Gebelik bedende birçok değişmeyle birlikte devam eden özel bir süreçtir. Bu süreçte fiziksel değişim kadar hormon dengeleri farklılaştığından psikolojik değişimler de ortaya çıkmaktadır. Bebeğin doğuma kadar içinde büyüdüğü rahim (dölyatağı) genişleyebilen bir ortamdır. Hamile kalındığı günden itibaren rahim ve içinde tutunmakta olan embriyo büyümekte, etrafındaki organlara baskılar yapmakta, bel ağrıları, bacak krampları, solunumda güçlük, nefes darlığı gibi yakınmalara yol açabilmektedir. Bu yakınmalar sürekli olmayıp aralıklı olarak gebe kadına rahatsızlık verebilmektedir. Rahmin büyümesi ile dıştan da belirginleşen karın büyümesi mutluluk ve gurur kaynağı olsa da basit günlük işlerde, birkaç adım yüründüğünde veya basamak çıkıldığında bile nefes nefese kalan bir kadın haklı olarak durumdan şikâyet edecek çözüm arayacaktır.
Gebelikteki nefes darlığının sebepleri nelerdir?
Anne adaylarının gebelik sırasında karşılaştığı sıkıntılarına katlanabilmesi için doktorlarıyla görüşmeleri, önerileri uygulamaları gerekir. Gebelikte 16. haftadan sonra nefes darlığı daha belirgin olmaya başlar. Özellikle gebeliğin ileri dönemlerinde, doğumdan önceki son 15 gün ya da 1 ay öncesinde rahim annenin karın boşluğunu doldurmakta ve diyaframa yaptığı baskı artmakta, yukarı itilmiş olan diyafram basıncı akciğerlere iletmekte, soluk almayı zorlaştırmaktadır. Akciğerler tam kapasiteyle dolmadığından anne adayları daha kısa nefesler alıp tıkanıyor gibi hissetmekte, biraz çarpıntı yaşayabilmekte, daha çok nefes almaya ihtiyaç duymakta, hızlı ve sık nefes almaktadır.
İkiz veya üçüz gebeliklere, bebeğin bulunduğu kesedeki amniyon suyu fazla olanlarda daha çok hissedilen nefes darlığı kadınların doğuma yakın günlerinde sıkıntı yaratmaktadır. Doğuma birkaç hafta kaldığında bebeğin duruşu değişip başı doğum kanalına yani aşağıya doğru yöneldiğinde biraz daha rahat nefes almaya başlayacaklardır. Anemi yani kansızlık sorunu olan gebelerde nefes darlığı görülme olasılığı daha yüksek olup şiddetli seyredebilir. Bunlar tıptan yardım istenmesi gereken durumlardır. Gebelik boyunca egzersiz yapan, pasif bir yaşam sürmeyen kadınlarda nefes darlığı çok rahatsız edici olmayacaktır. Gebelikteki nefes darlığının bebeğe bir zararı olmamakta, bebeğe yeterli oksijen ulaşmaktadır.
Kendi kendine geçer mi?
Nefes almak oksijenin alınması ve kana karışması demektir. Bu temel ihtiyacın bile zorlanarak yapılıyor olması elbette ki gebeliğin en büyük sorunları arasındadır. Gebeliğin doğal sonucu olan nefes darlığını azaltıcı bazı önlemler alınabilir. Yorucu hareketler yapmamaya, daha yavaş hareket etmeye dikkat edilirse nefesler rahatlayacaktır. Otururken, sırtı arkaya yaslayıp dik tutmak akciğer kapasitesini artıracaktır. Ayakta dururken veya yürürken de dik durmak solunumun daha rahat olmasına yardımcı olacaktır. Yatakta yatılırken yastığın biraz yükseltilmesi de sorunu hafifletecektir. Hamile giyimi bol ve rahat olmalı, sigara içmemeli veya içenlerin yanında kalmamalı, etkisinden emin olunmayan ilaçlar bitkisel de olsa kullanılmamalıdır. Ağır yemekler yerine daha hafif yemekler tercih edilmeli, yatmadan önce yemek yenmemeli, vücut susuz bırakılmamalı, yürüyüşler ihmal edilmemeli, normalin üstünde kilo almamaya çalışılmalıdır.
Gebe kadınların en büyük korkusu ise nefes darlıklarının doğum sonrasında da devam etmesidir. Böyle bir durum asla olmayacak, doğumdan sonra her şeyin eskisi gibi olacaktır.
Egzersiz desteği işe yarayabilir
Doktorlar tarafından gebeliğin rahat geçmesi için egzersiz yapılması önerilmektedir. 3 aydan itibaren başlanabilecek egzersizlerde gevşemenin nasıl sağlanacağı öğretilir. Gevşeme için nefes kontrollü olarak kullanılmalıdır. Bu bilgiler doğumu da kolaylaştıracaktır. Günde bir defa yapılacak hareketler için ayrılacak zamanda beşer tekrar istenmektedir. Bu çalışmalar doğum zamanına kadar sürmelidir. Kasların güçlü kalmasını, esneklik ve dayanıklılığının artmasını sağlayan egzersizler doğum sırasında duyulacak sancıları da azaltacaktır. Solunum ve gevşeme egzersizleri nefesi rahatlatacak, bel ağrılarını azaltıp duruşun dik olmasına katkıda bulunacaktır.
Doktora gitmeli mi?
16. haftadan çok daha önce yaşanacak nefes darlıkları normal değildir ve mutlaka bir doktora danışılmasını gerektirmektedir. Nefes darlığı ani ve şiddetli bir şekilde ortaya çıkmışsa ciddiye alınıp acilen bir hastaneye gidilmelidir. Daha önceden astımı olup da gebelikte kötüye gidenler, nefes alışverişleri hızlananlar, göğüs ağrısı, baygınlık ve çarpıntı yaşayanlar da belirtileri ciddiye almalıdır. Parmak uçlarının, dudakların morarması ve rengin solması da önemli belirtilerdir. Ateşin yükselmesi, kanlı balgamla birlikte devamlı öksürüğün olması durumunda da derhal bir hastaneye gidilmesi uygun olacaktır.
Kaynakça:
http://www.pufnoktalari.net/hamilelikte-nefes-darligi/<br />
http://www.drbanuciftci.com/gebelikte-nefes-darligi/<br />
http://www.mumcu.com/hamilelikte-nefes-darligi/<br />
http://www.jinekolojivegebelik.com/2008/04/gebelikte-nefes-darlii.html<br />
http://www.nefesdarligi.gen.tr/gebelikte-nefes-darligi.html<br />
https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberleri/gunde-bir-kez-nefes-egzersizi-yaparak-rahat-bir-hamilelik-donemi-gecirin/<br />
http://www.annelikbilinci.com/makaleler/gebelikte-nefes-darligi.html
Yazar:Müşerref Özdaş