Kıbrıs’ta çok iyi bilinen ve tüketilen gölevez’in orijinal adı “Kolokas (Colacasia Esculenta)” olup, yumru bir sebzedir. Hindistan ve Güney Asya yerli bitkisi olup; diğer ülkelere uzun yıllar önce yayılmıştır. Pasifik Adaları, Afrika, Hint Okyanusu kıyıları, Güney Asya ülkelerinde bolca yetişen bir bitkidir. Geçmiş dönemlerde 300 den fazla çeşidi bilinen, günümüzde tahminen 87 çeşidi bilinen bir bitkidir.
Az gölgeli veya güneşli yerlerde yetişen, suyu seven bir bitki olan gölevez; ülkemizde Mersin’in Anamur, Bozyazı, Silifke ilçeleri ve Antalya’nın Gazipaşa, Alanya ilçelerinde de yetişen ve yoğun tüketilen bir bitkidir. Gölevezin kanserojen maddeyi emme özelliği bulunmakta olup, çiğ yenmemesi gerekmektedir. Çiğken kalsiyum oksalat kristalleri içeren ve de keskin bir tadı olan gölevez, suda pişirilirken bamya gibi bir salgı salgılamaktadır. Bu salgının önlenmesi için üzerine limon sıkılarak pişirilmelidir. Küçük yumruları haşlanarak da yenilebilir, kuru fasulye, nohutla yemeği yapılabilir veya patates yemeği gibi yemeği yapılabilir. Gölevez tüketildiği bölgelerde kış aylarının en gözde besinlerindendir.
Kurutulup öğütülerek toz haline getirilen gölevez unu; ekmek, pasta, makarnalarda kullanılmaktadır. Gölevezden elde edilen nişasta, plastik ve kozmetik sanayide kullanılmaktadır. Yaprak saplarından çorba, yapraklarından da sarma yapılmakta olup, son yıllarda cips denemeleri yapılan ve başarılı olan gölevezin kullanım alanları giderek artacağa benziyor.
Bir adet gölevezin ağırlığı 2 kg’a kadar ulaşabilmektedir ve aralık ayından başlanarak kış boyunca hasat edilmektedir. Oldukça verimli bir bitkidir ve patatese rakip olarak görülebilmektedir.
Yazar:Murat Uysal