Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Kas Romatizması (Fibromiyalji) Nedir, Belirtileri ve Tedavisi Nasıldır?

0 918

Kas Romatizması (Fibromiyalji) Nedir, Belirtileri ve Tedavisi Nasıldır?Kas romatizmasının diğer adı fibromiyaljidir. Kas ve yumuşak dokuyu etkileyen bir hastalıktır. Dünyada en sık görülen genel bir ağrı hastalığıdır. Sıklıkla orta yaş kadınlarda görüşür. Yaşla birlikte görülme sıklığı artar. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Hormonal değişiklikler, stres, beyinde serotinin düşüklüğü gibi faktörlerle ilişkisi olduğu ileri sürülmektedir. Multipl skleroz, inflamatuar bağırsak hastalığı, romaroid artrit gibi sistemik hastalıklarda, kronik yorgunluk sendromu ve migren gibi rahatsızlığı olanlarda daha fazla rastlanmaktadır. Fibromiyaljili hastaların ebeveynlerinde de aynı hastalığın görülme olasılığı yüksektir.

BULGU, BELİRTİ VE YAKINMALAR

En az üç ay süren kas ağrılarının olması gerekir. Kulunç ağrısı şeklinde ifade edilir. Kulunca, yani fibrositise en sık sırt ve boyunda rastlanır. Ancak bütün kaslarda görülebilir. Adale içinde oluşan sert düğümcükler hastaya şiddetli ağrı verir. Vücutta hassas ya da tetik noktası denilen ağrı noktaları bulunmaktadır. Ağrı noktalarına bası uygulanarak hassasiyet belirlenir. Tanı koymak için tetik noktaların varlığı gereklidir.Uyku bozuklukları görülür. Kişi, uyuyamama, gece sık sık uyanma nedeniyle sabahları yorgun kalkar. Yetersiz uyku serotinin düşüklüğüne, o da ağrı eşiğinin azalmasına neden olur. Gece uykusu alınamadığı ve tam olarak dinlenilemediği için gün boyunca keyifsizlik, isteksizlik ya da sinir hali görülebilir. Bu kişilerde, sabah yataktan kalktıkları zaman, “Sanki dayak yemiş gibi kalktım” ifadelerine rastlanır. Tükenmişlik görülür. Bu bulgular depresyona ait bulgulardır.

Diğer sık görülen şikayetler hafif göz ve ağız kuruluğudur. Baş ağrısı, ishal, kabızlık, karın ağrısı, hazımsızlık, gaz, şişkinlik, sık idrara çıkma, ağrılı adet görme, kulak çınlaması diğer yakınmalardandır.Adale romatizmalı hastalarda kan tetkikleri ve röntgen filmlerinde birçok yakınma olmasına rağmen herhangi bir bozukluk yoktur.Adale romatizması, yani fibromiyalji tanısının konamaması ile hastalar bir hekimden diğer hekime giderler. Ağrı kesicilerle yaşamaya başlarlar. Ağrı kesicilerin yan etkileri ile de uğraşırlar. Ağrı kesicilerin sürekli kullanılması özellikle midesi hassas kişilerde mide kanamasına neden olur. Bu yüzden tanının doğru konması hayat kalitesi bakımından önemlidir.

TIBBİ TEDAVİSİ

Öncelikle düzenli bir uyku sağlanmalıdır. Uykuyu bozan çay, kahve ve gazlı içecekler akşam saatlerinde tüketilmemelidir. Kafeinsiz içecekler tercih edilmelidir. Antidepresan ilaçlar verilir. Antidepresanların etkisi için en az iki hafta beklenilmelidir. Hekimin tavsiye ettiği şekilde kullanılmalıdır. Antidepresan etkinin oluşması beklenirken bu dönemde yakınmaları azaltmak için ağrı kesici ilaçlar verilir. Sürekli ağrı kesici kullanımından kaçınılmalıdır. Hastaya stresle başa çıkma yöntemleri anlatılır. Günlük egzersizler önerilir. Amitriptilin, duloksetin veya pregabalin gibi ilaçlar tedavide kullanılmaktadır. Bazen ağrı olan kas bölgelerine doktor tarafından enjeksiyon ile lokal anestezik ilaçların uygulanması ağrıların 2-3 ay düzelmesini sağlayabilir.

DİYET DEĞİŞİKLİKLERİ

Monosodyum glutamat (MSG) ve aspartam gibi gıda katkı maddeleri sinir uçlarının ağrı uyarısına karşı hassasiyetini artırır. Fibromiyaljisi olan bazı kişilerde gıdalarla alınan bu katkı maddelerinin gıda ile alımının engellenmesiyle yakınmalar azalmaktadır. Bu nedenle, işlenmemiş ve gıda katkıları kullanılmayan besinlerin tüketilmesi bütün insanlar için yararlıdır. Diyet içecekler veya fast-food gıdalar yakınmaları artırabilir, tüketilmemelidir.Somon, ceviz ve keten tohumu gibi omega-3 yap asitlerinden zengin gıdalar iltihabi yanıtı azaltıp kalp damar sağlığı üzerine koruyucu fayda sağlarlar. Fibromiyalji hastaları, omega-3 desteği yerine beslenmelerine somon balığı (haftada 3 porsiyon), günde yarım-bir avuç ceviz, günde 50 gram çekilmiş keten tohumu (50 gram keten tohumu içeren ev yapımı ekmekler yapılabilir) veya 2-3 tatlı kaşığı keten tohumu yağı salatalara katarak tüketebilir.Alkol tüketimi bırakılmalı, kafein içeren gıdaların tüketilmesi azaltılmalıdır. Bu tür alışkanlıklar uykunun kalitesini, derinliğini bozarak fibromiyalji yakınmalarını artırabilir.

YAŞAM TARZI DEĞİŞİKLİKLERİ

Fibromiyalji tedavisinin önemli bir kısmını sık (haftada 5 gün, 20-30 dakika) ve düşük yoğunluklu egzersiz oluşturur. Yürüyüş, bisiklete binme, suda aerobik egzersiz yapılması ve yüzme gibi egzersizler önerilmektedir. Egzersiz ile kas ağrısı ve hassasiyeti, kas kuvveti ile uyku kalitesi düzelir.Egzersiz, başlangıçta kas ağrısını ve yorgunluğu artırabilir. Bu nedenle motivasyonu kaybetmeden ağır olmayan hafif egzersiz programına devam edilmelidir. Düzenli yapılan egzersiz, fibromiyalji yakınmalarını azaltır. Eğer egzersiz yapılmaz, hareketsiz yaşam tarzına sahip olunursa kilo alımına bağlı vücudun hantallaşması, eklem, kas ve bağlantı noktalarına daha fazla yük binmesi ile fibromiyalji yakınmaları artar, halsizlik ve depresyon derinleşir. Eğer daha önceden hiç egzersiz programına başlanmadıysa bu konuda doktor ile görüşüp yavaş bir şekilde egzersiz programına başlanmalıdır. Önce haftada 3 gün onar dakikalık kısa süreli egzersiz ile başlanıp daha sonra haftada 5’er dakika artırılarak haftada 3 gün 15’er dakikaya çıkılması bu şekilde bir ay sonunda da haftada en az 5 gün 20-30’ar dakikalık düzenli egzersiz programına devamı yararlıdır. Haftada birkaç gün birkaç saat süren düzensiz egzersiz programının sağlık yararı bulunmamakta, daha çok sakatlık gelişmesine neden olmaktadır.Uyku kalitesinin, süresinin ve derinliğinin iyi olması fibromiyalji yakınmalarını azaltır. Eğer uyku sorunu varsa, uyku sorunları ile ilgili bölümde bu konuda daha detaylı bilgi verilmektedir.Ağrı bölgelerine sıcak (cildi yakmayacak sıcaklıkta) kompres ve duruş-oturma pozisyonlarının düzeltilmesi yararlıdır.

Kas Romatizması (Fibromiyalji) Nedir, Belirtileri ve Tedavisi Nasıldır?ÖNERİLEN BESİN TAKVİYELERİ

5-Hidroksitriptofan (5-HTP): Serotonin düzeylerini artırır ve depresyon gelişimini önlemeye destek olur. Anksiyeteyi azaltıp uyku kalitesini artırmak amacıyla ve vücutta hassas noktaları azaltmaya da destek olmak üzere günde 3 kez 100 mg alınması önerilir. Serotinin aktivitesinin önemli olduğu diğer hastalıklar migren ve süreğen yorgunluk sendromunda da yardımcı olabilir. Günde 3 defa 100-300 mg 5-HTP kullanımı tavsiye edilmektedir.

Melatonin: Uyku kalitesini ve ağrı sistemini olumlu yönde etkileyen doğal bir hormondur. Uykuya dalmak için geçen süreyi azaltır, dolayısıyla uyku kalitesini de artırır. Fibromiyaljide görülen hassas noktaları azaltır. GEce yatmadan 1 saat önce 3 mg alınması önerilir. Fibromiyaljide serotonin, melatonin ve kortizol gibi hormonların döngüsel ritmik salgılanmasında bozukluklar bulunabilmektedir. Fibromiyaljide 6 hafta süresince günlük 10 mg melatoninin tek başına veya amitriptilin ile beraber kullanılması sadece amitriptilin alanlara göre ağrı yakınmalarında daha yararlıdır. Fibromiyaljide 5mg/gün dozlarında melatonin tek başına veya antidepresan ilaç fluoksetin ile birlikte verildiğinde, sadece fluoksetin alanlara göre daha etkilidir. Melatonin için önerilen günlük kullanım dozu gece 21:00-22:00 saatlerinde bir defada alınan 5-20 mg’dır.

S-Adenozilmethiyonin (SAMe): Serotonin gibi nörotransmitterlerin, çeşitli eklem bileşenlerinin ve antioksidanların vücuda salınımını destekler ve FM hastalarında ağrı, yorgunluk ve gerginliği azaltabilir. Antidepresanlarla birlikte de alınabilir. Enterik kaplı tabletlerden günde 800 mg aç karnına alınması önerilir.

L-karnitin (LAK): Birçok fibromiyalji hastasında LAK metabolizmasında bozukluk ve eksiklik görülebilmektedir. Çift kör plasebo kontrollü bir çalışmada günde 3 defa 500 mg LAK içeren kapsül alan hastalarda 8 haftanın sonunda fibromiyalji yakınmalarında azalma sağlanmıştır. LAK önerilen günlük kullanım doz aralığı 1.000-2.000 mg’dır.

Magnezyum: FM hastalarında Mg düzeyleri genellikle düşüktür. Enflamasyonu azaltıp kasların gevşemesini sağlayan magnezyumdan günde 3 kez 200 mg alınması önerilir. 1.200-2.400 mg malik asit ile birlikte alındığı takdirde ağrı kesici etkisinde artış gözlenmiştir.

Bromelain: Günde 2-3 kez, 200-400 mg dozda bromelain, ağrı ve enflamasyonu azaltmaya destek olabilir. Uyarı: Kan sulandırıcı kullananlarai peptik ülser hastalarına ve antidepresan kullananlara, peptik ülser hastalarına ve antidepresan kullananlara bromelain takviyesi önerilmez.

Balık yağı: Günde 1.000-3.000 mg ağrı ve enflamasyonu azaltmak için önerilir. Az hastayı kapsayan ve bir fibromiyalji vakasının da olduğu nöropatik ağrısı olan hastalarda günde 2.400-7.200 mg EPA-DHA içeren omega-3 kullanılmasıyla 19 ay gibi uzun bir süre kullanımda önemli bir yan etki olmadan ağrı yakınmalarında azalma olduğu gözlemlenmiştir. Romatoid artrit, enflamatuar bağırsak hastalığı ve ağrılı adet görme (dismenore) gibi hastalığı olanlarda sık olarak görülen sabah tutukluğu, eklem ağrıları ve hareket kısıtlılığı omega-3 içeren desteklerle azaltılabilmektedir.

Koenzim Q10: Güçlü antioksidan etkilidir. Hücrenin enerji kaynağı mitokondrinin çalışmasını destekler ve hücrelere zararlı serbest oksijen radikallerinin zararını engeller. Bağışıklık sistemini ve kas-iskelet yapısını destekler. Uyarı: Kan sulandırıcı ilaç kullananların hekim tavsiyesi ve kontrolünde kullanması gerekmektedir. Fibromiyalji hastalarında günde 3 defa 100 mg kapsül (toplam 300mg/gün) dozunda 3 ay süreyle koenzim Q10 verilmesinin hastalığa bağlı yakınmaları azalttığı ve mitokondrinin işlevlerini düzelttiği gösterilmiştir.

C vitamini ve B12 vitamini: Fibromiyalji hastalarında günde 3 kez 500 mg C vitamini ve 3-5 mg B12 vitamini takviyesi önerilir.

D vitamini: Eksilkiği, fibromiyaljiye benzer şekilde kemik ve kas ağrısına neden olabilir. Fibromiyalji düşünülen bütün hastaların D vitamini eksikliği açısından taranması gereklidir. D vitamini eksik olanlarda ağız yoluyla kolekalsiferol verilir. D vitamini düzeyi düşük olan kişilerin, D vitamini düzeyi normal olanlara göre iki kat daha fazla ağrı kesici ihtiyacı vardır, D vitamini düzeyi düşük olan hastaların sadece ağız yoluyla kolekalsiferol verilmesiyle yakınmalarında düzelme sağlanabilir.

E vitamini: Fibromiyalji hastalarında vücutta antioksidan düzeyleri azalmış olabilir. E vitamini fibromiyalji semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmak için günde 400 IU önerilir.

ÖNERİLEN BİTKİSEL İÇERİKLİ TAKVİYELER

Zerdeçal: Enflamasyonu azaltmaya destek olarak önerilir. 1 çay kaşığı drog, 1 bardak su içine ilave edilir ve kaynayana kadar ısıtılır. 5-10 dakika demlenip süzülür. Günde 2-4 bardak içilmesi önerilir. Emilimini artırmak için içine bir tutam karabiber katılmalıdır.

Gülotu kökü (Rhodiola rosea): İlaçlar kadar olmasa da daha az yan etkiye sahip ılımlı antidepresan etkilidir. Rhodiola rosea, %3 rosavin veya %1 salidrosild ile standardize ekstraktının günlük kullanım dozu 300-600 mg arasında değişmektedir.

Sarı kantaron (Hypericum perforatum, St. John’s wort): 5HTP ile birlikte %0.3 hiperisin içeren sarı kantaron ekstresinden günde 3 kez 300 mg alınması önerilir. Ayrıca 2 çay kaşığı parçalanmış drog, bir bardak kaynar sıcaklıktaki su içine ilave edilir, ağzı kapaklı olarak 10 dakika demlenip süzülür. Günde 2-3 kez içilir. Günlük 600-1.200 mg hypericum perforatum ekstratının kapsül olarak 2 veya 3’e bölünmüş dozlarda kullanılması önerilir. Sıvı ekstraktları da bulunmaktadır. İlaçlarla etkileşimi nedeni ile tıbbi yedavi almayan kişilerde kullanılmalıdır.

KOMPRES VEYA MASAJ ŞEKLİNDE UYGULAMA

Zencefil: Sırt ve kas ağrılarında 3 tatlı kaşığı ince kıyılmış zencefil veya 2 tatlı kaşığı kuru toz drog 500ml kaynamış suda ağzı kapalı olarak 10-15 dakika demlenir. Bir havlu, hazırlanan suyun içine batırılır ve kompres şeklinde ağrılı olan bölgeye 20-40 dakika süreyle uygulanır.

Kapsaisin: Ağrıyı azaltmaya destek olabilir. Ağrı olan bölgelere kapsaisin içeren krem veya jeller ya da yakı formundaki ürünlerin kullanılması önerilir. 10 gram kırmızıbiber tozu 60 ml %50’lik etanol ile karıştırılır, ağrılı olan bölgeye tatbik edilir.

Yazar:Fatih Bolelli

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku