Toyota; dokuma işçiliği yapan bir babanın erkek evladıydı. Hayatı boyunca içki ve sigaradan nefret etti. Bugün çalışmayıp sadece laf üreten üçüncü dünya ülkelerine arabasını satıyor, ülkesi olan Japonya’ya milyarlarca dolar para kazandırıyor. Bugün bile ülkemizde onun araçlarına milyarlar ödeyerek Japonya’ya para kazandırıyoruz.
Toyota 1894 yılında Yamaguçi şehrinde dünyaya gözlerini açtı. Babası dokuma işiyle uğraşıyordu. Lise öğrenimini bitirir bitirmez Tokyo üniversitesine yazıldı. Burada mühendislik eğitimi alan Toyota her zaman kendisine ait bir işletme hayali kurardı. Babası işçi olduğu için gece gündüz çalışıyordu. Toyota babasının bu durumuna çok üzülüyor ve kendisininde artık bir iş yerlerinin olmasını çok istiyordu. Üniversitede aldığı eğitim gemi inşası olmasına rağmen, o her zaman otomobillere merak saldı. O yıllarda otomobiller henüz yeniydi ve sokaklarda görülmesi bile insanlar için şanstı. Toyota çok çalıştı ve biriktirmiş olduğu para ile Amerika ve Avrupa ülkelerine gitti. Orada yeni bilgiler öğrenen Toyota ülkesine geri döndüğünde büyük bir azimle kendi arabasını üretmek istiyordu. O yıllarda Ford, General Motors e Chrysler gibi araba markaları Japonya’nın piyasasını tamamen ele geçirmiş ve Japonya bu otomobillere çuvalla para harcıyordu.
Milliyetçi olan Toyota ülkesinin böylesine para harcamasına çok üzülüyordu. Milleti için kendi aracını üretmek istiyordu ancak o yıllarda Japonya’da araba üretecek teknik alet ve fabrika yoktu. Bu Toyota’nın hevesini kıracak bir şey değildi. Borcun altına girerek dış ülkelerde makineler sipariş etti. Ancak bu sipariş ettiği tüm makineler gümrükten geçemedi ve altı ay boyunca deniz gümrüğünden aletlerini teslim alamadı.Borç içine girdi ve borcu karşılığında aldığı makineleri de teslim alamadı. Bu durum karşısında çok çaresiz kaldı. Daha sonra aklına süper bir fikir geldi. Yaptığı şey ülkesi içindi ve ülkesinin menfaatini düşünüyordu. Bu yüzden dolayı ülkesinin önde gelenlerinden projesi için yardım istedi. O yıllarda Japonya devleti böylesine bir girişim için zaten hazır bir durumdaydı. Toyoto’nın teklifini hemen kabul ettiler. Devletin bu yapmış olduğu hareket çok takdire şayandı.
O yıllarda otomobil satıcıları daha çok kendi ülkelerine odaklanınca Toyoto için bir fırsat doğdu. Bunu kaçırmak istemeyen Toyoto kollarını sıvadı ve hemen işe koyuldu. Yurt dışından makineler getirdi ve bunlarla motor üretimine başladı. İlk olarak motosiklet üretimini başlattı. Nihayet 40 yaşlarında otomobil üretimine başladı. Ürettiği otomobiller aerodinamik otomobillerdi ve sadece üç taneydi.
Sonraki yıllarda Toyota kendi fabrikasını kurdu ve adını Toyota Motor Company adını verdi. Bununla birlikte resmen araba üretimine el atmış oldu. Ürettiği otomobiller yıllar içerisinde dış ülkelerin ürettiği tüm arabaları geçmeye başlamıştı. Bu yıllarda ABD araçları Japonya sınırlarına girmeyi başaramadı.
İkinci dünya savaşı patlat verdi o yıllarda. Toyota’yu da etkiledi bu durum ve araç üretimi duraksadı. Ülke silah üretimine daha çok ağırlık verdi. Araç üretimi ise savaşlarda kullanılan Jip şeklini aldı. Toyota savaş yıllarında da ülkesine katkı sağladı ve savaşlarda kullanılacak araçları kendisi üretti.
Nihayet savaşın bitimi ile Toyota tekrar yaralarını sarmaya başladı.Artık otomobil ve kamyon üretimi yapıyordu. O yıllarda ürettiği SA adını verdiği binek otomobiller çok tutmuştu. Fakat savaş sonrasında kriz yaşayan Toyota bir de ekonomik kriz ile karşı karşıya kalmıştı. Bu yüzden dolayı işçi çıkarımları yapmaya başladı. İşçilerden maaşlarında düşüş yapmak istedi ancak işçiler kabul etmedi. Bunun üzerine büyük sıkıntılar yaşayan Toyota iyice batma noktasına gelmişti bile.
Savaş ve krizler Toyota’ya hep kötü etki etse de bu sefer çıkan ABD-Kore savaşı Toyota’nın çok işine yaradı. ABD konum olarak Kore’ye araç götüremezdi bu yüzden Kore’ye yakın olan Japonya ülkesinden araba talep etti. Hatta ücreti peşin ödedi. İşte bu olumlu gelişme Toyota’yı batmaktan kurtardı. Bu gelişmelerle canlanan Toyoto artık dış ülkelere de araba satışını başlattı. Toyota 65 yaşında kalp krizi geçirdi ve hayata gözlerini yumdu.
Yazar:Zafer Kaplan