Işık ve karanlık birbirinin zıddıdır. Biri diğersiz olamaz. Hayatın devamı ışığın varlığına bağlı. Fotosentez ışıksız olmaz. Bitkiler onsuz büyüyemez, meyve veremez. Ancak karanlığın da pek çok faydası var. Geceler istirahat zamanı. Vücut fonksiyonlarının pek çoğu karanlığa göre ayarlanmış. Geceler birçok canlı türü için de avlanma ve beslenme vakti. Deniz kaplumbağalarının yumurtadan çıkıp denize ulaşmaları için etrafta çok fazla ışık olmaması gerekiyor. Aksi takdirde yollarını şaşırıp deniz yönüne değil, diğer tarafa gidiyor ve başka hayvanlara yem oluyorlar. Yüksek düzeylerde ışık yayın gökdelenlerden dolayı yönlerini güneş ve ayın yaydıkları ışığa göre tayin eden göçmen kuşlar yollarını şaşırıyor ve gökdelenlerin etrafında dönerken yorgunluktan telef oluyorlar. Çünkü birçok büyük;kent geceleri apaydınlık ışıldıyor. Bu güvenlik için iyi bir şey. Ne var ki bazı gelişmiş ülkelerde gökyüzü geceleri hiç kararamıyor. Araştırmacılar bu olayı “ışık kirliliği” olarak adlandırıyor ve çevre üzerindeki olumsuz etkileri sebebiyle uyarıda bulunuyorlar.
Işığın oluşturduğu tehlikeye ve aynı zamanda hayat için önemine dikkat çekmek için UNESCO 2015’i “Uluslararası Işık Yılı” ilan etti. Yıl boyunca birçok değişik kurum bir araya getirilerek, ışık ve ışık uygulamalarının desteklenmesi planlan-maktadır. 2015 yılı aynı zamanda İbn-i Heysem’in Optik kitabının 1000’inci, Fresnel’in ışığın dalga yapısını ortaya koymasının 200’üncü, Maxwell’in elektromanyetik dalgaları tanımlayışının 150’inci, Einstein’in uzay-zamanın ışığı etkilediğini göstermesinin 100’üncü, kozmik mikrodalga fon ışınımı ve fiber optiğin keşfinin 50’inci yıldönümüdür. 2015 Işık Yılı Yönlendirme Komitesi Başkanı John Dudley’e göre, bu yıl ışık teknolojilerinin problem çözme potansiyelinin politikacılara gösterilmesi açısından olağanüstü bir fırsattır. Işık enerjisiyle, sürdürülebilir kalkınma, iklim değişikliği, sağlık, haberleşme ve tarım gibi çok farklı alanlarda etkin maliyetli çözümler sunulmaktadır. Yenilikçi aydınlatma çözümleri ışık kirliliğini, enerji tüketimini ve çevresel etkileri azaltırken, aynı zamanda bizim de karanlık bir gökyüzünde evrenin güzelliğinin farkına varmamızı sağlar. Işık Yılı, bu alandaki farkındalığımızı arttırmak için eşsiz bir fırsat sunuyor. Çok enerji harcayan ampüller yerine tasarruflu lambaları ve LED ışıklarını kullanmak için de yeni bir başlangıç olmasını dilerim.
Yazar:Enes Eker