Hasan Ali Yücel, 17 Aralık 1897 tarihinde, İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Babası Ali Rıza Bey, Türk tarihi açısından çok önemli bir noktada olan Ertuğrul Fırkateyni’nin kaptanı Amiral Osman Bey’in oğludur. Yani, Hasan Ali Yücelin dedesi, Ertuğrul Fırkateynini kullanmış kahraman bir kaptandır. Hasan Ali Yücelin annesi Neyire Hanım ve eşi de Gülsüm Refika Hanım’dır.
Hasan Ali Yücel, eğitim ve öğrenim için birçok okula gitti ve bu okulları bitirdi. Mekteb-i Osmani, Vefa İdadisi, Cağaloğlu Darülmuallimin-i Âli’ye (Yüksek Öğretmen Okulu) okullarını sırası ile tamamladı. Ardından, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü’nden mezun oldu ve 19 Aralık 1922 tarihinde öğretmenlik hayatına başladı. Hasan Ali Yücel, İzmir ve İstanbul şehirlerinde felsefe öğretmenliği ile birlikte, edebiyat öğretmenliği de yaptı. Yücel, bir dönem de, “maarif müfettişliği” görevini yürüttü. Devlet tarafından, Fransız eğitim sistemini araştırması ve incelemesi üzerine, bir yıllığına Fransanın başkenti Parise gönderildi. 1932 yılında Türkiyeye dönerek, Gazi Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü görevine atandı.
12 Temmuz 1932 tarihinde, Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin (Türk Dil Kurumunun ilk hali) kurulmasıyla, Hasan Ali Yücel, bu kurumun Etimoloji Kolu başkanlığına getirildi.Yücel, 1933-1935 yılları arasında, Milli Eğitim Bakanlığı Orta Eğitim Genel Müdürlüğü görevini de başarıyla yürüttü. Hasan Ali Yücel, 1935 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’nden İzmir Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine girdi ve üst üste dört dönem boyunca milletvekilliği yaptı. 28 Aralık 1938 tarihinde, 2. Celal Bayar hükümetinin Milli Eğitim Bakanlığı’na getirilen Hasan Ali Yücel, büyük emek verdiği üniversite reformunu gerçekleştirdi. Bu reform içinde, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nin kurulması, Yüksek Mühendis Okulu’nun İstanbul Teknik Üniversitesi’ne dönüştürülmesi ve Ankara Tıp Fakültesi’nin kurulması yer almaktadır.
Takip eden dönem içinde, Köy Enstitüleri’nin kurulması gibi bir başka yeniliğe de öncülük etmiştir. Böylece, eğitim ve bilim çalışmaları, Türk köylerine kadar ulaştırılabilmiştir. Dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilmesi konusunda çalışmalar yaptırmış, aynı zamanda ilk resmi ve telifli Türkçe ansiklopedi özelliğini taşıyan İnönü Ansiklopedisi’nin çalışmalarına başlanması, O’nun döneminde gerçekleşmiştir. Yalnızca eğitim öğretim anlamında değil, sana alanlarında da birçok ilerici hamleler, Hasan Ali Yücel tarafından gerçekleştirilmiştir. 20 Mayıs 1940 tarihinde Devlet Konservatuvarının kurulması, aynı zaman diliminde Türkiye’nin UNESCO’ya giriş yapması, Yücelin çabaları ile mümkün olabilmiştir.
Hasan Ali Yücel, 1946 yılına kadar, Refik Saydam ve Şükrü Saraçoğlu hükümetlerinde de başarılı görevlerini sürdürdü. Ankara Fen ve Tıp Fakülteleri ile beraber, İzmir Yüksek Ticaret ve İktisat Okulunu eğitime açtı. Tüm bu faaliyetlerinin yanında, Balıkesir ve Edirne Öğretmen Okullarını da eğitim ve öğretime açarak, eğitim dünyasına verdiği emekleri sürdürdü.
25 Haziran 1946 tarihinde, yıllardır üzerinde çalıştığı ve çaba gösterdiği “Üniversiteler Yasası” çıkartılmıştır. Çıkartılan yasa ile beraber, yükseköğretim kurumları ile bakanlık arasındaki birbirine katı ve sıkı şekilde bağlı olma durumu çözülmüş, üniversiteler organik birer yapı olabilmiş ve içeriden denetim ilkesi hayata geçmiştir. 5 Ağustos 1946 tarihinde, 7 yıl 5 ay gibi uzun bir süredir başarıyla görev yaptığı Milli Eğitim Bakanlığı görevinden istifa etti. Yücel, istifasının hemen ardından, gazetecilik işine geri döndü. Bu dönemde, Akşam ve Cumhuriyet gazetelerinde çeşitli makaleler yazdı.
Türk eğitim sistemine büyük faydaları dokunan, yenilikçi ve reformist kişiliği ile örnek olan Yücel, 1958 yılında, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu üyeliğine atanarak, bu anlamda da büyük bir görevi üstlenmiş oldu. Hasan Ali Yücel, 26 Şubat 1961 tarihinde, Prof. Dr. Tevfik Sağlamın evinde misafir olmuşken vefat etti. 2 Mart 1961 tarihinde ise Yücel, Cebeci Asri Mezarlığı’nda toprağa verildi. Hasan Ali Yücelin dünyaca ünlü şair oğlu Can Yücel, babası adına “Hayatta Ben En Çok Babamı Sevdim” ismini verdiği şiirini yazmıştır.
Kaynakça:
http://tr.wikipedia.org/wiki/Hasan_%C3%82li_Y%C3%BCcel
Yazar:Baran Akçok