İnsanoğlu sağlıklı yaşamak için her zaman elinden geldiğince yediğine ve içtiklerine dikkat etmektedir. Yedikleri ve içtikleri sağlığına paralel olarak yaşam kalitesini de artırmaktadır. Yediklerindeki düzensizlik veya bazı şeyleri makine gibi işleyen vücudumuzun kabul ettiği sınırların üzerinde tüketmek vücudumuza ve sağlığımıza zarar vermektedir. Bu rahatsızlıklardan biri de ishaldir. İshali tanımlayacak olursak, dışkılamanın olması gerekenden yani normalden daha sulu olması ve daha sık olması durumuna ishal denilmektedir. Normalde dışkı katı ve şekilli olmasına rağmen ishal durumunda içerdiği su miktarı artar ve görünümü şekilsiz bir alır. İshalin belirtileri sabittir. Ayrıca ishalin teşhisi ve tedavisi kolay olmasına rağmen çocuklarda ölüme kadar giden sonuçlara varabilmektedir.
İshalin sebeplerinden bahsedecek olursak; ishal yapan mikroorganizmaların, kirli su ve besinler aracılığıyla ağızdan alınması, mikropların zehrinin bulaştığı besinlerin alınması, özellikle bebeklerde beslenme hataları, bağırsak kurtları, bazı ilaçların yan etkileri, aşırı korku ve heyecan ishale sebep olan başlıca etmenlerdir. İshal ile birlikte vücutta çok fazla miktarda tuz ve su kaybı yaşanmaktadır. Bunun sonucunda da gerekli tedavi uygulanmazsa ölüm meydana gelmektedir.
Vücutta su ve tuz kaybı yani ishal durumunda görülen belirtilerden de bahsedecek olursak,
*Halsizlik,
*Ağız kuruluğu,
*Huzursuzluk,
*Şuur kaybına neden olabilecek dalgınlık,
*Derinin esnekliğini kaybetmesi,
*Gözün içeri kaçması,
*İdrar miktarının azalması,
*Nabzın zayıflaması,
*Nabzın sayı olarak artması, sayılabilir.
Vücudun tuz ve su kaybının tehlikeli boyutlara ulaşıp ulaşmadığını karın derisine bakarak anlayabiliriz. Su ve tuz miktarı normal ise karın derisi kaldırılıp bırakıldığında hemen eski haline dönebilmelidir.
İshal rahatsızlığı varsa ilk olarak yapılması gereken kaybedilen su ve tuz miktarını geri kazanmak gerekmektedir. Bol miktarda kaynatılıp soğutulmuş su içilmelidir. İshal olan kişiler kesinlikle çikolata, kuru yemiş ve kızartma tarzı besinlerden uzak durmalıdır. Mümkün olduğunca patates püresi, yağsız et, yağsız makarna ve pirinç pilavı yenilmelidir. İshalden kurtulmak için evde uygulanabilecek en etkili yöntem 1 litre kaynatılıp soğumuş suya 2 çorba kaşığı şeker, 1 çay kaşığı tuz ve 1 çay kaşığı karbonat konularak karıştırılır ve içilirse ishalin etkilerini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Özellikle anne sütü emen bebeklerde ishal görülürse kesinlikle anne sütü emzirilmeye devam edilmelidir.
İshalden korunmanın en etkili yolu; el temizliğine önem vermek, tuvaletleri temiz kullanma ve mümkün olduğunca temiz içme suyu kullanmadır.
Yazar:Hikmet Akyol