Elma sirkesi, kehribar renkli görünümü, damağı okşayan tadı ve çekici kokusuyla, salata soslarında, marinatlarda, tatlı-ekşi hint soslarında kullanılır. Elma suyuna maya eklenerek başlatılan fermantasyon işlemi sonunda şekerler alkole dönüştürülür. İkinci bir fermantasyon işlemiyle de, alkol, asetik asit oluşturucu bakteriler (asetobakterler) ile sirke haline dönüştürülür. Asetik asit ve malik asit, elma sirkesine o eşsiz hafif ekşi tadını verir.
Yararları Ve Kullanım Yerleri
Elma sirkesi, pektin, B1, B2 ve B6 vitaminleri, C vitamini, biyotin, folik asit, niasin, pantotenik asit ve az miktarda sodyum, fosfor, potasyum, kalsiyum, demir ve magnezyum, ayrıca önemli miktarlarda asetik asit ve sitrik asit içerir. Elma sirkesi, saf olarak veya bal ile karıştırılarak, kemik zayıflıkları (osteoporoz), kilo kaybı, bacak krampları, mide ağrısı, boğaz ağrısı, sinüs problemleri, yüksek tansiyon ve artrit sorunlarının tedavisini desteklemek için kullanıldığı gibi, toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olmak, zihinsel aktiviteyi canlandırmak, yaşlanma sürecini yavaşlatmak, kan basıncını düzenlemek, kolesterolü düşürmek ve enfeksiyonla savaşmak amacıyla da kullanılmaktadır.
Elma sirkesinin, sivilcelere, güneş yanığına, zonaya, böcek ısırıklarına, saçlardaki kepeğe karşı cilde uygulandığı da bilinmektedir. Yiyeceklere lezzet veren elma sirkesi, diyabetli kişilerde, gıdaların bağırsaklardaki emilimini etkileyerek kan şekeri düzeylerini düşürmeye de yardımcı olabilmektedir. Yapılan bazı araştırmalarda sirkenin kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlattığı ve tümörleri küçülttüğü görülmüştür.
Kullanma Miktarı
Uygun elma sirkesi “dozu”, kullanıcının yaşı, sağlık sorunları gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Elma sirkesi için uygun kullanma miktarını belirleyen yeterli bilimsel bilgi bulunmamaktadır. Doğal ürünlerin her zaman ve tamamen güvenli olmadığı ve kullanılan miktarların tehlikeli olabileceği unutulmamalıdır. Elma sirkesinin yaygın olarak kullanılan miktarı, bir çay kaşığı ile iki yemek kaşığı arasında değişmektedir. Bir diyete elma sirkesini dahil etmenin en iyi yolu, salata soslarında ve ev yapımı mayonezde yararlanmaktır. Herhangi bir tedavi amacıyla kullanmadan önce de bir eczacıya veya doktora danışılmalıdır.
Yan Etkileri
Elma sirkesinin, çoğu yetişkin için ve kısa süreli olarak tıbbi amaçlarla kullanılmasının güvenli olduğu bildirilmiştir. Ancak, bazı durumlarda elma sirkesinin fazla tüketilmesi güvenli olmayabilir ve düşük potasyum değerleri gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca, içerdiği asetik asit ve sitrik asit ses tellerinde hassasiyet ve boğaz ağrısı oluşturarak yutmayı güçleştirebilir. Hamilelik ve emzirme dönemlerinde, elma sirkesinin tedavi amaçlı kullanılmasının güvenilirliği hakkında yeterli araştırma bilgisi yoktur. Diyabetli kişilerde kan şekeri düzeylerini düşürebildiğinden, kan şekeri düzeylerinin yakından izlenmesi gerekmektedir. Alınan diyabet ilaçları için de doz ayarlamaları gerekli olabilir.
Digoksin ile etkileşime girdiğinden, atrial fibrilasyon veya kalp yetmezliği tedavisi için bu ilacı kullanan kalp hastalarının dikkatli olmalarında yarar vardır. Elma sirkesi, vücuttaki potasyum düzeyini düşürmesi nedeniyle, digoksinin toksik yan etkilerini güçlendirebilir. Elma sirkesi insülin ve diüretik ilaçlar ile de etkileşime girdiğinden, bu ilaçları kullanan hastaların elma sirkesi kullanmayı sınırlandırmaları önerilmektedir.
Kaynakça:
– Z. Beheshti, Y.H. Chan, H.S. Nia et al., “Influence of apple cider vinegar on blood lipids”, Life Sci J., 9 (4), (2012).
– F. Brighenti, G. Castellani, L. Benini et al., “Effect of neutralized and native vinegar on blood glucose and acetate responses to a mixed meal in healthy subjects”, Eur.J.Clin.Nutr.49:242-7.
Yazar: Oben Güney Saraçoğlu