Sindirim sistemine ait olan pankreas bezinin asıl görevi hücrelerinin %99’u ile besinlerin sindirimini kolaylaştıracak enzimler yapmak ve bağırsağa salgılamaktır. Adacık şeklinde gruplanmış hücrelerden oluşan ve geriye kalan %1’lik kısım olarak beta hücresi diye isimlendirilen insülin hormonu üreten hücrelerdir.
Adacağın diğer hücrelerinde başka hormonlarda salgılanır. Bunlardan biriside Glukagondur. Herhangi bir sebeple kan şekeri düştüğünde beyin, kalp gibi yaşamsal organlar zarar görmeden kan şekerini hemen yükseltmek için devreye giren Glukagondur. Glukagon, insülin tedavisi sırasında hipoglisemi kan şekeri düşüklüğü yaşayanların acil tedavisinde kullanılmakta olup, aynı zamanda ilaç olarak da bulunmaktadır.
İnsülin, 51 aminoasitli, moleküler ağırlığı 6000 Dalto olan bir polipeptid ( protein) hormonudur. Beta – hücresi ilk önce, 84 aminoasitli tek zincir şeklinde bir ön hormon olarak proinsülini oluşturur. Hücre, bu bölümlerden birinin içinde proinsülini işlemeye başlar. Yeni işlemler bu arada başka bir yerde gerçekleşir ve kullanıma hazır insülin şekline getirilir. Kullanıma hazır hale gelmiş olan, insülin hormonu; yiyecekler alınmaya başladığında kanda şeker aniden yükselip zarar vermesin diye, hazır ve hızla kana karışabileceği şekliyle hücrenin zarına yakın paketlenmiş bir biçimde saklanır.
Kanda glikoz artınca, glikoz beta hücresine daha hızlı girer. Beta hücresindeki bir enzim, hücre içerisinde önceden hazırlanmış olan adenozin trifosfattan (ATP) bir fosfatı alıp, hücreye giren glikozun altıncı karbon atomunu bağlar. Bu kimyasal reaksiyonun sonucu, ortaya bir glikoz -6-fosfat molekülü ve adenosin difosfat ( ADP) molekülü çıkar. Hücre içerisindeki ATP düzeyi böylece azalmış olur.Hücre içerisindeki potasyum düzeyi, hücre dışındakinden daha yüksek olup; aradaki faktan dolayı, hücre membranı elektriksel olarak polarize olmuş durumdadır.
Potasyumun hücre içerisinde kalmasının nedeni, hücre zarındaki potasyum kanalının, ATP tarafından çalışamaz durumda tutulması anlamına gelmektedir. Glikozon fosforilasyonu sonucu, hücre içerisinde enerji kaynağı olan ATPnin seviyesi azalınca, potasyum kanalı çalışır duruma geçer. Potasyum kanalı çalışır duruma geçtikten sonra potasyumu hücre dışına atmaya başlar. Bu sebeple, hücre içerisinde olan potasyum düzeyi azalır.
Zar depolarize olunca, kalsiyum kanalı açılır. Kalsiyum hücre içine girmeye başlar ve hücrenin içindeki kalsiyum miktarı artar. Hücreye giren kalsiyum çok önemlidir. Çünkü; kalsiyumun etkisiyle paketlenmiş olarak hazır halde bekleyen insülin hücre zarına itilir ve insülin dışarıya fırlatılır. Salgılanan insülin, kan darları sayesinde vücudun her yerine ulaşarak dokulardaki metabolizmayı etkiler.
Kaynakça:
Diyabette yeni yaklaşımlar
Pusulanız Sağlık Olsun
Yazar:Duygu Zafar
Yazınız süper, sade. yalın ve tıp dışında olanların anlayabileceği şekilde anlatılmış. İyiki sitenize rastlamışım. Fırsat buldukça diğer yazılarınızı da okuyacağım. Elinize, emeğinize sağlık. Teşekkürler.