Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Kıyıların Şekillenmesi ve Başlıca Kıyı Tipleri

0 3.399

Kıyıların şekillenmesinde en etkili dış kuvvetler dalgalar, akarsular, gel-git olayı, buzullar ve akıntılardır. Rüzgarlar ise dalgaları etkilemesi açısından dolaylı bir etkiye sahiptir.

11

Dalmaçya Tipi Kıyılar
Denize paralel uzanan dağların arasındaki vadilere deniz suyunun girmesiyle oluşur. Bu kıyılar Adriya Denizi’ndeki Hırvatistan kıyılarında görülür. Ülkemizde ise Akdeniz’de Teke Yarımadası’nda (Antalya) Kaş kıyıları bu kıyılara örnektir.

21

Fiyord Tipi Kıyılar
Buzulların aşındırmasıyla oluşmuş vadilerin sular altında kalmasıyla meydana gelmişlerdir. En güzel örneği Norveç ve İskoçya kıyılarıdır. Türkiye’de görülmez.

Skyer Tipi Kıyılar
Buzulların etkisiyle oluşmuş binlerce adacığın ve gölcüğün olduğu karmaşık kıyılardır. Bu kıyılara Norveç ve Güney Şili’de rastlanır. Türkiye’de görülmez.

31

Ria Tipi Kıyılar
Platoları yaran derin vadilerin deniz veya okyanusların yükselmesi sonucu sular altında kalması ile oluşur. Bu tür kıyılar İspanya’nın kuzeybatı kıyısında yaygındır. Ülkemizde ise Çanakkale Boğazı, İstanbul Boğazı ve Haliç bu şekildeki kıyılara örnektir.

41

Enine Kıyılar
Dağların denize dik uzandığı yerlerde denizin vadileri işgal etmesiyle oluşur. Bu kıyılarda girinti-çıkıntı çoktur, koy, körfez ve limanlara fazlaca rastlanır. Kıta sahanlığı geniş ve denizin derinliği azdır. Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım kolay sağlanır. Bundan dolayı kıyıdaki limanların hinterlandı geniştir. Ayrıca bu tip kıyılarda denizel iklimin etkileri iç kesimlere kadar sokulabilmektedir. Ege kıyılarımız enine kıyıların en iyi görüldüğü yerlerdendir.

51

Boyuna Kıyılar
Dağların denize paralel uzandığı yerlerde görülür. Bu kıyılar gayet sadedir, girinti-çıkıntı çok azdır. Kıyı ile iç kesim arasında ulaşım zordur ve geçitlerde sağlanır. Ayrıca denizel iklimin etki alanı dardır. Karadeniz ve Akdeniz kıyılarımızda görülür. Doğal liman bakımından fakir olan bu kıyılarda kıta sahanlığı dardır.

61

Limanlı Kıyılar
Yükseklikleri az olan alanlardaki vadilerin sular altında kalması ile oluşurlar. Bu kıyılarda tombolo, kıyı oku, kıyı seti gibi yerşekillerl görülür. Bu kıyılara Karadeniz’in kuzeyinde rastlanır.

71

Haliçli Kıyılar
Özellikle gel-gitin şiddetli olduğu yerlerde akarsuların ağızlarında oluşan ve bazen kara, bazen de deniz haline gelen kıyılardır. Hamburg ve Londra limanları en önemli haliçlerdir. Türkiye’de bu tip kıyılara rastlanmaz.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku