Herkesin hayatında bir şekilde yaşadığı stres, insanların zorlayıcı dış etkenlere karşı verdiği bir tepkidir. Bunun farklı dereceleri olmakla birlikte uzun süre şiddetli şekilde devam etmesi, beraberinde bazı fiziksel ve ruhsal sorunları da beraberinde getirecektir. Kronikleşen stres bağışıklık sistemini devreden çıkarmakta, kalp krizi riskini artırmakta ve sindirim-üreme sistemlerini sıkıntıya sokmaktadır.
İş Yerinde Stres
Büyük bir kitle için gün içerisinde zamanın büyük kısmı çalışarak geçer. Ancak burada da farklı derecelerde zorlanmalar ve buna verilen tepki yaşanabilmektedir. İş yerindeki stresin farklı nedenleri bulunur: Kişilik özellikleri, aile yaşantısı, çalışma ortamının fiziksel ve psikolojik koşulları, yaşamın diğer alanlarında yaşanan ekstra durumlar stres nedeni olabilir. Ancak iş yerindeki stres sadece kişilerin iş yerini değil hayatındaki diğer alanları da etkiler. Bu noktada önemli olan, stresle baş etme yolları konusunda daha dirençli olmak ve sorunun kaynağına odaklanıp bu şekilde çözümü bulmaya çalışmaktır. İş stresi kişilerde sosyal içe çekilme, kaygı ve uykusuzluk gibi sorunlara neden olabilir. Bu sorunların çözümünde alkol ve uyuşturucu ilaca başvurmak beraberinde fiziksel sorunları da beraberinde getirecektir. Fiziksel sorunların da normal yaşanan strese eklenmesi var olan sorunun daha büyük görünmesine neden olur ve çözümsüzlük pekiştirilir.
İş Yeri Stresini Kimler Daha Fazla Yaşar?
İş stresi özellikle mükemmeliyetçi, kaygılı, yeni deneyimlere açık olmayan içe dönük kişilik özellikleri olan çalışanlarda daha fazla görülmektedir. Bu tutum beraberinde tükenmişlik sendromunu getirir. Tükenmişlik sendromuyla beraber kişi kendini güvensiz, desteksiz ve yetersiz hisseder. Tahammülsüzlük, iş veriminde düşme, işe karşı duyarsızlık gibi durumlar depresyon ve kaygı bozukluklarını da tetikleyecektir.
İş Yeri Stresiyle Nasıl Baş Edilir?
İş
yerindeki stresle baş edebilmek için kişisel olarak alacağınız bazı önlemler size basit ama etikli çözümler getirebilir. Özellikle çıkmazda görünen durumlar için direncinizi geliştirmek adına bazı uygulamalara önem verebilirsiniz:
– Yapılan araştırmalar uykusuz insanların daha çabuk sinirlendiğini göstermektedir. Bu nedenle gün içinde iş stresiyle baş edebilmek için uykunuzu iyi almış olun. Bu aynı zamanda konsantrasyonunuza da iyi gelecektir.
– Düzenli spor yapmak, enerjik hissetmenizi sağlar. Sorunlarla mücadele ederken kendinizi ruhsal ve fiziksel olarak ne kadar iyi hissederseniz başarı oranınız da o kadar artar.
– İş yerinde enerjinizi düşüren insanlarla çok zaman geçirmeyin. Bazı insanlar sınırlarını belirlemekte zorlandıkları için diğer insanların enerjisini sömürebilir. İş gereği görüşmeler dışında dinlenmek için geçirdiğiniz zamanlarda yanında kendinizi iyi hissettiğiniz kişilerle görüşmeye çalışın. Ayrıca kendinizi diğer kişilere sürekli sevdirmek gibi çabanız da olmamalı.
– Sadece iş odaklı olmamaya özen gösterin. İş yerinde “çalışmak” birincil öneme sahiptir; fakat işe devam edebilmek için kendi fiziksel ve ruhsal durumunuzu dikkate almanız gerekir. Yani özel hayatınız ve işte geçen zaman açısından denge kurmanız gerekir.
– İşte önceliklerinizi bilmek ve buna göre davranmak size büyük bir kolaylık sağlar. En acil ve en önemli olan işleri erken bitirin ve diğerlerine sonra geçin.
– İş stresini atmak için alkol ya da uyuşturucu maddeye sığınmayın. Bu tür davranışlar bağımlılık yaptığından hayatınızın daha zor bir hal almasına neden olur.
– İş yerinde görev tanımlaması bulunmuyorsa; dengesiz bir şekilde sizin yükünüz benzer pozisyondaki diğer kişilere göre fazlaysa bunu yetkili bir kişiyle görüşün ve bunu yaparken çekinmeyin. İş yerlerindeki görev tanımı olmaması öncelikle o iş yerinin sistemsel bir sorunudur. Siz de bu sorunun altında kalmak zorunda değilsiniz ve uygun bir dille yapılan haksızlığı dile getirebilirsiniz.
– İş yerindeki diğer insanların algılarını kontrol etmek mümkün değildir. Yani insanların hakkınızda her zaman iyi düşünmesini sağlayamazsınız. Bu nedenle ortak konularda sağlıklı bir iletişim geliştirmek ve kişisel konuları daha geri planda tutmak işe yarayabilir.
– Hatasız bir iş yaşamı olmayacağını kabul etmek kendinize gereksiz yere yüklenmenizi ve strese girmenizi engeller. Ancak aynı hatayı defalarca tekrarlamamaya özen göstermek gerekir. Sizin kontrolünüz dışında yaşanan bir hata varsa da kurumdaki yetkililere durumun bildirilmesi önemlidir.
– Aynı ortamda çalıştığınız kişilerle çatışma olduğunda, kendi duygularınızla beraber karşıdaki kişinin de duygularını anlamaya çalışmak gerekir. O kişiyle yaşanan geçmiş deneyimlerden arınmak ve ana odaklanarak çözüme ulaşmaya çalışmak çoğu zaman işe yarar.- Stres ve buna neden olan kaynaklarla ilgili kolay çözüme ulaşmak için kişisel özelliklerinizi gelişmeye odaklanabilirsiniz. Kendinizi problemler karşısında dirençli hale getirmek daha sağlıklı sonuçlar almaya yardım edecektir.
– İş yerindeki kötü yönlere odaklandığınızda günün büyük bir bölümünü mutsuz geçirmeye başlarsınız ve işsiz kalma korkusu da buna eklendiğinde işler daha hızlı çıkmaza girer. Soruna neden olan dış etkenler kadar iç etkenlerin de fark edilmesi ve çözülmesi gerekir.
– Güçlü motivasyon kaynakları bulmak, iş yerindeki stresle baş edebilmek için son derece önemlidir. İşinizi severek yapmanız, verilen görevlerin benimsenmesi karşınıza çıkan zorluklara karşı direncinizi artırır. Diğer yandan sevmediğiniz bir işte zaten pes etmeye yatkın olursunuz. Hatta sorun olmayan şeyler de gözünüzde büyümeye başlayabilir.
– Bazı kişilik özellikleri mutsuzluğu besleyebilir. Kimseye hayır diyememek, fazla alınganlık, özgüvensizlik, rekabetçilik, mükemmeliyetçilik vs. daha mutsuz hissetmenize neden olabilir. Bununla baş etmek için kendinizi daha iyi tanımanız ve kötü hislere neden olan durumları değiştirmeye çalışmanız gerekir. Bunu yapmayı başardığınızda iş yaşamınız da daha az stresli hale gelecektir.
Kaynakça:
Madalyon klinik, psikoloji gazetesi
Yazar:Melahat Yaprak