Yaygın Adı: Gölge balıkları
Bilimsel Adı: (Tür) Thymallus sp.
Familya: Salmonidae
Alt familya: Thymallinae
Takım: Salmoniformes
Tür Sayısı: 5 (1 tanesi diğer 4 alttürü kapsar) 1 cins içinde
Boyutları: 20 santimetreden 30 cm civarına kadardır.
Fiziksel Özellikleri: En derin noktası, omuz civarında olan, hafifçe basık, uzun bir vücuda sahiptir. Küçük, eğimli bir başı vardır. Sivri burunlu, her iki çenesinde de çok sayıda küçük diş bulunur. Başın üst yarısında orta ya da büyük boy gözlere sahiptirler. Özellikle erkeklerde, göğüs ve leğen yüzgeçlerinin çizgisinin ortasındaki ön uçta yelkensi sırt yüzgeçleri dikkat çeker. Anal yüzgeç sırası yağ yüzgeciyle aynı sırada ve arkada bulunur. Kuyruk yüzgeci büyük ve belirgin derecede çatallıdır. Pullar orta büyüklüktedir.
Yaşam Çizgisi: İlkbaharda dişi genellikle kum veya çakıl dipli sığ çukurcuklar kazar. 8 bin veya daha fazla yumurta gömülür, 3-4 hafta sonra yumurtalar açılır.
Beslenme Tarzı: Çoğunlukla dipte yaşayan omurgasızlar.
Yaşam Alanı: Nehirlerin akıcı orta kısımlarında yaşarlar. Temiz, bol oksijenli, kum veya çakıl dipli sular veya su birikintilerinin arasındaki kumluklarda da yaşadıkları görülmüştür.
Yeryüzünde Dağılımı: Kuzey Yarımküre de geniş bir alana yayılmışlardır.
61 cm uzunluğundaki Avrupa gölge balığı, İngiltere, Fransa, doğuya doğru Kuzeybatı Rusya’daki Ural Dağları’nda bulunur. Bol oksijenli sularda yaşar ve böcekler, yarı ergin böcekler, küçük solucanlar ve kabuklularla beslenir.
Yalnızca birkaç tür adını yaşadıkları habitata verebilmiştir; gölge balığı da bu türlerden biridir. Avrupa sularının klasik Gölge balığı Bölgelerini hızlı akan ırmakların orta erimlerindeki temiz, serin, çakıl döşeli suları veya ortasında havuzlar olan hızlı akarsuların sığ kayalık sularını sever.
Tipik akarsu tercihlerine karşın, Avrupa gölge balığı (Thymallus thymallus) geniş bir alanda, çok çeşitli habitatlarda bulunur (Kuzeybatı Rusya’da ki Ural Dağları dâhil). Akarsuyu çok az olan ya da hiç olmayan göllerde bulunabilir. Gölge balıkları ayrıca kıyı koylarında ve diğer sığ, acı, kıyı sularında da görülebilir.
Gölge Balığı Klanı
Gölge balıkları, yakın akraba olan beş tür oluşturur. Bunlardan biri ( Thymallus arcticus) dört alt türü kapsar. En iyi bilinen tür, Kuzey Avrupa’da, geniş bir alanda ve Ural Dağları’na kadar doğuya uzanan bir bölgede bulunan Avrupa’da ki gölge balığıdır. Özellikle erkeklerde çok gelişmiş ve renkli olan, yelken benzeri sırt yüzgeçleriyle, son derece çekicidirler.
Avrupa gölge balıkları dışadönüktür ve sürüler oluşturur. Dibe yakın durur ve genelde akıntının yukarısına doğru dönük olur, dipte yaşayan omurgasızlar ve küçük balıklarla beslenirler. Su yüzeyine çıkarak orada yaşayan böcekleri de yerler.
İyi su beslenme koşullarında, Avrupa gölge balığı 60 cm uzunluğa, 6.7 kg ağırlığa kadar büyüyebilir ve 14 yıl yaşayabilir. Ünlü bir akrabası olan Arktik gölge balığı (T. Arcticus) daha büyük (76 cm’ye kadar büyüyebilir)ve 18 yıl gibi biraz daha uzun bir ömrü vardır. Avrupalı kuzeni gibi, Arktik gölge balığı benzer bir yaşam biçimi sever ve av balığı olarak bilinir.
Kaynakça:
BBC – John Dawes
Yazar:Tuncay Bayraktar