Adalar büyük toprak parçalarından denizler le ayrıldığı için insanları izole bir yaşam fırsatı sunan kara parçalarıdır. Üzerinde yaşayan kişiler ada ne kadar büyük olursa olsun farklı bir bağımsızlık hissi yaşarlar. Dünyada irili ufaklı çok sayıda ada bulunmaktadır. Bir çok ülke toprakları sadece adalardan oluşmaktadır. Her ada bulunduğu coğrafya gereği farklı özellikler taşır. En yakın ana karaya çok uzaklıkta yer alan adalar ulaşımın zorluğu nedeniyle daha büyük özgürlük alanlarıdır. Böyle adalara yapılan endüstrileşme harcamalarının geleceğinin çok olmaması dolayısıyla köy benzeri hayat sürülür ve doğal hayat arayışındaki insanların cazibe merkezi olabilirler. Özellikle ekvator çizgisine yakın olan adalar farklı ve daha yaşanabilir iklimleriyle çoğu insanın hayallerini süsler.
Ülkemizden ve bir çok başka ülkeden dünyanın uzak köşelerindeki adalara yaz tatili ya da balayı tatili için bir çok insan seyahat etmektedir. Sürekli deniz havasını hissederek uyandığımız günleri hayal ettiğimizde cennet gibi geliyor insana. İşte bir ada üzerinde yaşayan insanlar için sürekli denizin kokusunu içlerine çekmek bir hayal değildir. Fakat bütün adalar muhteşem bir iklim sunmaz yaşayanlarına. Özellikle kutuplara yakın olan adalar son derece soğuk iklimleri ile dikkat çekerler. Böyle adalarda iklimin ve ulaşımın zorluğu nedeniyle yerleşim bir hayli düşüktür. Kutup iklimi olan bölgelerde insanlar adalardan çok ana kara parçalarında yaşamayı tercih ederler. Fakat ılık iklimli bölgelerde adalarda yaşamak isteyen insan sayısı son derece fazladır. Sadece uzun zaman geçirecek evler değil kısa süreli vakit geçirmelerine yönelik oteller ve pansiyonlar da bu adalarda ziyaretçilerin ilgisini cezbeder. Peki dünyadaki bu kadar ada arasında en büyük adaların neler olduğunu merak etmiş miydiniz? Bazı adalar son derece büyük yüz ölçümü dolayısıyla insanda ada değilmiş hissini uyandırabiliyor. İşte dünyanın en büyük 10 adası.
10. Ellesmere Adası – Kuzey Buz Denizi
Ellesmere Adası, Kuzey Buz Denizi üzerinde ve Kanada sınırları içerisinde bir adadır. Kutup bölgesinde yer alması dolayısıyla nüfus yok denilecek kadar azdır. Dünyanın en büyük 10. adası olan Ellesmere Adası 196.235 km²’lik yüz ölçümü ile Kanada’nın en büyük 3. adası olma özelliğini elinde tutar. Çok soğuk hatta buzul ikliminde olması dolayısıyla 2006 nüfus sayımında bu devasal adanın nüfusu sadece 146 olarak açıklanmıştır. Ada’nın bir çok bölgesi buzullarla kaplı olduğundan gezmeye fırsat vermeyen bu kara parçası Ellesmere Adası Milli Parkı ismiyle korunmaya alınmıştır. Ne yazık ki küresel ısınmanın etkilerini hissetmeye başlayan ada çoğu kutup bölgelerinde olduğu gibi buzulların erimesi tehlikesiyle karşı karşıyadır.
9. Victoria Adası – Kuzey Buz Denizi
Kanada’nın en büyük 2. olma özelliğini taşıyan Victoria Adası 217,291 km²’lik alanıyla dünyanın da en büyük 9. adası özelliğini elinde tutar. Bölge olarak Kanada Arktik Adaları bölgesinde bulunan bu ada Nunavut ve Kanada arasında yön olarak Kuzeybatı tarafında bulunmaktadır. Yüz ölçümü olarak çok büyük olan bu ada Ellesmere Adası’ndan yerleşim yönünden ayrılır. İklimi daha ılıman olan bu adada çeşitli evler ve turistlik tesisler bulunmaktadır. Yıllarca geçimlerini balıkçılıkla kazanmış bu ada günümüzde turizm sayesinde önemli gelirler elde etmektedir. Kendine ait hava limanı olması dolayısıyla ulaşımı da son derece kolay olan bu ada turistlik olarak da güvenli bir yerdir. Tropik yaşama merak salanların mutlaka görmesi gereken bir yer olan Victoria Adası her mevsim ortalama 24-30 derece aralığında bir sıcaklığa sahiptir.
8. Büyük Britanya – Kuzey Atlantik
İngiltere, Galler ve İskoçya’nın bulunduğu bu kara parçası Büyük Britanya Avrupa’nın ortasında İrlanda Adası’nın doğusunda yer alır. Adanın tamamı Birleşik Krallık kontrolünde olup adından da anlaşılacağı üzere Britanya Adaları’nın en büyüğüdür. Yüz ölçümü 218.595 km² olan bu ada yüzey alanı olarak en yakın rakibi Victoria Adası’na çok yakındır. Hepimizin bildiği gibi iklimi aşırı yağışlı olan bu bölgede ard arda geçen uzun süreler güneşe hasret kalabilirsiniz. Dünyanın en büyük metropollerinden olan Londro ve diğer tüm İngiltere şehirlerini barındırdığından nüfus olarak çok yoğun olan Büyük Britanya çoğu ticari faaliyetin de merkezi konumundadır. Adanın Galler ve İskoçya kesimleri nispeten daha boş ve kırsal olsa da genel olarak çok yoğun bir yerleşim mevcuttur. Hem turistlik hem de üretim faaliyetleri çok yüksek olan bu bölge Avrupa’nın en yoğun bölgesi sayılabilir.
7. Honshu – Kuzeybatı Pasifik
Dünyanın en büyük 7. adası olan Honshu Japonya sınırlarının büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Aynı zamanda Japonya’nın en büyük adası olmasıyla beraber yoğun nüfusuyla dünyanın en kalabalık 2. adasıdır. Coğrafi bölge olarak Tsugaru Boğazının güneyinde ve Seto Denizinin kuzeyinde bulunan ada yoğun Japon yerleşimine ev sahipliği yapmaktadır. 227,962.59 km²’lik yüz ölçümüyle bütün Japonya topraklarının ortalama %60’ını oluşturan bu ada 2011 yılında yaşanan deprem ve ardından gerçekleşen tsunami ile medyanın ilgisini çekmişti. Çok dağlık olan bu adada depremler sürekli olmaktadır. Aynı zamanda bir çok volkanik faaliyeti olan bu adada yaşam o kadar yoğundur ki şehirlerinde katlarını sayamadığımız gökdelenler mevcuttur. Ülkenin en büyük şehirlerine ev sahipliği yapan adada Tokyo, Kyoto, Fukişima ve Hiroşima gibi şehirler bulunmaktadır. 2. Dünya Savaşı’nın nükleer etkilerini yeni sarabilen bu ada 2011’de Fukişima’da meydana gelen tsunami felaketiyle tekrardan nükleerden temizlenme sürecine girmiştir.
6. Sumatra – Hint Okyanusu
Büyük Sunda Takım Adaları’nın en batısında bulunan Sumatra Endonezya sınırları içerisindedir. Dünyanın en büyük 6. adası olan bu ada Endonezya’nın da en büyük adasıdır. Ada üzerindeki en büyük şehir olan Medan’ın nüfusu 2.400.000’dir. Tarihi çağlarda eski Çin medeniyetlerine ev sahipliği yapmış bu adada bir çok tapınak turistlik olarak gezilebilir. Aynı zamanda altın madenlerinin fazlalığıyla da bilinen Sumatra halkı genelde ormanlarda köylerde yaşamaktadır. Yakın zamana kadar Hollanda’nın sömürgesi olduklarından halkının son derece fakir olmasının gözden kaçmadığı Sumatra, Endonezya bağımsızlık savaşında direnerek bağımsızlığını kazanmıştır.
5. Baffin Adası – Kuzey Buz Denizi
Kanada’nın en büyük adası olan Baffin Adası dünyanın da 5. büyük adası ünvanını 507.451 km² olan yüz ölçümüyle almıştır. Barındırdığı 431 çeşit kuş türüyle tam bir kuş cenneti olan adada karasal iklim şartları görülmektedir. Arktik adaların en büyüğü olarak bilinen Baffin Adası’nın bir kısmı buzullarla kaplıdır. Adanın en büyük şehri İgaluit neredeyse ada nüfusunun tamamın yaşadığı yerdir. Özellikle kuzey ışıklarını ziyarete gelenler sayesinde turizmde canlılık gösteren adada hala köpek kızakları turları düzenlenmektedir. Kış turizmini seven kişiler için muhteşem deneyimleri yakalayabileceğiniz bir yer olmasıyla dikkatleri üzerine çeken adada farklı turistlik tesisler bulunmaktadır.
4. Madagaskar – Hint Okyanusu
587,713 km² yüz ölçümüyle dünyanın en büyük 4. adası olan Madagaskar aynı zamanda bir ada ülkesidir. Resmi adı Madagaskar Cumhuriyeti olan ülke Afrika kıtasında bir ülkedir. Ada dışında hiç toprakları olmaması dolayısıyla hiç sınır komşusu olmayan ülkeye en yakın ülke Mozambik’tir. Ülkenin başkenti Antananarivo aynı zamanda en yoğun nüfusun olduğu yerdir. Adaya özgü bir çok endemik bitki türüne ev sahipliği yapan ülke bir çok botanikçinin araştırmaları için geldiği yerdir. Turistlik amaçlı gidenleri de büyüleyen bir bitki örtüsüne sahip olan ülke farklı hayvanlara ev sahipliği yapması dolayısıyla son derece renkli bir tatil deneyimi yaşatabilir. Küçük koyları ve doğanın kalbinde olan yeşilliği dolayısıyla rüyalarımızda gördüğümüz yerleri anımsatan ada ülkesi 1960 yılında bağımsızlığını kazanmıştır. Madagaskar yerel halkı dans etmeye bayılan bir halk olduğundan her kabilenin kendine özgü dansları başka bir görsel şölene dönmüştür.
3. Borneo – Hint Okyanusu
Yüz ölçümü 748.168 km² olan Borneo dünyanın en büyük 3. adası konumundadır. Endonezya, Malezya ve Brunei ülkeleri tarafından paylaşılan ada Güneydoğu Asya’da bulunmaktadır. Adanın ismi Hollandalı gezginler tarafından konulmuştur ve dünyanın en büyük yer altı nehir koridoruna ev sahipliği yapmaktadır. Adanın her kesimi yağmur ormanlarıyla çevrilidir ve bu sayede endemik bitki ve hayvan türlerinin yoğun olduğu bir yerdir. Doğal güzellikleri ve farklı hayvanlara ev sahipliği yapması nedeniyle her yıl binlerce turistin geldiği ada tropik tatil hedefleyenlerin gözde bölgelerindendir. Suların berraklığı gözleri kamaştıracak kadar güzel olan ada dünyadaki cennet denilebilecek kadar güzel bir iklime sahiptir. Adada turistik olarak Kinabalu Dağı’na tırmanılabilir ya da ormanların derinliklerine çeşitli turlarla gidilebilir. Yaban hayatın halen varlığını sürdürdüğü adada doğa ile iç içe yaşayan yerli halk turistlere genelde sıcakkanlı davranırlar.
2. Yeni Gine – Batı Pasifik
Avustralya’nın kuzeyinde bulunan Yeni Gine 785.753 km²’lik yüz ölçümüyle dünyanın en büyük 2. adası olma özelliğini taşır ve Türkiye’nin yüz ölçümünden büyük bir alanı kaplar. Adanın doğusunda Papua Yeni Gine bağımsız devleti yer alırken batısında Endonezya bulunmaktadır. Doğu Malay Takım Adaları’ndan olan bu ada iklim olarak ılımandır. Çok yoğun yerleşim olmaması dolayısıyla tatil için gidilebilecek sessiz ve sakin bir alternatif sunan Yeni Gine’de farklı turistlik tesisler bulunmaktadır. İkliminin elverişli olması dolayısıyla yemyeşil bitki örtüsüne sahip olan ada yeşilin tüm tonlarını barındıran bir bölgedir.
1. Grönland – Kuzey Buz Denizi
Dünyanın en büyük adası konumundaki Grönland, Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge olmasına karşın kendi istekleriyle Avrupa Birliği’nden ayrılmışlardır. Adanın %80’i buzullarla kaplı ve geriye kalan yüz ölçümünün çoğu da tarıma elverişsizdir. 2.130.800 km²’lik geniş bir alanı kaplayan adanın buzulları çıkartılsa dahi yüz ölçümü neredeyse İsveç ile aynıdır. 57.000 civarında nüfusun olduğu adada nüfusun çoğunluğu başkent Nuuk’da yaşamaktadır. İsim kökeni kendi dillerinde belge insanlarının yaşadığı yer anlamına gelmekteyken Danca’da yeşil bölge anlamına gelmektedir. Bölgede yaşayan yerel halkın dışında İskandinav kökenli halk da bulunmaktadır. Kışları aşırı soğuk olan adanın bazı bölümlerinde sıcaklık yazın dahi 0 derecenin üzerine çıkamaz. Coğrafi olarak Amerika kıtasına yakın olsalar da çoğu ilişkisini Avrupa ile kurmaktadırlar. Nüfusun büyük bir kısmı şehirden uzak kasabalarda yaşamaktadır. Yıllık ortalama sıcaklık ise -7 derecedir. Fakat iklim kuru ve güneşlidir. Halk kendi yerel dillerini konuşmakla birlikte Danca konuşulan bölgeler de bulunmaktadır.
Kaynakça:
Hürriyet Top Ten Ansiklopedisi
Yazar: Efe Cuma Yavuzsoy