Mandalina ve portakal, birbirleriyle karıştırılan ve birbirine benzeyen aynı kök aileye mensup meyvelerdir. Her ikisi de aynı çeşit besin içerir, nispeten tatlandırıcıdırlar ve genellikle kalori olarak düşüktürler.
Ancak mandalinalar ve portakallar birbirleriyle yakından ilişkili olsa da, aslında dikkate değer farklılıklar gösteren iki ayrı meyvedirler. Mandalina ve portakal benzer özelliklere sahiptir. Çünkü aynı gruptan gelmektedirler. Aynı şekilde görünürler, ama aslında ayrı kökenleri ve çeşitleri olan iki farklı meyve türüdürler.
Mandalina
Mandalina ilk kez Florida Palatka’da yetiştirilmiştir. 1800’lü yıllarda “tangerine” adını almışlardır. Çünkü Fas’taki Tangier kentinden ithal edilmiştir.
Portakal gibi, mandalina da narenciye ailesinin üyesidir. Mandalina üretiminin çoğu Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılır. Botanik açısından, mandalina narenciye sınıfının alt grubunu ifade eder. En yaygın olarak, kırmızımsı-turuncu ve parlak renkli olan mandalinler üretilmektedir. Mandalina ekim ayının sonundan ocak ayına kadar olan zaman diliminde yetiştirilir.
Portakal
Portakal Asya, Güney Çin ve Endonezya’da ortaya çıkmıştır. Bugün, portakalın büyük miktarı Abd Florida ve Brezilya Sao Paola’da üretilmektedir. Portakal, narenciye türlerinin meyvesidir ve aynı zamanda narenciye ailesinin de üyesidir. Portakal pomelo ve mandalina meyvesinin tohumlarının melezlenmesinden ortaya çıkarılmıştır. Birçok farklı portakal çeşidi vardır. Her biri tanımlayıcı özelliklere sahip dört sınıfa ayrılırlar
Yuvarlak: Birçok sayıda ortak portakal çeşidi (Valensiya, Hamlin, gardner) vardır. Bu sınıftaki portakalların çoğu meyve suyu üretimi için kullanılmaktadır.
Göbek: Portakalın en yaygın tüketilen tipidir.
Kanlı veya pigmentli: Kan portakalları koyu kırmızı bir ete sahiptir. Kabuk bazen de koyu kırmızı renklere sahip olabilir.
Tatlı: Bu portakal sınıfı çok düşük asit seviyesine sahiptir. Düşük asit seviyesi göz önüne alındığında, bu portakal ağırlıklı olarak yenir ve meyve suyu yapımında kullanılmaz. Portakal mevsimi çeşitliliğe göre değişir. Ancak, çoğu portakal Kasım-Mart ayları arasında üretilir.
Mandalina ve portakal arasındaki temel fark büyüklüktedir. Portakal, çeşitliliğe bağlı olarak farklı boyutlarda ve biraz farklı şekillerde olabilir. Portakal, mandalinadan daha büyük bir boyuta kadar büyümektedir. Bazen “bebek portakalları” olarak isimlendirilirler. Mandalina boyut olarak daha küçüktür. Genellikle daha az yuvarlaktır.
Mandalina olgunlaştığında yumuşak ve hafif olur, portakal ise olgunlaştığında genellikle sert ve ağırdır. Mandalina ve portakalın her ikisi de çeşitli tohumlara sahip olmaktan çeşitliliğe bağlı olarak çekirdeksiz kalmaya kadar uzanmaktadır. Örneğin, göbek portakalları çekirdeksiz, Valencia portakalları ise çekirdeklidir. Mandalina ve portakalın renkleri farklı olabilmektedir.
Portakal, kan portakalı haricinde genelde daha sarı-turuncu rengindedir. Mandalina ise portakal türüne benzer olmasına rağmen, genellikle daha kırmızımsı-turuncu renktedir. Mandalina ve portakalın aromaları farklıdır. Bu tohum farklılığından kaynaklanmaktadır. Hem mandalina hem de portakal tatlı veya ekşi olabilir. Ancak, çoğu mandalina portakaldan daha az ekşi ve daha fazla tatlıdır. Mandalina ayrıca portakaldan daha kısa bir aroma profiline ve daha az bir kıvama sahip olma özelliğindedir. Bunun bir istisnası kan portakalıdır. Kan portakalları, çoğu mandalina ve portakal çeşidinden farklı, ayrı bir lezzet profiline sahiptir. Kan portakalları, meyveli bir lezzet aromasıyla aşırı tatlı olmayan çok zengin bir tada sahiptir.
Mandalinanın kabuğu portakala göre daha kolay soyulmaktadır. Mandalina ve portakalın kabukları, ikisi arasındaki diğer bir farktır. Hem mandalina hem de portakal ince kabuğa sahiptir. Bununla birlikte, portakal daha sıkı bir kabuğa sahiptir ve bu nedenle genellikle mandalinaya göre zor soyulmaktadır. Çoğu mandalina çeşidi çok ince, gevşek bir kabuk yapısına sahiptir. Bu da soyulmasını kolaylaştırır. Kabuk ayrıca çakıllanır ve kabuğun üstünde herhangi bir derin oluk yoktur. Özel olarak, birçok mandalina çeşidi, “İnce kabuk” olarak bilinir.
Birbirlerine benzer besin içeriğine sahiptirler. Mandalina, yüksek su içeriğine (% 85) sahiptir. Çoğunlukla karbonhidratlardan (günlük değerin% 4’ü) oluşur ve neredeyse hiç yağ içermez. Benzer şekilde, portakalın yüksek bir su içeriği vardır. (% 87) Çoğunlukla karbonhidratlardan (günlük değerin% 4’ü) oluşur ve neredeyse hiç yağ içermez.
Genel olarak, mandalina ve portakal benzer besin profillerine sahiptir. Ancak, mandalina porsiyon başına biraz daha fazla kalori eğilimindedir. Ayrıca birkaç gram karbonhidrat içerir. Mandalinanın portakala karşı besin profili açısından bir diğer farkıysa portakalın C vitamini miktarının mandalinadan iki kat fazla olmasıdır. C vitamini, cilt, kan damarları ve kemikleri içeren bağ dokuları desteklemeye yardımcı olan güçlü bir antioksidandırlar.
Mandalinadan biraz daha fazla life sahiptir, bu da onları bu yararlı karbonhidratın çok iyi bir kaynağı haline getirmektedir. Yani, mandalina porsiyon başına daha fazla A vitamini içerir. 7 gramlık bir mandalina porsiyonu günlük değerin %24 ‘ünü sağlarken, portakal yüzde 8’lik bir orana sahiptir. Hem mandalina hem de portakal potasyum, tiamin ve folat da dahil olmak üzere çok çeşitli besinler sağlar.
Sağlık Faydaları
Portakal, yüksek oranda emilebilen C vitamini kaynağıdır. C vitamini, kansere karşı korunmada rol oynayabilecek suda çözünebilen bir antioksidandır. Portakalın sağlık yararlarının büyük çoğunluğu, yüksek C vitamini içeriği ile bağlantılıdır. Uzmanlar yaptıkları araştırmalarda Portakal suyu içmenin DNA hasarını azalttığını bulmuşlardır.
Bir sene boyunca günde iki bardak portakal suyu içen kişilerin, kolesterol düzeyleri portakal suyu içmeyenlere göre daha düşük bulunmuştur. Portakalda yüksek C vitamini göz önüne alındığında mide ülserinin önlenmesinde portakal tüketilmesi yararlı olabilmektedir.
Çalışmalar portakal suyu içmenin, böbrek taşına katkıda bulunabilecek kalsiyum oksalat ve ürik asit oluşumunu önlemeye yardımcı olabileceğini göstermiştir. Çalışmalar yüksek lifli bir yemek yemenin kilo kaybı, kalp hastalığı riskini azaltması ve kan şekeri düzeylerini iyileştirmek için faydalı olabileceğini göstermiştir. Mandalina seçerken, renkli, yarı yumuşak olanlardan seçilmelidir. Ve kahverengi lekeler olanlardan kaçınmak gerekir.
Portakal olgunlaşmak için mutlaka parlak olmak zorunda değildir.
Hem mandalina hem de portakal, tercihinize bağlı olarak, tezgah üzerinde oda sıcaklığında veya buzdolabında saklanabilir.
Yazar: Osman Uçar