İnsanoğlunun sanatla tanışması ve özellikle de müziği hayatının içine yerleştirmesi sürecinde, bir çok enstrüman icat edilmiş ve kullanılmıştır. Bu enstrümanlar, genellikle belli müzik türlerinde özelleşmiş şekilde kullanılabildiği gibi, birden fazla müzik türüne uyumlu ve bu müzik türleri içinde kullanılabilen enstrümanlar da bulunmaktadır. Gitar, neredeyse her müzik türünde kullanılan, yaygın bir enstrümandır.
Telli çalgılar içerisinde yer alan gitar, parmakla veya pena ile çalınan, dikey görüntü olarak sekiz şekline benzeyen, sapı üzerinde ses perdeleri olan, yan kısımları oval şeklinde üretilen bir çalgı türüdür.
10 çeşit gitar türü vardır. Bunlar;
1. Klasik Gitar: Klasik gitar, tüm gitar türlerinin anası olarak kabul edilmektedir. Gövdesinin tam ortasında, “ses deliği” adı verilen yuvarlak bir boşluk bulunmaktadır. Çalışma prensibi ise, teller titreştiği anda, bu ses boşluğu içindeki havanın titreşerek buradan dışarıya ses vermesidir. Gitarın üzerinde, yukarıdan sayıldığında görülen ilk 3 tel, kalın teller olarak bilinir ve ipek üzerine sarılmış çeliktirler. Aşağıdaki 3 ince tel ise, naylondur. Genellikle klasik ve flamenko müzik türlerinde kullanılmaktadır.
2. Akustik gitar: Görünüş olarak klasik gitara benzemektedir; ancak klasik gitara göre daha şişman ve basıktır. Yine klasik gitar ile kıyaslandığında, sapının daha dar ve tellerinin çelik olduğu görülür. Kalın 4 teli sarımlı, diğer 2 tel sarımsızdır. Ses daha temiz ve sert çıkmaktadır. Genellikle pena ile çalınır. Rock, blues ve caz müzik türlerinde sıklıkla kullanılır.
3. Elektro gitar: Tellerin titreşimini, gövdesinde bulunan manyetikler sayesinde elektrik akımına çevirerek, bu akımı amfiye iletme ve amfiden yüksek seviyede sese dönüştürebilme prensibi ile çalışan gitar türüdür.
4. Bas Gitar: Çalışma prensibi olarak elektro gitara benzemektedir. Sesi, normal gitarlardan 1 oktav daha kalındır. Değişik çeşitlerde bas gitarlar bulunmaktadır, bunlar; 4 telli, 5 telli, 6 telli, 7 telli, 12 telli, perdesiz, ve kafasız.
5. Perdesiz gitar: Normal gitara benzese de, kesinlikle çok farklı ses renklerine sahip gitar türüdür. Ara sesleri verebilmek için yapılmıştır. Telli çalgı üstadı Erkan Oğur, 1976 yılında ürettiği bu gitarı, Türk müziği seslerindeki ihtiyacı karşılayabilmek amacıyla kullanmıştır. Zaman içinde, perdesiz elektrikli gitar, 8 telli perdesiz gitar, çift saplı elektri ve klasik gitar gibi farklı modelleri de üretilmiştir.
6. Lap steel gitar: 6, 7 ve 9 telli olarak kullanılan, Hawaii yöresine ait bir gitar türüdür. Diğer gitarlardan farklı olarak, fretlere basılmak suretiyle değil, gitaristin sol eline taktığı bir metal yardımıyla tellere dokunularak çalınır.
7. 7 telli gitar: Klasik gitarda bulunan 6 ana tele (aşağıdan yukarıya; mi, la, re, sol, si, mi) ek olarak 1 ince veya kalın telin gitara eklenmesi ile oluşan gitar türüdür.
8. 12 telli gitar: Bu gitar türünde, genellikle çelik teller bulunur. Rock and roll, folk ve blues müzik türlerinde kullanılır.
9. Weissenborn gitar: Bir tür lap slide gitardır ve 1920li ve 1930lu yıllarda Herman Weissenborn tarafından üretilmiştir. Yaklaşık 5000’den az sayıda orijinal enstrüman üretilmiştir. Şu ana kadar kaçının sağlam kaldığı bilinmemektedir.
10. Jazz gitar: Genellikle caz müzikte kullanılan geniş gövdeli bir gitar türüdür. Göbekli, boş veya yarı dolu gövdeli bir yapıya sahiptir.
Kaynakça:
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gitar&stable=0&shownotice=1&fromsection=7_telli_gitar
Yazar:Baran Akçok