“İnsan ve Doğa Zamanın Yaratıklarıdır.”
Ilya Prigogine
Rus kökenli Belçikalı fizikçi ve kimyacı Ilya Prigogine (1917 yılında Moskova’da doğdu, 2003’te öldü) 1921 yılında ailesiyle birlikte Rusya’dan göç etti. Berlin’de geçici bir süre kaldıktan sonra Brüksel’e yerleşti. 1940’lı yılların ortasından beri tersinmez termodinamik süreçlerin incelenmesini eksen alan Prigogine’in bilimsel çalışması, sanata ve felsefeye olan güçlü eğilimlerinden büyük ölçüde yararlanmıştır. Prigogine’in keşifleri ölü maddeden canlı maddeye geçişi tanımlamayı sağlayan temelleri atarak, kimyanın ve biyolojinin çok ötesinde, otomobil trafiği, böcek toplulukları, kanserli hücrelerin büyümesi, hatta toplumsal sistemlerin analizi gibi çeşitli alanlarda devrimci uygulamalara vardı. Kimya dalında Nobel ödülü Prigogine’e 1977 yılında verildi. Prigogine “zamanın yeniden keşfi”nden söz eder, çünkü Newton ve Einstein bu boyutun insan zihninin dışında var olmadığı görüşündeydiler. Prigogine’in çözümü “zaman oku” dediği şeydedir: “Zaman, olasılıklardan biri olan gerçeği yapma rolü oynar. Düzenli ve düzenli olmayan nesnelerin varlığı, zamanın etkisine bağlıdır.”
Fransızcaya çevrilmiş eserleri arasında şunları sayabiliriz: De l’etre au devenir (Alice, 1999), Les lois du chaos (Flammarion, 1999), L’homme devant l’incertain (O. Jacob, 2000), La fin des certitudes (O. Jacob, 2001).
Yazar:Tuncay Bayraktar