Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

İnsani Gelişme Endeksi

0 382

İnsani Gelişme Endeksiİnsani Gelişme Endeksi (Human Development Index – HDI) 1990 yılında Pakistanlı ekonomist Mahbub Ül-Hak tarafından geliştirilmiştir. Endeksin temel amacı, bir ülkenin gelişmişlik derecesini belirlerken, sadece ekonomik kriterleri temel almak yerine, ülkede yaşayan insanların iyi ve kaliteli bir yaşam sürüp sürmediğine dair göstergelerin de dikkate alınmasını sağlamaktır. İnsani Gelişme Endeksi, 1993 yılından günümüze Birleşmiş Milletler tarafından dikkate alınmakta ve dünya genelinde BM üyesi ülkeler için ilgili değer hesaplanıp raporlanmaktadır.
İnsani Gelişme Endeksi, temelde insani gelişim açısından önemli olan üç ana boyutu ölçmeyi hedeflemektedir:
• Ülkede yaşayan insanların sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmesi
• Ülkede yaşayan insanların kişi başı gelirlerinin yüksek olması ve belirli bir standardın üzerinde yaşam sürüyor olması
• Ülkede yaşayan insanların eğitim seviyesi
İnsani Gelişme Endeksi, yukarıda sıralanan üç boyuta ilişkin çeşitli verileri kullanarak ortalama bir değer ortaya koymaktadır. Dolayısıyla diğer endekslerde olduğu gibi, ortaya çıkan değer bir ülkede gelir dağılımının ne derece adaletli olduğunu veya eğitime erişme olanaklarının ülkede yaşayan tüm insanlar için eşit derecede olup olmadığını ortaya koymamaktadır. Bu tarz bir yorumlama yapmak için, farklı endekslerle İnsani Gelişme Endeksi bir arada yorumlanmalıdır.

İnsani Gelişme Endeksine bakılarak, aynı veya yakın kişi başına düşen ortalama milli gelire sahip ülkelerin, gelirlerini ülkede yaşayan insanlar için faydalı şekilde kullanıp kullanmadığına karar verilebilir. Örneğin kişi başı milli gelir açısından 2015 verilerine bakıldığında Bosna Hersek için bu değerin 4.709 dolar olduğu görülürken, Irak için 4.610 dolar olduğu görülmektedir. Sıralamada iki ülke art ardadır. Ancak aynı yıla ait İnsani Gelişme Endeks değerlerine bakıldığında, Bosna Hersek 81. sırada iken, Irak 121. sıradadır. Dolayısıyla bu verilere bakılarak, gelirleri hemen hemen aynı olmasına rağmen, Bosna Hersek’in vatandaşlarının daha iyi bir yaşam sürmesi için Irak’a göre daha başarılı olduğu söylenebilir.
2015 yılında yayınlanan Birleşmiş Milletler raporuna bakıldığında, İnsani Gelişmişlik Endeksi en yüksek üç ülkenin Norveç, Avustralya ve İsviçre olduğu görülmektedir. Ülkemiz bu rapora göre 188 ülke arasında 71. sırada yer almaktadır.Devletlerin vatandaşlarına daha iyi bir yaşam sağlamak adına, sadece ekonomik büyüme rakamları ve ekonomik endeksler yerine, İnsani Gelişme Endeksi gibi endeksleri de takip etmeleri ve bu endekslerde ülkelerini daha üst sıralara taşımak için gerekli politikaları uygulamaya koyması gerekmektedir.

Kaynakça:
http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi
https://en.wikipedia.org/wiki/Human_Development_Index

Yazar: Mehmet Umut Pişken

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku