Gelişimsel Koordinasyon Bozukluğu (Dispraksi) rahatsızlığı, beyinden vücuda iletilen komutların düzgün şekilde iletilememesinden kaynaklı nörolojik bir rahatsızlıktır. Rahatsızlık kroniktir ve doğuştan gelmektedir. Dispraksi rahatsızlığı olanlar, vücut hareketlerinin kontrol ve koordinasyonunda ciddi güçlükler yaşamakta, yazı yazma, düğme ilikleme ve ayakkabı bağlama gibi ince motor beceri gerektiren işleri yaparken oldukça zorlanmaktadırlar.
Dispraksi rahatsızlığı olan kişilerde bebeklikten itibaren aşağıdaki belirtiler gözlemlenebilir:
– Erken motor gelişiminde gecikme (Tek başına yardımsız oturamama, yatakta dönememe gibi)
– Dil gelişiminde gecikme (3 yaşına kadar tek kelime bile söyleyememe gibi)
– Konsantrasyon problemleri (herhangi bir uğraşla 2-3 dakikadan fazla meşgul olamama)
– Lego, puzzle tarzı oyuncaklarla oynamaktan kaçınma
– Arkadaşlarıyla yalnız başına oynamaktan kaçınma, yanında sürekli bir yetişkin olmasını isteme
– Yemeği çatal-kaşık yerine el ile yemeyi tercih etme
– Sıklıkla düşme
– Yön bulma becerilerinde zayıflık
– Aşırı derecede sakarlık
Rahatsızlığın kesin teşhisi oldukça zordur. Rahatsızlık erkeklerde daha fazla görülmektedir, hastaların %80’i erkek iken, sadece %20’si kadındır. Dispraksi rahatsızlığının sebebinin ne olduğu halen tam olarak bilinmemektedir. Ancak araştırmacıların genel görüşü, rahatsızlığın beyin gelişimindeki gecikmelerden kaynaklı olabileceği yönündedir. Dispraksi rahatsızlığı olan kişilerde genelde başka bir sağlık problemi bulunmamaktadır.
D
ispraksinin ne yazık ki kesin bir tedavisi yoktur. Dispraksi hastalarının hayatlarını kolaylaştırmak üzere bir takım eğitim programları ve terapiler uygulanabilmektedir. İlaç kullanılarak yapılan bir tedavi yöntemi henüz mevcut değildir. Fiziksel eğitim programları aracılığıyla, hastaların beyin-vücut koordinasyonlarında iyileşme sağlanabilmektedir. Yüzme ve bisiklet sürme gibi bireysel sporlar yaptırılarak motor becerilerde ilerleme kaydedilmektedir. Gene dispraksi hastalarına özel eğitim programları tasarlanarak, örneğin hiç kalem kullanmadan tamamen bilgisayar aracılığıyla yazı yazmayı öğrenmeleri sağlanabilmektedir. Hastalık yetişkinlik döneminde de devam ettiği için, bu tarz eğitim programları ve terapilerle, hastaların günlük yaşamlarını rahat sürdürebilecekleri bir hale getirilmeleri gerekmektedir.
Dispraksi teşhisi oldukça güç bir rahatsızlık olduğu için, özellikle öğretmenlerin bu hastalığın belirtilerine ilişkin bilgi sahibi olmaları önemlidir. Böylelikle, okul öncesi kreş gibi eğitim verilen kurumlarda şüpheli durumlarda çocuğun ailesine bilgi verilip teşhis konulması sağlanabilir. Teşhis konulduktan sonra, çocuğa özel program ve terapiler uygulanarak, çocuğun yetişkinlik dönemine kadar motor becerilerinde belirli oranda iyileşmeler sağlanabilir ve böylece ilerleyen yaşamında günlük hayatını daha kolay idame ettirmesi başarılabilir.
Kaynakça:
en.wikipedia.org/wiki/Developmental_coordination_disorder
dyspraxiausa.org/symptoms/dyspraxia-facts/
healthline.com/health/developmental-coordination-disorder#symptoms2
Yazar:Mehmet Umut Pişken