Radikal teknikleri ve Asya tasarım ilkelerini benimsemesiyle sanat tarihinin gidişatını değiştiren Amerikan asıllı İngiliz ressam Whistler 1834’te Lowell, Massachusetts’te doğdu.
1845 yılında, 11 yaşındayken Whistler Imperial Güzel Sanatlar Akademisi’ne kaydoldu. Bir süre sonrada Amerika Birleşik Devletleri Askeri Akademisi’ne katıldı. Lakin otoriteye ve zayıf akademik performansa karşı gelmesi ile sınır dışı edildi.
West Point’te Deniz kuvvetleri sahil araştırmalarında çizim bölümünde çalıştı. Bu sayede geliştirdiği harita yapımı, Whistler’ın okuldan ayrıldıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri Sahil ve Jeodezik Araştırma için topografik bir ressam olarak ilk işini almasına yardımcı oldu. İki aylık görev süresi boyunca sanatçı, dağlama sürecini öğrendi, Daha sonra 490 gravür, kuru nokta ve mezzotints yaratmak için kullanacağı bir beceri kazandı.
Bir meslek olarak sanat peşinde koşan Whistler, 1855’te Fransa’ya gitti. Paris Whistler için sağlam bir eğitim alanı sağladı, kendine güveni geldi, İsviçre ressamı Charles Gabriel Gleyre’nin atölyesinde, daha sonra da Empresyonist Claude Monet ve Camille Pissarro’nun yanında geleneksel sanat yöntemleri üzerine çalıştı.
Asıl sanatsal gelişimi 1858 yılında Fransız ressam Henri Fantin-Latour ile arkadaş olmasıyla başladı. Latour’un aracılığıyla Realist ressam Gustave Courbet, Alphonse Legros ve Edouard Manet’in yanı sıra şair ve sanat eleştirmeni Charles Baudelaire ile tanıştı.
1860’lı yılların sonlarına doğru portre çalışmalarına başladı. 1866 yılında Valparaiso, Şili’ye seyahat etti. Sanatsal repertuarına üç deniz haritası çizerek dahil etti. Başlangıçta “mehtap” olarak adlandırılan ve daha sonra “nocturnes” olarak değiştirilen akşam limanı sahneleri, sanatçının empresyonist görüşlerine ilham kaynağı oldu.
1870’te Londra’ya taşınan Whistler, sanatçı Claude Monet ve Camille Pissaro sayesinde İzlenimciliğin farkına vardı. Çalışmalarında uzak ışıkları ve gemileri ön plana çıkartmak için parlak renk lekeleri içeren ince boya katmanları tatbik ederek nocturnlarını yarattı. Basitleştirilmiş resimleri, etkileyici çizgileri, Asya baskıları ve Japon estetik ilkeleri, İngiliz Estetik sanatçıları için fark yarattı ve merak uyandırdı. Whistler bir sanatçı olarak tanınırken, aynı zamanda esprili, ileri görüşlü bir adam olarak ününü de kazanmıştır.
Baskın kişiliği zaman zaman bir sanatçı olarak kariyerini olumsuz etkiledi. Sanat eleştirmenleri ile de tartıştı. Resmine yaklaşımını açıklayarak, 1873’te “renk bilimi ve ‘resim modeli’ olarak tanımladığı kendi sanat kuramını geliştirdi.
1879’da iflas eden Whistler, Londra’daki evinden çıkmaya zorlandı. Bir dizi gravür oluşturmak için Güzel Sanatlar Topluluğu’nun komisyon düzenlediği Venedik’e gitti. Venedik’te elliden fazla gravürle birlikte birçok pastel ve suluboya tablo yarattı.
Hayatının ilerleyen yıllarında portrelerini boyadı, renkli fotoğraf ve litografi denemeleri yaptı ayrıca iki kitap yayınlandı.
1888’de Whistler eski bir öğrencisi ve arkadaşı olan Beatrix Godwin ile evlendi. Saygın bir kadın olması sebebi ile onun bağlantıları sayesinde daha fazla komisyon aldı. Çift, zarara uğramadan verimli bir üretim döneminde iken Paris’e taşındı. Daha sonra, Whistler bir sanat okulu kurdu, ancak sağlığı projeyi yönetilemez hale getirdi.
Resimde duygusallığa ve ahlaki yanılsamaya karşıydı. “Sanat için sanat” ın önde gelen savunucusuydu. Sanatın anlatıya hizmet etmemesi gerektiği fikrini benimsedi ve teşvik etti. Onun yöntemleri yağlı boya, pastel, suluboya, hatta iç tasarım ve dekoratif sanatlar gibi mevcut yaklaşımları değiştirdi. Venedik pastellerinde düz, etkileyici ve kökten sadeleştirilmiş formları değiştirerek soyut akışkan mavi ve gri pigmentleri kullandı.
Resim ve müzik arasında bir paralellik bulmak isteyen Whistler, tonal uyumu ön plana çıkarırken, resimlerinin çoğunu “düzenlemeler”, “armoniler” ve “nocturn” lerden aldı.
1903 yılında sağlığının bozulması ile hayatını kaybetti.
En önemli eserleri:
Whistler’in Annesi, Tavus kuşu, 1 Numaralı Senfoni Beyaz Kız, Porselen Topraklarından Prenses, Altın Scab, Mor ve Altın Caprice, Bayan Meux Portresi, Mavi ve Gümüşte Uyum, Mavi ve Altın Valparaiso Koyu’nda Nocturne, Pembe ve Gri Uyum, Pembe Kırmızı ve Mor Aranjman, Milly Finch, Mavi ve Yeşil Nocturne, Buzda Thames, Siyah Aranjman, Annie Haden, Mavi ve Pembe Senfoni, Whistler Stüdyosunda, Mavi ve Gümüş Trouville, Rag Toplayıcılar, Nocturne- Solent
Kaynakça:
http://www.jamesabbottmcneillwhistler.org
Yazar: Börte Büşra Yavuz