Atölye tipi üretimin işleme göre düzenlenmesi ve akış tipi üretimin ise ürüne göre düzenleme yapılarının belli özelliklerinden yararlanılarak farklı bir sentez olan Hücresel Üretim Sistemi geliştirilmiştir. Hücresel üretim sistemleri, sistem içinde benzer imalat karakteristiklerine sahip belli parça gruplarının ayrı yerlerde imalatı için işlem, insan makine gruplarının oluşturduğu sistemlerdir. Hücredeki tüm birimler hücreye giren tüm parçaları kendi kendine yeter bir düzeyde imal etmek üzere organize edilmiştir. Bu yaklaşım küçük bir sistemin etkin ve denetlenebilir olma özelliğini büyük bir sisteme yansıtmak amacını taşır. Stok düzeyi doğrudan kontrol edilir. Kalite kontrol hücre içinde yapılır. Hücrelere ait tezgâhların ve donanımın planlı bakımı kolaylaşır.
Grup teknolojisi parçaların temelde birbirine benzer olduğundan hareketle benzer parçaları bulan ve böylece elde edilen gruplar için tek çözüm arayan bir yaklaşımdır. Grup teknolojisi ile hücresel üretim uygulamada büyük farklar içermemektedir ve birlikte anılan kavramlardır. Grup teknolojisinin en önemli üstünlüğü işlevsel düzenlemeye göre iş akışını basitleştirmesidir. Aynı zamanda akış tipi imalatı, tezgâh süresi ve verimlerinde büyük dengesizliklere neden olmadan izin vermektedir. Hücresel üretim sistemlerinin uygulanmasında şu zorluklarla karşılaşılabilir.
1. Sistem değişikliklerini uygulamanın doğasından gelen bir zorluk vardır. Tüm üretim sistemini değiştirmek oldukça karmaşık ve zor bir iştir.
2. Şirketler, ürün yenilikleri için serbestçe para harcar, ana süreç yeniliği için harcamak istemeyebilirler.
3. Değişime karşı olan direnç etkilidir.
4. Karar verme için yanlış ölçütler seçilebilir. Kararlar, salt çıktı veya maliyetten çok, kalite, güvenilirlik, teslim süresi, ürün değişimi veya hacim değişimi için esneklik ölçütlerindeki rekabete dayanmalıdır.
5. Çalışanların ilgisizliği sıkıntı yaratabilir.
Tüm bu sorunların üstesinden gelmenin yolu çalışanları eğitmek ve bir şirket kültürü çevresinde toplayabilmektir. Geleneksel atölye tipi üretimle hücresel üretimin farkı şudur: Geleneksel sistemde üretim yapısının temel özellikleri; genel amaçlı tezgâhlar, nitelikli işgücü, yüksek miktarda malzeme taşınması, hazırlık sürelerinin uzunluğu ve esnekliktir. Bu sistemde genel amaçlı tezgâhlar kullanılarak elde edilen esnekliğin bedeli düşük tezgâh hızları, uzun hazırlık süreleri, yüksek yarı ürün stoku ve bunların getirdiği maliyet olarak ödenmektedir. Oysa hücresel üretimde benzer yapıda parçaların işlendiği tezgâhlar bir araya toplanmakta ve böylece fabrika içinde ürün parça benzerliklerine ya da ürün ağaçlarına dayalı bir gruplandırma oluşmaktadır, hücresel üretimin getirdiği üstünlükler şu şekilde sıralanabilir:
1.Benzer parçaların işlendiği tezgâhlar bir arada tutulacağından, tezgâhlardaki hazırlık süreleri çok büyük farklılıklar göstermeyecek, böylece hazırlık süreleri düşecektir.
2. Bir parçaya ilişkin tüm işlemler bir hücreye toplandığında, malzeme taşınmasına harcanan zaman ve para azalacaktır.
3. Benzer tezgâhların kullanımından sorumlu işçiler geleneksel sistemdeki kadar nitelikli olmak zorunda değildir.
Yazar:Oguzhan Sahna