilmelerini sağlamaktı. Ancak 1973 yılında Arap-İsrail savaşı sonrasında, toplantılara politikacılar da davet edilmeye başlanılmış ve toplantılarda Avrupa özelinden ziyade dünya genelindeki problemler tartışılmıştır. 1976’dan itibaren ise organizasyona üyelik mekanizması getirilmiştir. 1987’de ise organizasyonun adı Dünya Ekonomik Forumu olarak güncellenmiştir. Organizasyonun her yıl Davos’ta yaptığı toplantılar oldukça önemli olaylara sahne olmuştur. Örneğin 1988 yılında Türkiye ile Yunanistan arasındaki gerilim, Davos’ta iki ülkenin liderlerinin karşılıklı görüşmesi ile düşmüş, deyim yerindeyse savaşın eşiğinden dönülmüştür. Benzer şekilde Doğu ve Batı Almanya’nın birleşmesi konuları da burada tartışılmıştır. Kuzey ve Güney Kore ülkeleri Davos toplantılarında ilk kez bakan seviyesinde karşılıklı olarak görüşme yapmışlardır.
Dünya Ekonomik Forumu’nun her yıl Davos’ta gerçekleştirdiği toplantılara eğer davetli değilseniz, katılmanın tek yolu üyeliktir. Üyelikler türlerine göre değişik yıllık ücretler gerektirmektedir. 2011 yılında temel üyelik ücreti 52.000 dolar iken, stratejik ortak üyelik ücreti 527.000 dolardır. Üyelik türlerinin farkı, toplantılara sokabilecekleri kişi sayısı ve yıl içerisinde katılabilecekleri toplantı sayısı gibi noktalarda ortaya çıkmaktadır. Örneğin temel üyelik paketi olan şirketler toplantılara sadece bir kişi gönderebilirken, stratejik üyeler beş ve üzerinde kişiyi toplantılara gönderebilmektedir.
Dünya Ekonomik Forumu’nun her yıl Davos’ta düzenlediği toplantılar için bir ana tema belirlenmekte ve katılımcılar panel toplantılarında bu konuyu tartışmaktadır. Örneğin 2017’de ana tema Sorumlu Liderlik iken, 2018’de ana tema Parçalanan Dünyada Ortak Gelecek Oluşturmak idi. 2018 yılı ocak ayında gerçekleştirilen toplantıya 70’den fazla farklı ülke temsilcisi katılım göstermiştir. Ülkeleri temsilen toplantılara devlet başkanları, başkan yardımcıları veya bakanlar katılabilmektedir. Toplantılarda Türkiye’yi son yıllarda başbakan yardımcısı temsil etmektedir.
Dünya Ekonomik Forumu her ne kadar dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek amacında olduğunu iddia etmekte olsa da, organizasyona ilişkin bazı eleştiriler de mevcuttur. Bunların başında, organizasyonun küresel ısınma, fakirlik, salgın hastalıklar, ekonomik açıdan problem yaşayan ülkeler gibi konularda çözümler üretmek yerine, dünyada ekonomisi güçlü ülkelerin bakış açısıyla hareket ettiği ve sorunların kök nedenine inmediği eleştirisi gelmektedir. Örneğin çevre ile ilgili problemlerde, şirketlerin ve devletlerin çevre kirliliğine ilişkin alabileceği önlemler yerine, ürünleri tüketen müşterilerin çevre bilinci edinmesi gerektiği gibi çözüm önerileri ortaya atılmaktadır. Ancak şirketlerin ve devletlerin çevre kirliliği konusuna duyarlı olmadığı bir ortamda, bireylerin yapabilecekleri sınırlıdır. Bütün bu eleştiriler sebebiyle, Davos toplantıları son yıllarda ciddi protestolara sahne olabilmektedir. Toplantılara iş ve siyaset dünyasından üst düzey kişiler katıldığı için, çok sıkı güvenlik önlemleri alınmaktadır.
Dünya Ekonomik Forumu, ortaya koyduğu misyon ve vizyon itibarıyla iyi niyetli bir organizasyon olmasına rağmen, kurulduğu günden bu yana bu amaçları gerçekleştirmekten uzak kalmıştır. Dünya Ekonomik Forumu yaptığı yıllık toplantılarda, dünyayı daha iyi bir hale getirme vizyonundan ziyade, büyük ve güçlü devletlerin yıllık buluşma noktası haline gelmiştir. Organizasyonun vizyonunu gerçekleştirebilmek adına daha kapsayıcı ve dünyadaki problemlerin altında yatan asıl sebeplere odaklanması gerekmektedir.
Kaynakça:
https://www.weforum.org/about/history
https://en.wikipedia.org/wiki/World_Economic_Forum
https://dealbook.nytimes.com/2011/01/24/a-hefty-price-for-entry-to-davos/
Yazar: Mehmet Umut Pişken