Kimyada yalnız hidrojen ve karbondan oluşan bileşiklerdir. Hidrokarbona aynı zamanda hidrokarbürde denilmektedir. Hidrokarbonlar organik bileşikler sınıfına girerler. En basit hidrokarbon metandır. Metan bataklık gazı olarak bilinmektedir. Metan bir karbon ve dört hidrojen atomunun birleşmesinden oluşan bir hidrokarbon’dur.
Hidrokarbonlar çok çeşitlidir. Ancak genel olarak iki grupta toplamak mümkün olmaktadır.
-Doymuş hidrokarbonlar
-Doymamış hidrokarbonlar
Hidrokarbonları yapılarına bağlı olarak da üç grupta toplamak mümkündür.
-Alifatik hidrokarbonlar
-Alisiklik hidrokarbonlar
-Aromatik hidrokarbonlar
Doymuş hidrokarbonlar yalnız bir bağ, doymamış hidrokarbonlar ise bir ya da daha çok bağ içeririler. Alifatik ve alisiklik bileşikler de kendi içlerinde doymuş ve doymamış olarak iki gruba ayrılmaktadır. Doymuş alifatik hidrokarbonlara alkanlar ya da parafinlerde denilebilmektedir. Aromatik hidrokarbonlar bir veya daha çok benzen halkası ihtiva ederler. Aromatik hidrokarbonlar ise C-C ve C=C bağları biçiminde altı köşeli karbon halkası oluştururlar. Benzen ve türevleri, toluen, ksilen, naftalin birer aromatik hidrokarbondur. Doymuş hidrokarbon, mümkün olan en çok hidrojeni ihtiva eden hidrokarbonlardır.
Doymamış hidrokarbonlarda ise karbonlar birbirlerine çift veya üçlü bağ ile bağlanmışlardır. Alifatik hidrokarbonlar, hidrojen atomlarının bağlı olduğu düz veya dallanmış karbon zincirlerinden meydana gelmiştir. Alifatik hidrokarbonlar açık zincirlerle birbirine bağlanmış karbonları içerir. Alkan, parafin ve metalle başlayan seri, alkan ya da etilen serisi, aklin ya da asetilen serisi alifatik hidrokarbonlardır. Alisiklik hidrokarbonlarda karbon atomları üç ya da daha çok karbon atomundan oluşan bir halka oluşturacak biçimde birleşirler. Siklopropan, sikloheksan ve terpen tipik alisiklik hidrokarbon örnekleridir.
Bazı hidrokarbonlar tabiatta bulunur. Bunlar yer gazı, petrol, terpenler ve tabii kauçuktur. Bir kısmı da suni yollarla elde edilmektedir. Suni yolla elde edilen hidrokarbonların bir kısmı maden kömürünün damıtılmasıyla ele edilmekte diğer bir kısmı ise kalsiyum karbür ve benzeri metal karbürlerin suyla birleşmesinden oluşmaktadır. Hidrokarbonların büyük bir çoğunluğu petrol ya da kömür katranından üretilmektedir.
Hidrokarbonlar kimya sektörünün birçok alanında kullanılmaktadır. Hidrokarbonların birçok çeşidi endüstri sektörü içinde çok önemlidir. Metan hidrokarbonu tabii gazların temel maddesidir. Bir hidrokarbon türevi olan metan gazı, günümüzde bütün dünya da çıkartılan hemen hemen tüm yeraltı doğal gazlarının içinde bulunan ve bu kaynakların temel bileşenini oluşturan doğal bir maddedir. Metan gazı kimyasal olarak CH4 şeklinde ifade edilen ve oldukça yanıcı özelliğe sahip olan bir gazdır. Benzin hidrokarbonlar karışımı olduğu gibi benzen, naftalin ve asetilen de birer hidrokarbon’dur. Hidrokarbonlar pratik açıdan da çok önemlidir. Çünkü organik bileşiklerin birçok sınıfının sistematik olarak adlandırılması, hidrokarbonların adlandırılması esasına dayanmaktadır. Karboksilik asitler, aldehitler, esterler, alkoller birer hidrokarbon türevidir.
Hidrokarbonların yakın ürünü olan doğal gaz, gazolin, fuel oil çok önemli enerji kaynaklarındandır. Seçilmiş hidrokarbonların polimerizasyonuyla; polietilen, polipropilen, polistiren, sentetik, lastik ve reçine gibi maddeler elde edilir.
Yazar:Derya Talas