Medüller Kanserler
Tiroid kanser türü, medüller kanserlerdir. Bunlar:
1- Sporadik dediğimiz sadece o kişide görülen tipleri
2- Ailesel olan tipleri bulunmaktadır.
Ailesel tipte, hastalık medüller kanserli hasta dışında kardeşleri, ana, baba, çocuklarında da bulunabilir. Bu sebeple medüller kanserli hastaların yukarıda belirttiğimiz yakınlarına da, medüller kanser riskinin taşıyıp taşımayacağı konusunda muayene ve tetkik yapılmalıdır. Onlarda da kalsitonin ölçümleri ve genetik test yapılır. Bu sayede onlarda da kanser varsa erken yakalanmış olur. Çok erken tanıda şifa şansı veriri. Hasta metestaz olmadan tedavi edilmiş oldu. Ancak geç kalınmışsa başarı düşecektir. Bu neden le erken tanı için nodüllü guatrlarda en az bir defa olmak üzere kanda kalsitonin ölçümleri yapılmaktadır.
Kan kalsitonin düzeyi yüksek olanlarda yurt dışından pentagastrin ilacı getirtilerek, uyarı testi yapılmaktadır.Uyarı testinde de yüksek kalsitonin düzeyleri saptanmışsa operasyon kararı verilebilmektedir. Medüller kanserler ve medüller kanser şüphe edilenlerde genetik test ölçümleri de yapılmaktadır. Bugün için en güvenilir yöntem kabul edilmektedir. Bununla beraber mutasyon tayini ülkemizde ancak bazı merkezlerde yapılabilmektedir. Mutasyon saptananlarda operasyon kararı verilmektedir.
Medüller kanser şüphesiyle operasyon öncesi hasta tam bir tetkikten geçirilir. Boyun ve karın ultrasonu ile lenf düğümü ve metastaz aranır. Beyin, akciğer bilgisayarlı tomografileri ile metastaz aranır. Bunlar süratle yapılır, sonra operasyona verilir. Operasyon endokrin cerrahi yapılabilen merkezlerde yapılmalıdır. Herhangi bir genel cerrah tarafından yapmamalıdır. Operasyonda boyun disseksiyonu dediğimiz, lenf düğüm zincirlerinin çıkarılması gerekebileceğinden, üst düzey bir tiroid cerrahi merkezinde yapılması son derecede önemlidir. Operasyon tüm tiroid dokusu çıkarılacak şekilde yapılır. Ancak bunda radyoiyod tedavisi uygulanmaz.
Operasyondan sonra hasta kan kalsitonin ölçümleri ile 4-6 ay aralarla izlenir. İzleyen doktor gerek gördüğünde boyun ultrasonu, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans ve PET tetkikleri de yaptırır. Bu tetkiklerde metastaz saptanmışsa, bu cerrahi yolla çıkarılır.
Ailesel özellik gösteren bazı medüller kanserlerde paratiroid tümörü ve böbrek üstü bezi tümörü de bulunabilmektedir. Paratiroid bezleri hormonal salgı bezleridir. Tiroid bezinin arkasında, bezelyeden hafifçe iri, 4 tanedir. Kan kalsiyumunu yükselten paratiroid hormonunu salgılarlar. Genelde bu paratiroid bezlerinin dördü de büyümüş bulunur.
Hasta yakınlarında medüller kanser saptanmışsa mümkün olduğu kadar erken yaşlarda tetkik yapılıp kontrol edilmelidir. Hatta ailesel bazı çok ağır gidişli hastalarda 1 yaş altı, bazı tip hastalarda da 5 yaş altı kontrol edilmelidir. Ancak bu yaşlarda altında teşhis edilmemişse doğal olarak tanı konduğunda vakit geçirmeden hemen tedavi altına alınmalıdır.
Yazar: Duygu Zafar