Vücudumuz çeşitli yollarla hayati öneme sahip birçok sıvı salgılamaktadır. Gözyaşı bunlardan bir tanesidir. Vücudumuzda çok önemli yere sahip olan gözyaşı sağlığımız açısından tahmin edilemeyecek kadar mühimdir. Hayatımızın her alanında yeri olan gözü korumak bu yüzden çok önemlidir.
Gözler, her gözyaşı akıttığında gözü temizler ve gözü bakteriyel, enfeksiyonel gibi mikroplardan korur. Gözümüz mükemmel şekilde tasarlanmış üretim ve boşaltma sistemini sistematik şekilde çalıştırır. Gözümüz sadece bu kadar mekanizmayla sınırlı değildir. Gözümüzü her kırptığımızda göz yüzeyindeki gözyaşı, otomatik olarak yenilenir ve bu olay altı saniyede bir olur. Ortalama ömrü 60 yıl olan bir insanın hayatı boyunca yaklaşık 200 milyon kez göz kırpmaktadır. Gözyaşımızın içinde halk arasında ”tuzlu su” olarak bilinmektedir. %98.2 su olup geriye kalan kısımları glikoz tuzlar, organik maddeler vardır.
Gözyaşının göz için birçok faydası bulunmaktadır. Bunların bazıları şunlardır:
*Göz kuruluğuna neden olan hastalığa engel olur ve göz yüzeyini nemlendirir.
*Gözün ihtiyaç duyduğu bölgelere oksijen ve diğer besinleri sağlar.
Gözleri mikrop girmesini ve enfeksiyonlardan korur.
*Pürüzlü olan mikroskobik bölümünü göz yüzeyini pürüzsüz yapmasına yardımcı olur.
*Gözümüz çok hassas olmasına karşın bu denli koruma sağlaması, gözyaşının ne kadar kuvvetli olduğunu göstergesidir. Gözyaşını oluşturan 3 temel katman bulunmaktadır.
Yağ Katmanı
*Gözyaşının en üstünde bulunan katmandır. Dış katman olarak da bilinen bu bölüm gözyaşının buharlaşarak alt göz kapağından akıp gitmesini engeller.
Sıvı Katman
*Yağ tabakanın hemen altında bulunan sıvı katmanı, gözyaşının temel katmanıdır. Gözyaşı katmanlar arasında en kalın katmandır. Sıvı katmanın içinde tuzları, proteinleri ve lizozim karmaşık bir kimyasal madde içerir. *Korneada oluşabilecek enfeksiyonları engeller ve kornea tabakasını besleyen oksijeni taşıyarak korneadan uzaklaştırır. Ayrıca sıvı katmanı denge olması gerekmektedir.
Mukus Katmanı
*Gözün hemen üzerinde bulunan mukus katmanı, gözyaşının temel diğer katmanıdır. Mukus katmanı konjuktiva adlı ince zardaki hücreler tarafından üretilir ve suyu sevmeyen bir yapıya sahiptir. Gözün üzerinde bulunan başka bir kimyasal madde musin, yerçekimine karşı koyarak gözyaşının yere düşmesini engellemektedir.
*Gözyaşı korneayı, korneayı kurumasına engel olacak miktarda üretir ve göz küresinin kayganlığını sağlar. Bu durum göz bebeği hareketlerinde rahatsız edici sürtünmeyi engeller. Bunun aksi bir durumda ise göz kuruluğu meydana gelir. Göz kuruluğu, yeterli miktarda gözyaşının üretilmemesinden kaynaklanan bir hastalık oluşturur. Bu durum sonucunda göz yüzeyi üzerinde kuru noktaların oluşmasına nedenolur. *Göz ile göz kapağının sürekli ve aşırı sürtünmesi; gözlerde yanma, acı, hissi verir. Eğer hastalığın devam etmesi durumun gözler batar, kaşınır, şişer bir sonraki evresinde göz işlevini yerine getiremez hale gelir. Bu hastalığı pek çok kişinin yaşandığı bilinmektedir. Bu durumla karşılaştığında suni göz damlasını doktor kontrolünde kullanılması gerekmektedir.
Yazar:Ismet Göksel Berber