Evham, korku ve kaygıların en olmadık olaylarda bile üst düzeye çıktığı, yerli yersiz duyulan endişe, panik durumları gibi hallerdir. Evhamlı olmak, zamanla büyük bir hastalık haline gelerek kişilerin gündelik yaşamlarını etkilemektedir. Bu sebeple olayları belirli düzeyde tutmayı becermeli, üstesinden gelemiyorsak psikolojik yardım almalıyız. Çünkü basit gibi görünen evhamlar, zamanla kişiyi aşırı derecede etkisi altına almaya başlar; evham yapan kişi, kendisine ve çevresine yersiz rahatsızlıklar verir. Bu sebeple evhamın aşırı boyutlarda olması bizi psikolojik bir hastalığa doğru götürdüğünü söyleyebiliriz. Evham, çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Şimdi bunlara değinelim.
Evhamın Çeşitleri
Evham, belirli bir konuya yoğunlaşarak ortaya çıkmaz. Her kişinin evhamı farklı konular üzerinde olabilir. Önemli evham çeşitlerine örnek olarak;
Tek fobi : Sadece tek bir şeye duyulan evham çeşididir. Bir hayvandan, bir nesneden, uçağa binmekten, dişçiye gitmekten korkan ve bunu ciddi şekilde sorun haline getiren kişiler, tek fobi evhamlı olarak adlandırılabilir.
Agorafobi : Boşluktan, yükseklikten, yabancı insanların bulunduğu kalabalık ortamlardan dolayı bunalan kişi, agora fobi evham çeşidi sınıfına dahildir. Bu çeşit evham kendini sürekli baş dönmeleri ve bulantı ile kendini gösterir.
Sosyal Fobi : Günlük yaşam içerisinde, arkadaş ortamında sanki kendini aşağı görme gibi bir durum kaygısına kapılıp, psikolojik olarak rahatsızlığa kapılan kişilerde görülen evham çeşididir. Bu gibi evhamı bulunan kişiler, sosyal ortamlarda basit şeylere aşırı tepki gösterebilirler.
Bu çeşitler dışında evham yoğun olarak hasta olduğuna inanmak ile ortaya çıkar. Kişi hasta olmadığı halde, en ufak bir ağrı hissettiği zaman kaygıya kapılır ve mühim hastalıkları olduğunu düşünmeye başlar. Halk dilinde bu duruma hastalık hastası da diyebiliyoruz. Bu durum daha çok kadınlarda gözükse de erkeklerde de yoğun olarak rastlanmaktadır. Sürekli bu tedirginlikler içinde olan kişi, kendini kontrol ettirmeli ve hasta olduğu düşüncesini üzerinden atmalıdır.
Evham Belirtileri Nelerdir?
Bazen çevremizdekilere sen çok evhamlısın diye söylediğimiz çok olur. Peki hangi belirtiler veya gözlemler karşısında bu yorumu yapıyoruz? Ani korku, aşırı panik halleri, hastalık olduğu düşüncesi fikri çok olan insanlar bu gibi durumlarda, nefes darlığı, terleme, bazen aşırı bulantı ve baş dönmesi hisseder. Her olay yaşandığı zamanlarda bu belirtileri gözlemliyorsanız, öncelikle evhamlı olduğunuzu düşünüp bu durumu kabul etmelisiniz. Nitekim gözle görülen bir hastalık belirtiniz olmadan bu yersiz düşünceye kapılıyorsanız, bu duruma kesinlikle önlem alınması gerekiyor. Olmadık yere yaşanan evhamlar insanı yorar ve mutsuz, sorunlu bir kişi haline dönüştürür. Kendinize psikolojik olarak zarar vermenizle birlikte, çevrenizdeki yakınlarınıza da zarar vermeye başlarsınız. Bazı evhamlarda durum öyle vahimleşir ki kişi kendini ölüyor, kalbi duracakmış gibi hissetmeye başlar. Tüm bu belirtileri üzerinizde hissediyorsanız, evhamın pençesine düştünüz demektir.
Evhamın Dini Açıdan Yeri Nedir?
Evham dini açıdan kabul edilemeyen bir durumdur. Kişinin kendine yersiz sıkıntılar çıkararak, kendini yorması, kendine zarar veriyor olması, hoş bir durum değildir. Üzerimizdeki evhamı atabilmek için psikolojik destek alabileceğimiz gibi dini bilgiler ile bu evhamı azaltabiliriz. Evham durumlarında kişiyi rahatlatan bazı dualar mevcuttur. Bunları okuyarak kendimizi koruyabiliriz. Ancak evham durumu oldukça ilerlemişse tedavi olunması şarttır.
Evham Tedavisi İçin Ne Yapmalı?
Evham basit dereceler de ise kendimiz bu durumu düşünmeyerek yenebiliriz. Ancak psikolojik bir tedavisi uygulaması kalıcı bir sonuç elde etmemizi sağlayacaktır. İlerlemiş durumlarda ise bir psikiyatr desteği alıp, ilaçlı tedavi görmemiz şart.
Kısacası evham önemsiz bir durum gibi düşünülse de, ilerlemiş durumlarda kişinin hayatını alt üst edebilen ciddi bir rahatsızlıktır. Evhamlı olduğunuz konular var ise bu durumu düzeltmek için kısa sürede önlemler almanızı öneririz.
Kaynakça:
turkish.psykisksaarbar.dk
Yazar:Ensar Türkoğlu