Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Lemming Sendromu

0 534

Lemming SendromuKuzey ülkelerine özgü kır faresi (lemming), Arktik’te veya yakınlarındaki tundra ekolojik topluluklarında yaşayan, Rodentia takımının, Muridae familyasından, 15 santim boyunda, 2 santimlik kısa bir kuyruğu olan, esmer-sarı renkli, üzerinde kara lekeler bulunan, soğuk mevsimlerde sürüler halinde göç edebilen, Avrupa ve Asya’da yaşayan otçul küçük bir kemirgendir. Sıçanlar, hamsterler, “muskrat” denilen misk sıçanları da bu türe girmektedir.

Diğer birçok kemirgen gibi, kır fareleri dönemsel nüfus patlamalarına sahiptir ve doğal ortamlarının sağlayamayacağı yiyecek ve barınak arayışıyla her yöne yayılırlar. Norveç kır faresi, çok hızlı bir şekilde üreyen birkaç omurgalı hayvandan biridir. Yaklaşık dört yılda bir neden büyük bir nüfus sayısına ulaştıkları bilinmemektedir. Davranış ve görünüşleri, göze çarpmayan ve kendilerini avcılarından gizlemeye çalışan diğer kemirgenlerden belirgin olarak farklıdır. Kır faresi, aksine, göze çarpan renklerdedir ve saldırgan davranır.

Kır fareleri hakkındaki yanlış inanışlar yüzyıllarca geriye gitmektedir. 1530’lu yıllarda, Strasbourg’lu coğrafyacı Zeigler, fırtınalı havalarda gökyüzünden yağmur gibi düştüklerini, ilkbahar döneminde otlar büyüdüğünde aniden öldüklerini ileri sürmüştü. Gökten yağdıklarını kabul eden doğa tarihçisi Ole Worm ise onları rüzgarın sürüklediğini iddia etti. Sonunda, Carl Linnaeus’un anatomi çalışmaları, kır farelerinin de hamsterler gibi diğer kemirgenlere benzediğini gösterdi ve doğal bir kökenlerinin olduğunu kanıtladı.

Bu arada, kır fareleri çok yaygın başka bir yanlış inanışa da konu oldular. Göçleri sırasında, uçurumlardan atlayarak kitlesel olarak intihar ettiklerinin belgesel filimleri bile “kurgulanarak” sansasyon yaratıldı. Aslında bu, toplu intihar değil, göç etme davranışlarının sonucuydu. Kır fareleri, nüfus yoğunluğu çok yüksek sayılara ulaştığında büyük gruplar halinde göç ederler. Yeni bir yaşam alanı aramak için koşan sürüler bir uçurumdan düşebilir ya da örneğin bir ırmağı geçmeyi seçebilirler. Suyun derinliğinin ve akıntının gücünün fiziksel kapasitelerini zorladığı durumlarda boğulurlar.

Giderek, sosyal psikolojide, kır farelerinin bu ölümcül göç davranışları, “lemming sendromu” olarak adlandırıldı ve halk arasında revaçta olan, liderler ya da medya devlerince de pompalanan popüler görüşlerin (trendlerin) peşinden hiç düşünüp sorgulamadan koşmanın büyük tehlikelerine işaret eden bir metaforun kaynağı oldu.

Kaynakça:
-Jean-Marie Pelt, Marcel Mazoyer, Théodore Monod, Jacques Girardon, “La Plus Belle Histoire Des Plantes”, Editions du Seuil, 1999. <br />
-Tyler Moss,”Do Lemmings Really Run Off Cliffs to Their Death?”, Mental Floss, 2013.<br />
-Peter Turchin, “Complex Population Dynamics: A Theoretical / Empirical Synthesis”, Princeton University Press,2003.

Yazar:Oben Güney Saraçoğlu

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku