Ariel Şaron, İsrail’in onbirinci Başbakanı olarak görev yapan İsrailli general ve politikacıdır. İsrail-Arap çatışmasının ortasında, savaşan bir dünyada büyüyen Ariel, hayatının başlarında kendini savunma ihtiyacının farkındaydı ve on dört yaşına geldiğinde Gadna’ya katıldı. On yedi yaşındayken, Haganah’a katıldı ve ülkesinin bağımsızlık savaşına önemli ölçüde katkıda bulundu. Daha sonra İsrail Savunma Kuvvetleri kurulduğunda, kariyerine Alexandroni Tugayında müfettiş komutanı olarak başlamış ve Golani Tugayının komutanı görevine hızlı bir şekilde yükselmiştir. Genelkurmayda emekli olmadan önce birçok zafere ulaşmıştır. Bazı kampanyaları son derece tartışmalı olmasına rağmen, stratejileri çoğunlukla başarılı olmuştur. Emeklilik sonrası, siyasete girdi ve ülkenin Başbakanı olmadan çok önemli görevlerde bulundu. Arap-İsrail barış sürecini başlatan ve Gazze’den İsrail’in ayrılması, belki de ülkenin Başbakanı olarak en önemli başarısıdır.
Ariel Şaron, 26 Şubat 1928’de, Filistin’deki Kfar Malal’de doğdu. Anne ve babası, önce Tiflis’te, daha sonra da Rusya’da üniversitede okurken tanıştılar. Komünist rejim tarafından Yahudilere artan zulümden kaçmak için, Doğu Avrupa’dan Filistin’e Siyonist göçün üçüncü dalgası olarak Üçüncü Aliyah ile Kfar Malal’e göç ettiler. Ariel, çocukken, hem İbranice hem de Rusça öğrendi. Yaklaşık 1933’te, Ariel’in beş yaşında olduğu sırada, aile birçok önemli konuda bağımsız duruş sergilemek için dışlandı. Diğer önlemlerin yanı sıra, yerel sinagogdan atıldılar, bu da onun mukayeseli bir laik ortamda büyümesine yardımcı oldu.
Genç bir çocukken bile, politik olarak çalkantılı bir ortamda gerçekten güvende olmadıkları ve kendilerini savunmaya hazır olmaları gerektiğinin farkında oldu. 1938’de, on yaşında Ariel gençlere yönelik bir İşçi Siyonist hareketi olan HaNoar Haoved VeHaLomed’e katıldı.
Daha sonra 1942’de genç erkeklere ön askeri eğitim sağlamak için kurulmuş bir örgüt olan Gdudei No’ar’a (Gadna) katıldı. Bir süre sonra, o da silahlı gece devriyelerinde nöbet tutmaya başladı. Daha sonra 1945’te İngiliz Filistin Yönetimi’nde yer alan Yahudi paramiliter örgütü olan Haganah’a katıldı. Çok yakında aktif savaşa katılmaya başladı. O zamana kadar orijinal soyadını kullandı. (Scheinerman)
1947 sonbaharından itibaren, otuz adamdan oluşan birimi, Kfar Malal etrafında Arap kuvvetlerine baskınlar yapmaya başladı. Ayrıca Arap köylerini ve üslerini vurup, yolları yok ediyor ve trafiği pusuya düşürüyorlardı. Çok yakında, bu tür operasyonlar için gerekli olan gücü geliştirebildiler. Daha sonra, pusular ve baskınlar birbirlerini yakından takip ettiler ve bu baskınlardaki rolleri için, Ariel 1948’de Alexandroni Tugayı’nda müfreze komutanı oldu. Daha saldırgan bir asker haline gelmişti.
Aynı yıl daha sonra, müfreze Latrun Birinci Savaşı’na katıldı. Savaş sırasında kasık, mide ve ayağından vuruldu. Bazı kaynaklar onun esir alınıp satıldığını iddia etse de, bunu hiçbir zaman kabul etmedi. Yaralarından hızlı bir şekilde kurtuldu ve müfrezesinin sorumluluğunu üstlenmeye geri döndü. 1948 yılının sonlarında, İsrail devletinin kurucu babası olan David Ben-Gurion, ismini Sharon’a adadı. Bu noktadan sonra Ariel Şaron olarak bilinmeye başladı. Eylül 1949’da Sharon, Golani Tugayı keşif biriminin kol komutanı görevine terfi ettirildi. Birkaç ay sonra, 1950 başlarında, Merkez Komutanlığı için istihbarat subayı oldu. Bu dönemdeki son operasyonlarından birini de Ürdün’e gerçekleştirdi. 1952’de Kudüs İbrani Üniversitesi’nde tarih ve Orta Doğu kültürünü okumak için kaldı. Ertesi yıl, Filistinli fedailer saldırılarına cevap verebilecek özel bir görev gücü kurma çağrısında bulundu. Bir süre sonra Binbaşı görevine terfi etti.
Ağustos 1953’te Komando Birimi 101, Komutan olarak Büyük Şaron ile birlikte kuruldu. Batı Şeria’da Ürdün tarafından birkaç baskın düzenlediler. Bu türden baskınlar, İsrail’in düşmanlarını uyarıcı nitelikteydi. Ekim 1953’te, birlikleri Batı Şeria’da bulunan ve Filistinli fedailer tarafından bir üs olarak kullanılan Kibya’ya saldırdı. Bu, 12 Ekim 1953’te evlerinde uyurken İsrailli bir kadını ve iki çocuğunu öldüren Yehud saldırısının misillemesinde oldu. Buna karşılık, Şaron’un birlikleri Kırgızistan’da kırk beş sivil evi, bir okulu ve bir camiyi yaktı. Kadın ve çocuklar olmak üzere en az 65 Filistinli sivili de öldürdü. Kibya Katliamı olarak bilinen olay, uluslararası arenada kınamalara yol açtı. İsrail hükümeti, İsrail ordusunun olaya karıştığını reddetti.
1954 yılında, Paratroopers Tugayı oluşturmak için Birim 101, 890 Paratroopers Taburu ile birleştirildi. Komutanı olarak, Şaron Arap topraklarına baskın yapmaya devam etti; Kara Ok Operasyonu, Elkayam Operasyonu, Yumurta Operasyonu, Zeytin Bırakma Operasyonu, Operasyon Volkanı, Operasyon Gulliver ve Operasyon Lulav, komutasındaki bazı büyük baskınları gerçekleştirdi. 1956’nın sonlarında, paraşütçülerin tugay komutanı olarak Suez Krizi olarak da bilinen Sina savaşına atandı. Savaş sırasında tugay ağır ateş altında kaldı ve Mitla geçişinde ağır kayıplar yaşadı. Erkeklerin birçoğunu kurtarmak için, daha sonra ordudaki birçok kişi tarafından itaatsizlik olarak kınanmış olan yetkisiz eylemler aldı. Bu durum, Ordudaki ilerlemesini engelledi.
1957’de memur eğitimi için İngiltere’deki Camberley’deki Staff College’a gönderildi. 1958’deki dönüşünde, Şaron albay rütbesine terfi ettirildi. Ardından, üç yılını, Piyade Okulu Genelkurmay eğitim bölümünde üst düzey idari memur olarak geçirdi. 1962’de Ariel Şaron zırhlı birliklerin tugay komutanı oldu. İki yıl sonra, 1964’te, Yitzhak Rabin, Genelkurmay Başkanı oldu. Şaron, Kuzey Komutanlığı Karargahında Şube şefliği yaptı. Daha sonra 1966 yılında Genelkurmay eğitim bölümünün başına getirildi. Aynı yıl Tel Aviv Üniversitesi’nden hukuk diplomasını aldı. Daha sonra 1967’nin başlarında büyük general Aluf’un görevine terfi ettirildi. 5 Haziranda Altı Gün Savaşında Zırhlı birliğin komutanı olarak Şaron’un Sina cephesini savunması istendi.
Bunun yerine, piyade, tank ve paraşütçü birliklerini içeren karmaşık bir planla saldırıya geçti. Ebu-Ageila Savaşı’nı kazandı ve Sina bölgesinin çoğunu işgal etti. ABD ve diğer ülkelerdeki askeri araştırmacılar, stratejilerini benzersiz bulmuş ve operasyon için uluslararası takdir görmüştür. 1969’da, Attris Savaşları sırasında, Sharon IDF’nin Güney Komutanlığı’nın başına getirildi. Lideri olarak, Mısırlılar tarafından tüm sektörün hava sahasını kontrol etmek için kullanılan Yeşil Ada’daki kalenin imha edilmesi de dahil olmak üzere pek çok kararlı zafere imza atmıştır. Ağustos 1973’te Ariel Sharon ordudan emekli oldu. Ancak Yom Kippur Savaşı 6 Ekim 1973’te başladığı sırada Sharon etkin göreve çağrıldı. Yedek zırhlı bölüme atandı ve kuvvetleri Suez’i geçti. Böylece savaşı etkili bir şekilde kazandırdı.
Daha sonra Mısır Üçüncü Ordusunu kuşattı ve tedarik hattını kesti. Her ne kadar bölünme aynı alanda savaşmakta olan Binbaşı General Avraham Adan ile bazı iç problemler yaratsa da, eylemleri daha sonra askeri olarak etkili bulundu ve kahraman olarak kabul edildi. 1973 Ağustos’unda emekli olduktan kısa bir süre sonra, Ariel Sharon Liberal Parti’ye katıldı. Daha sonra eylül ayında, muhalefet lideri Menachem Begin ile sağcı unsurları çeşitli merkezi hakları birleştirerek Likud Partisi’ni kurmaya başladı. Kampanya komitesinin başkanlığına seçilmesine rağmen, askeri görevini hatırlatması nedeniyle görevinden ayrılmak zorunda kaldı. Dönüşünde, Likud’daki seçimlere itiraz etti ve Aralık 1973’te İsrail parlamentosu’nun üyesi oldu.
Kısa süre sonra, küçük parti politikaları yüzünden hayal kırıklığına uğradıktan sonra, Sharon Aralık 1974’te Knesset’ten istifa etti. Daha sonra İsrail Başbakanı olan Yitzhak Rabin, onu orduda rezerv komutanlığına atadı. Eşzamanlı olarak, Haziran 1975’ten 1976’ya kadar terörle mücadele konusunda özel danışmanı olarak görev yaptı. Mayıs 1977’de, Likud partisinin liderliğini devralmaya yönelik başarısız bir teklifin ardından, Sharon yeni bir siyasi parti olan Shlomtzion’u kurdu. Ancak seçimleri kazandıktan kısa bir süre sonra, onu hükümeti oluşturan Likud ile birleştirdi.
Sharon Tarım Bakanı olarak atandı. Gazze Şeridi gibi itiraz edilen alanlarda 200’den fazla Yahudi yerleşiminin yaratıldığı bir program başlatmak için gücünü kullandı.
Likud partisi 1981 seçimlerini kazanırken, Savunma Bakanı olarak Sharon atandı. Daha sonra birçok Afrika ülkesi ile diplomatik ilişkileri sürdürmeye devam etti ve birçok Etiyopyalı Yahudilerin İsrail’e göç etmesine yardım etti. Haziran 1982’de İsrail birlikleri Lübnan’ı başta Beyrut’ta kamp yapan FKÖ lideri Yasser Arafat ve güçlerini izlemeye aldı. Amacına ulaşmak için o sırada Hıristiyan yanlısı bir hükümete başkanlık eden Bachir Gemayel ile ittifak kurdu. Ancak daha sonra Gemayel suikast düzenledi. Takipçileri Sabra ve Shatila’daki mülteci kamplarına saldırdı, çoğunlukla Filistinliler ve Lübnanlı Şii erkek, kadın ve çocuklar olmak üzere 762 ila 3.500 sivili öldürdü. Şaron’un onu durdurabileceğine inanılıyor ama Sharon hiçbir müdahalede bulunmamıştır. Olayı 1983’teki bir soruşturma görevinde görmezden geldi. Daha sonra pozisyonundan çıkarıldı. Ancak Sharon, kabinesiz bakan olarak kabinede kaldı.
Daha sonra 1984-1990 yılları arasında Sanayi ve Ticaret Bakanı olarak görev yaptı. Bu dönemde, ABD ile 1985 serbest ticaret anlaşmasının imzalanmasında etkili oldu. Daha sonra 1990-1992 yılları arasında konut ve inşaat bakanı oldu. O zamanlar ülkeye Sovyetler Birliği’nden gelen yeni bir göç dalgası vardı ve onları barındıran Şaron, 144.000 yeni apartman inşa etmeyi başardı. Aynı zamanda Knesset’te de önemli bir rol oynamıştır. 1990 yılında Dışişleri ve Savunma Komitesinin üyesi ve aynı zamanda Sovyetler Birliği’nden Yahudi göçünü denetlemek için kurulmuş komitenin başkanı seçildi. 1992 yılına kadar her iki pozisyonda da görev yaptı.
1996 yılında, Benjamin Netanyahu’nun hükümetinde Ulusal Altyapı Bakanı olarak 1998’e kadar görev aldı. Daha sonra 1998’den 1999’a kadar aynı hükümette Dışişleri Bakanı oldu. 1999’da İşçi Partisi hükümeti kurduğunda, Ariel Şaron Likud Partisi’nin Başkanlığına seçildi. Başbakanlık görevi için kampanya başlattı.
28 Eylül 2000’de büyük bir askeri grupla Kaya Kubbesi ve El Aksa Camii’nin bulunduğu Tapınak Dağı kompleksine ziyarette bulundu. Ayrıca, bundan böyle, bölgenin İsrail kontrolünde kalacağını da ilan etti. Tapınak Dağı Yahudiler için en kutsal yer iken, aynı zamanda İslam’ın üçüncü en kutsal bölgesi. Şaron’un ziyareti doğal olarak Filistinliler tarafından yeni bir saldırı dalgasını ateşledi ve bu da İsraillilerin daha da saldırgan olmasını sağladı. Bu nedenle, seçim 6 Şubat 2001’de gerçekleştiğinde, Sharon kolayca seçimleri kazandı. Başlangıçta zorlu bir şekilde ülkesinin güvenliği için sert politikalarına devam etti. 2001 yılının Eylül ayında, Filistinlilerin kendi topraklarını kurma hakkına sahip olmaları gerektiğini, ancak bunu Ürdün Nehri’nin batısına doğru yapmaları gerektiğini belirtti.
2002’de Filistinlilerin intihar bombalı saldırılarına tepki olarak bir dizi Filistin bölgesinde yoğun bir askeri saldırı olan Operasyonel Savunma Kalkanı’nı başlattı. Ayrıca Batı Şeria çevresinde bariyer inşasına izin verdi. Ancak, Ariel Sharon kısa süre sonra bir kalp rahatsızlığı geçirdi ve 2003’te İsrail ile Filistin arasındaki barış için ABD yol haritasını onayladı. Ardından, İsrail birliklerinin yanı sıra Gazze Şeridi’nden göçmenlerin tam olarak çekilmesini istedi. Pek çok taraftarını kızdırmasına rağmen planına devam etti. 16 Ağustos ile 30 Ağustos 2005 tarihleri arasında Gazze’den tahliye edilen 8 bin 500’den fazla İsrailli yerleşimci vardı. Yerleşim yerleri tahrip edildi. İsrail askerleri bölgeyi 11 Eylül 2005’te terk etti. Böylece 38 yıllık bir varlığı sona erdirdiler.
Hareketinin Likud Partisi içinde popüler olmadığı için Kadima adında yeni bir parti kurmayı önerdi. Fakat bu fikrini geliştiremeden önce iki kalp krizi geçirdi ve güçsüzleşti. 1980’lerden bu yana, Sharon obezite, kronik yüksek tansiyon ve yüksek kolesterolden muzdaripti. Yemeye ve sigara purolarına bayılıyordu. 18 Aralık 2005’te, Sharon küçük bir iskemik inme geçirdi ve hastaneye yatırıldı. Dinlenmek yerine hemen çalışmaya başlamış ve 4 Ocak 2006’da hemorajik inme geçirmiştir. Daha sonra iki ameliyat geçirmiştir. Kanama dursa da komaya girdi ve 11 Ocak 2014’te ölümüne kadar bitkisel hayatta kaldı. Devlet cenazesi 13 Ocak’ta gerçekleşti. Daha sonra, eşi Lily’nin yanına, Negev Çölü’ndeki ailesinin çiftliğinde gömüldü.
Güney İsrail’de inşa edilen askeri üslerden oluşan bir komplekse Ariel Şaron, adı verilmiştir. Ayrıca, Tel Aviv dışında bulunan yapım aşamasında olan Ariel Sharon Park da adını taşıyor. Bittiğinde, park New York’taki Central Park’tan üç kat daha büyük olacaktır.
Ünü: İsrail Başbakanı
Uyruğu: İsrail
Politik İdeolojisi: Kadima
Doğum Tarihi: 26 Şubat 1928
Burcu: Balık
Doğum Yeri : Filistin
Babası: Shmuel Sheinerman
Annesi: Dvora Scheinerman
Kardeşi: Yehudit Sheinerman
Eşi / Eski Eşi: Lily Şaron (M. 19632000), Margalit Şaron (M. 19531962)
Çocukları: Gilad Sharon, Omri Sharon
Din: Yahudilik
Ölüm Tarihi: 11 Ocak 2014
Ölüm Yeri: Tel Aviv, İsrail
Eğitim: Kudüs İbrani Üniversitesi, Tel Aviv Üniversitesi
Yazar: Osman Uçar