Lökoplaki, halk arasında beyaz damak hastalığı olarak bilinmektedir. 40 yaş sonrası erkeklerde daha sık görülmektedir.
Lökoplakinin hastalık mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte, uzun süreli tahrişler sonucu geliştiği görülmektedir. Sigara içmek, tütün çiğnemek, kırık dişler, yanlış protezler sebep olmaktadır. Ağız içi hijyeninin kötü olması, aşırı alkol kullanımı, sürekli çok sıcak gıdalar tüketmek, dudak ısırma, beslenme bozukluğu da beyaz lezyonların oluşumuna katkıda bulunmaktadır. Tüylü lökoplaki ismi verilen tipi de AIDS hastalığında EBV enfeksiyonuna bağlı görülür ve hastalığın kontrolünün başarısız olduğunu gösterebilir.
Lökoplakinin kanserleşme riski vardır, mutlaka doktor takibinde olunması gereklidir.
BULGU, BELİRTİ VE YAKINMALAR
Ağız içinde herhangi bir bölgede görülmekle birlikte dil, yanak içi, dudak ve ağız tabanında daha sık oluşmaktadır. Tükürük kanal ağzı, boğaz, gırtlak, diş etlerinde de görülebilir.
Beyaz veya kirli beyaz renkte olan lezyonlar, zeminden hafif yüksektir. Üzeri düz olanlar, pürtüklü ve kalın lezyonlar şeklinde kişiden kişiye değişim gösterebilir. Ağrısız, beyaz kalınlaşmalar olarak tarif edilebilir.
Yapılacak muayenede lezyonlar yerinden kaldırılabiliyorsa mantar hastalığı düşünülür. Eğer tanı konamıyorsa, parça alınarak patolog incelemeye gönderilir. Biyopsi sonucu ile tanı konarak, karışabilecek hastalıklardan da ayırıcı tanısı yapılmış olur. Kanser riski açısından erken tanı koymak önemlidir.
TIBBİ TEDAVİ
Sigara, tütün çiğneme gibi alışkanlardan vazgeçilir. Kırık diş, diş protezi problemi mevcutsa diş hekimine yönlendirilerek neden ortadan kaldırılmaya çalışılır.
Lezyon, cerrahi yöntemlerle, lazer veya dondurma işlemi ile temizlenir. Sık olarak tekrarladığı için takip edilmelidir. Eğer kötü alışkanlıklar devam ederse, lökoplaki kısa sürede tekrarlar.
DİYET DEĞİŞİKLİKLERİ
Alkol, nedenlerden birisi olduğu için mutlaka bırakılmalıdır.
Bağışıklık sisteminin kuvvetli tutulması için sağlıklı ve dengeli beslenme gereklidir. Özellikle A vitamininden zengin tatlı patates, havuç, lahana, brokoli, ıspanak, hindiba, pazı, pancar, şalgam, marul, kuru kayısı, kavun, kırmızıbiber, ton balığı ve mango gibi gıdalar dönüşümlü olarak günlük tüketilmelidir.
YAŞAM TARZI DEĞİŞİKLİKLERİ
Sigara içilmesi veya tütün çiğnenmesi gibi alışkanlıklar bırakılmalıdır.
Yanak veya dudak içini tahriş eden diş sorunu veya protez varsa diş hekimi tarafından düzeltilmelidir.
Ağız hijyenine dikkat edilmeli, diş bakımı konusunda fırçalama, diş ipi ve periyodik diş temizliği yapılmalıdır.
ÖNERİLEN BESİN TAKVİYELERİ
Beta karoten: 6 ay boyunca haftada 2 kez 150.000 IU beta karoten verilen hastalarda hızla iyileşme gözlenmiştir.
A vitamini: Günde 50.000 IU A vitamini takviyesi beta karotenden daha etkili bulunmuştur, ancak A vitamini, potansiyel toksisitesi nedeniyle önerilmemektedir.
C ve E vitamini: Bir araştırmada, 50.000 IU beta karoten, 1 gram C vitamini ve 800 IU E vitamini takviyesinin 9 ay boyunca hastalara verilmesi sonucunda hastaların %56’sında tamamen iyileşme saptanmıştır.
ÖNERİLEN BİTKİSEL İÇERİKLİ TAKVİYELER
Yeşil çay: Günde 3 gram yeşil çay polifenolleri ve pigmentlerini içeren ekstreyi lezyonlar üzerine 6 ay boyunca tatbik eden kişilerde yaralarda önemli iyileşmeler gözlenmiştir.Ayrıca günde 2 gram çay yaprağının beş dakika boyunca çiğnenmesi ile de hem koruyucu hem de iyileştirici etki sağlanmıştır. Zerdeçal ile beraber kullanılmasının etkinliklerini artırabileceği yönünde preklinik çalışma vardır.
Kurkumin: Zerdeçalın aktif bileşeni olan kurkumin 3 ay süreyle günlük 8.000 mg dozuna kadar kullanılabilmekte ve lökoplaki dahil çeşitli organlarda kansere neden olabilecek riskli lezyonlarda düzelme sağlayabilmektedir.
Kaynakça:
https://www.mailce.com/lokoplaki-nedir.html
Yazar: Fatih Bolelli