Çok hücreli hayvanlardan, birincil ağızlılar filumunun bir dalıdır. Yani solucanların bir alt türüdür(Annelida). Bedenleri uzun, yassı ya da yuvarlaktır. Kısa bir baş bölümünü halkalardan oluşan gövde izler. Beden çeperi ile bağırsak arasında ikincil karın boşluğu(sölom) yer alır. İp, merdiven tipi sinir sistemi ise çok gelişkindir. Saydam, mat beyaz ya da çeşitli renklerde olabilen halkalı kurtların çoğunluğu deri yoluyla, bazıları ise solungaçlarla solur.
Büyük bir çoğunluğu erdişi(erkek ve dişi organının birlikte bulunması, hermafroditlik) küçük bir bölümü ise ayrı eşeylidir. Halkalı kurtların, erkek ve dişi organının her ikisine birden sahip olmalarına karşın kendi kendilerini dölleyebilme yetenekleri yoktur. Yumurtalarının döllenmesi için, aynı öbekten iki erdişi hayvanın karşılıklı sperma aktarımında bulunması gerekir. Erdişilik hayvanlarda nadir görülen bir durumdur. Halkalı kurtları ayrıcalıklı yapanda erdişilik özelliğine sahip olmalarıdır. Halkalı kurtlar yumurtlayarak çoğalabildikleri gibi yenilenebilme özelliğine sahip oldukları için bölünerek de(eşeysiz üreme) çoğalabilmektedirler. Yenilenebilme yetenekleri çok yüksek bu hayvanların çoğunluğu denizlerde, bir bölümü tatlı su ve karalarda yaşarlar. Dışasalak ve içesalak türleri vardır. Halkalı kurtların en büyük sınıfı Kıllı ayaklılardır.(Chaetopoda) ve üç takıma ayrılır; çok kıllılar(Polychaeta), sülükler(Hirudinea), ekiuroyidler(Echıuroidea).
Halkalı kurtların başka bir türü olan Askarid halkalı kurtları ise kuşlarda halkalı kurt hastalığına sebep olan parazitlerdir. Bu tür halkalı kurtlar, kuşların sindirim sistemine, solunum sistemine, kalp ve dolaşım sistemine, damarlarına, beyin ve merkezi sinir sistemine yani kuşun bütün iç organlarına yerleşip yaşayabilmektedirler. Yumurta yoluyla bulaşan bu parazitler, en çok papağan ve muhabbet kuşlarında halkalı kurt hastalığına sebep olur. Ağız yoluyla alınan yumurtalar kuşun ince bağırsaklarına veya diğer organlarına yerleşerek açılır ve içinden çıkan larvalar bir süre sonra ergin hale gelirler. Eğer bu parazitler kuşun bağırsaklarına yerleştiyse, parazitin bağırsağa bıraktığı yumurtalar kuşun dışkılamasıyla çevreye bulaşır.
Dış çevrede olan halkalı kurtlar yumurtaları eğer bulundukları ortam nemli ise ergin hale gelerek uzun süre canlı kalabilirler. Askarid halkalı kurtları, kuşlarda ishal, iştahsızlık, kusma, çok miktarda dışkı çıkarma, kilo kaybı gibi belirtilerle kendilerini belli ederler. Bu parazitler çok fazla miktarda ise kuşun sindirim sisteminde tıkanmaya ve bunun sonucunda da kuşun ölümüne yol açabilir.
Kuşlardaki halkalı kurt hastalığının tedavisinde kullanılabilecek ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçlar veterinerin uygun gördüğü dozda ve önerdiği sürede aksatılmadan kullanılmalıdır. Ayrıca kuşun kafesi, sulukları, oyuncakları ve kullandığı tüm malzemeler temizlenmeli mümkünse değiştirmelisiniz. Çünkü parazit yumurtaları dezenfektanlara karşı oldukça dirençlidir ancak sıcak buhar uygulaması ile tamamıyla kurtulmak mümkün olabilmektedir.
Kaynakça:
Büyük Ansiklopedi
Yazar:Derya Talas